Мемлекеттік орган

Сондай-ақ, мынадай қатынаста 80 % – ауылдық елді мекендерде, 20% – қалалық елді мекендерде кәсіпкерлік бастаманы ынталандыру жөніндегі шараларды қаржыландыру тетігі енгізілді.

2015 жылдың қорытындысы бойынша кәсіпкерлік негіздеріне оқудан 2 810 адам өтті, 4 385 адам ағымдағы жылдың қаражаты есебінен микрокредиттер алды, олардың ішінде 3 122 адам немесе 71,2 %-ы жеке ісін ашты. Микрокредит алған қатысушылар 6,1 мың қосымша жұмыс орындарын құрды. Бұдан басқа, 1 625 қатысушы қайтарылған қаражаттардың есебінен кредит алды.

2015 жылғы 3-тоқсанның қорытындысы бойынша өзін-өзі жұмыспен қамтығандар құрамындағы нәтижелі жұмыспен қамтылғандардың үлесі өткен жылғы ұқсас кезеңмен салыстырғанда 71,2%-дан (2014 жылғы 3-тоқсанда) 77,1 %-ға дейін артты.

Аталған санаттар үшін «жастар практикасы» және «әлеуметтік жұмыс орындары» бағдарламалары ұйымдастырылды, оның шеңберінде жұмыс берушілер нысаналы топтардың өкілдерін жұмысқа орналастыру кезінде қатысушылардың жалақысын қоса қаржыландыру және «жастар практикасы» бағдарламасына қатысқан кезде түлектердің еңбекақысын толық төлеу түрінде ынталандырылды.

2015 жылдың қорытындысы бойынша 20,7 мыңнан астам нысаналы топтардың өкілдері әлеуметтік жұмыс орындарына және «жастар практикасы» бағдарламасы бойынша жұмысқа орнласты.

Мүгедектерді жұмысқа орналастыру мүмкіндігін арттыру мақсатында «Қазақстан Республикасының кейбір заңнамалық актілеріне халықтың көші-қоны және жұмыспен қамтылуы мәселелері бойынша өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы» Қазақстан Республикасының 2015 жылғы 24 қарашадағы Заңымен ауыр жұмыстарды, еңбек жағдайлары зиянды, қауіпті жұмыс орындарын есептемегенде жұмыс орындарының жалпы санынан екіден төрт пайызға дейінгі мөлшерде жұмыс орындарының квотасын белгілеу бөлігінде «Халықты жұмыспен қамту туралы» Қазақстан Республикасының Заңына өзгерістер енгізілді.

Мүгедектерге арналған жұмыс орындарын квоталау қағидаларын бекіту туралы» Қазақстан Республикасының Денсаулық сақтау және әлеуметтік даму министрінің бұйрығы (2016 жылғы 11 қаңтардағы №11-2-19/36190//147-Р,1(т 2.1.11) хатпен ҚР ӘМ-ге мемлекеттік тіркеуге енгізілді) әзірленді. Қағида қызметкерлердің тізімдік санына қарай ұйымдарда квота белгілеудің тәрібі мен тетігін айқындайды, жұмыс орындарының квотасын белгілеу бойынша жұмыс берушілерге сараланған тәсілді қолдану көзделеді.

Қазақстан Республикасы Премьер-Министрінің 2015 жылғы 18 желтоқсандағы № 147-ө өкіміне сәйкес «Мүгедектерді жұмысқа орналастыру үшін арнайы жұмыс орындарын құратын жұмыс берушілердің шығындарын субсидиялау қағидалары мен шарттарын бекіту туралы» Қазақстан Республикасының Денсаулық сақтау және әлеуметтік даму министрінің бұйрығын қабылдау көзделген (орындау мерзімі – 2017 жылғы тамыз).

Анықтама: Қашықтықтан жұмыс істеу жұмыс процесінде ақпараттық-коммуникациялық технологияларды пайдалана отырып, еңбек процесін жұмыс беруші орналасқан жерден тысқары жерде жүзеге асырудың ерекше нысаны болып табылады.

Жұмыс беруші жұмыскерге коммуникация құралдарын (байланыс құралдарын) береді және оларды орнату мен оларға қызмет көрсету жөніндегі шығыстарды көтереді. Жұмыскер меншікті коммуникация құралдарын тұрақты негізде пайдаланған жағдайда, жұмыс беруші өтемақы төлейді, оның мөлшері мен төлеу тәртібі жұмыскермен келісім бойынша белгіленеді.

