«мектепке дейінгі балалық шақ» республикалық орталығы мектепке дейінгі кіші жастағЫ
Тақырыбы: «Көктем - неткен көркем»
жүктеу/скачать 1.5 Mb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Тақырыбы: «Үй жануарлары» Мақсаты
- 1 17 Тақырыбы: «Көлік» Мақсаты
- Тақырыбы: «Тұрмыстағы электрлік құралдар» Мақсаты
- 1 Барлығы
Әдістемелік тәсілдер «ТАНЫМ» БІЛІМ БЕРУ САЛАСЫ Бала өмірінің алғашқы жылында танымдық қабілеттілігінің дамуында біршама өзгерістер болады. Бала физикалық және әлеуметтік өмірден логиканы дамытатын, дәлелдеу, бақылау дағдыларын қалыптастыратын, мәселелерді шешу жолдарына үйрететін білімдерді көптеп ала бастайды. Танымдық даму күрделі, жан-жақты процесс болғанымен, бала мектепке барғанға дейін меңгеретін белгілі білім көлеміне ұқсас болып келеді (мысалы, түстерді және сан есімдерді білу). Танымдық процесте бала ойлау қабілеттілігін, ақпаратты меңгеруді және қолдана білуді дамытады. Танымды дамытудың ішкі және сыртқы жолдары бар. Біріншіден, бала өз әрекеттері мен физикалық және қоғамдық өмірдегі тәжірибені түсінуі үшін өзінің табиғи ойлау қабілеттілігін қолданады. Бұл жағдайда бала жаңа концепцияларды ойлап шығарады, ойша құрастырады, қоршаған ортамен өзара әрекеттес болады, оны жаңа білімдер түрінде қарастыруға болады. Екіншіден, бала, керісінше, ақпаратты ересектерден және басқа балалардан қабылдайды. Ол білімдер отбасында, қоғамда, мәдениет арқылы меңгеріледі және басқа адамдардың көмегін қажет етеді. Білім көзін ашу мен оқып-үйренуде танымдық дағдылар мен жалпы білімдердің көмегіне сүйенетін әртүрлі жолдар бар. Мысалы, қандай да бір мәселелерді шешуді немесе қандай да бір затты жасауды бала тіл, логикалық-математикалық талдау, кеңістіктік түсінік, музыкалық және шығармашылық істер арқылы үйренеді. Ата-аналар және тәрбиешілер үшін балаға білімді меңгертуге және қоршаған ортаны түсінуге көмектесетін түрлі әдістерді қолдану маңызды, өйткені танымды дамытатын күнделікті өмірде, кез келген отбасында, қоғамда және мәдениетте алынған білім баланы оқытуда және тәрбиелеуде маңызды болып табылады. Логика және ой-пікір - балаға заттар, оқиғалар және адамдар арасындағы негізгі байланыстарды (ұқсастық, айырмашылық, ассоциациялар) құруға және талдауға мүмкіндік береді. Логика және ой-пікір көмегімен дамитын қабілеттілік - ол себеп-салдар байланыс, сыни және талдамалы ойлау, мәселені шешу және қиялдағы ой. Бұл дағдылардың көпшілігі күрделі білімдер ретінде қарастырылады. Математикалық және есептеу біліктері сандарды, математикалық операцияларды, өлшем және дәрежелік деңгейді түсіну және қолдану қабілеттілігінен тұрады. Бұл біліктер күнделікті өмірде туындап отыратын математикалық ситуацияларды түсінуде елеулі рөл атқарады. Ғылыми ойлау мен білім табиғи әлемді түсіну мен алдын ала болжау қабілеттілігінен тұрады. Ғылыми ойлауды дамыту балаға өз білімін қолдануды және тексеруді жүйелі зерттеуге және оған қол жеткізуге көмектеседі. Ғылыми білімдерді меңгере отыра, бала жер, жердегі заттар жөніндегі білімдерге және түсінушілікке қол жеткізеді. Қоғамдық өмір жайлы білімдерді дамыту балаға өз айналасындағы адамдардың бір-бірімен қарым-қатынас жасауын және олардың өмірдің өткеніне, бүгініне және болашағына қалай қарайтынын түсінуге мүмкіндік береді. Өз отбасы, қоғам және мәдениет жөніндегі білімдерді дамыту балаға күнделікті іс-әрекеттегі қарым-қатынас құрылымын түсінуге мүмкіндік береді. Балалар жалпы білімдерді жылдам меңгеріп қана қоймайды, сондай-ақ тез үйренеді, есте сақтайды және түсінеді. Сонымен бірге, жүргізілген зерттеулер алуан түрлі интеллектінің болатынын және интеллектінің бірнеше түрінің бір жеке тұлғада болуы мүмкін екенін көрсетіп отыр. Мысалы, кей балалар белгілі оқу міндетін шешуде логикалық пайымдау жасайды, ал басқалары бұл кезде осы міндетті шешуге шығармашылықпен қарауы мүмкін. Балалар танымының дамуындағы айырмашылықты кемшілік ретінде қарастырмау керек. Қабілеттілігі жетілмеген және дамуында артта қалған балалар оқып-үйренуге мұқтаж болады. Балаларды оқып-үйретуге және дамытуға көмектесу үшін балалардың бірге ойнап, бірге оқып-үйренгені маңызды. Ол үшін тәрбиеші ата-аналармен бірге танымдық дамуда проблемасы бар балалар үшін түрлі қиындық деңгейі бар материалдармен қамтамасыз етіп, толық басшылық жасауы қажет. Дамуында артта қалған кішкентай балалар орталықта, отбасындағы оқытуда, отбасында көмек жасауды қарастыратын ерте жастағы балаларға арналған бағдарламалардың арқасында едәуір көмек алады. Білімдер мен танымдық дағдылар күрделі және балалардың әлеуметтік-мәдени контекстісімен байланысты. Мәдениет тек балаға жеткізілетін және бағаланатын білімге ғана емес, сонымен бірге балалардың оқиғалар мен әрекеттерді қалай қабылдайтынына да әсер етеді. Мысалы, отбасы және ата-аналардың қарым-қатынасы, сенімдер, тәрбиеші тәжірибесі баланың белгілі тапсырмаларға, ситуацияларға және білімге қарым-қатынасын анықтай отыра, танымдық дамуына әсер етеді. Баланың танымдық қабілеттілігі және түсінігі жағдайға байланысты екенін біле отыра, оқытуды балалардың түрлі қабілеттілігіне бейімделген және мәселелерді байымдауға және шешуге ықпал ететін оқыту ортасымен қамтамасыз еткен жөн. Әрбір бала физикалық және әлеуметтік өмір жөнінде түрлі деңгейде және түрлі жолдармен жалпы білім алады. Танымдық дамуға мүмкіндік туғызатын осы стратегияны 3 жастан бастап 5 жасқа дейінгі балалар үшін қолданған жөн. Стратегиялардың бұл үлгілері әр бала өзінің бірегей қажеттілігіне сәйкес оқу тәжірибесін меңгеретініне сенімді болуға көмектеседі жүктеу/скачать 1.5 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|