Қашықтықтан жұмыс істейтін жұмыскерлер үшін жұмыс уақытының тіркелген есебі белгіленеді, оны бақылау ерекшеліктері еңбек шартында айқындалады.

Қазақстан Республикасының жаңа еңбек кодексін әзірлеу кезінде мүдделі мемлекеттік органдардың, «Атамекен» ҰКП, Кәсіподақтар федерациясының, жұмыс берушілердің бірлестіктердің және басқа қоғамдық ұйымдардың қатысуымен қашықтықтан жұмыспен қамту нарығын кеңейту мәселесі қарастырылды.

Икемді әрі қашықтықтан жұмыспен қамту нысандарын қолдану туралы халыққа насихаттау және хабардар ету мақсатында:

- ҚР ҰЭМ Статистика комитетіне – «Халықтың жұмыспен қамтылуын іріктеп зерттеу сауалнамасы» статистикалық нысанына«Қашықтықтан жұмыс істеу» деген қосымша жауап нұсқасын енгізу туралы ұсыныс (2015 жылғы 9 сәуірдегі № 11-2-119/7965 шығыс хат) енгізілді. ҰЭМ СК ақпараты бойынша аталған ұсыныс қаралған, сауалнамаға тиісті өзгерістер енгізілді (ҰЭМ СК 2015 жылғы 28 тамыздағы № 127 бұйрығы). Өңірлер бөлінісінде және республика бойынша қашықтықтан жұмыспен қамтылғандардың саны туралы жалпы ақпарат ҰЭМ СК сайтында жараияланатын болады.

- Қашықтықтан жұмыспен қамту ақпарат және қашықтықтан жұмыспен қамту жөніндегі статистикалық деректерді жариялау жөніндегі Еңбек кодексінің нормаларына қатысты ақпарат баспасөз басылымдарында жариялау және интенрет-сайттарда (2015 жылы интернет-ресурстарда барлығы 20-дан астам материал жарияланды және орналастырылды) орналастыру үшін ДСӘДМ-ң баспасөз қызметіне жолданды.

Бұдан басқа, Министрдің болгында жарияланатын сұрақтарға берілетін жауаптар шеңберінде Қазақстанда жұмыс істеу үшін ШЖК тартуға рұқсаттар алу талаптарынан қашықтықтан жұмыс істейтін шетелдік азаматтарды босату туралы (егер шетелдік азаматтар басқа елде тұратын болса) бір қатар шетелдік компаниялардың сұрауларына ақпарат орналастырылған.

Халықтың, оның ішінде жұмыспен қамту органдарына тіркелген балаларына күтім жасайтын аналардың жұмыспен қамтылуына жәрдемдесу үшін «Жұмыспен қамту 2020 жол картасы» бағдарламасы іске асырылады. Бағдарламаға халықтың нысаналы тобы қатыса алады, оның ішінде қатысуға басым құқы әйелдерге беріледі.

Бағдарлама үш бағыт бойынша іске асырылады. Бірінші бағыт шеңберінде әйелдер инфрақұрылымды және тұрғын үй-коммуналдық шаруашылығын дамыту кезінде уақытша жұмыс орындарына жіберілуі мүмкін.

Бағдарламаның екінші бағыты шеңберінде әйелдер кәсіпкерлік негіздеріне оқуы мүмкін. Оқудан кейін жеке ісін ашуға немесе кеңейтуге микрокредит алады.

Сондай-ақ, әйелдер Бағдарламаның үшінші бағыты шеңберінде жұмыс берушілердің қажеттіліктері бойынша кейіннен жұмысқа орналастырумен кәсіптік оқытудан өтуі мүмкін. Сонымен қатар, халықтың нысаналы тобы, оның ішінде әйелдер әлеуметтік жұмыс орындарына және жастар практикасына жұмысқа орналаса алады.

2015 жылдың қортындысы бойынша 67,8 мың әйел Бағдарламаға қатысушылар атанды, олардың ішінде 31,8 мыңы ауылдық жерлерде тұратын әйелдер.

49,8 мың әйел бос жұмыс орындарына жұмысқа орналасты, 1,0 мың әйел Бағдарламаның бірінші бағытына қатысты. Бағдарлманың екінші бағыты шеңберінде 1,0 мың әйел кәсіпкерлік негіздеріне оқудан өтті, 1,9 мың әйел микрокредит алды, олардың ішінде 1,1 мың әйел жеке ісін ашты.

Үшінші бағыт шеңберінде 5,7 мың әйел оқумен қамтылды, олардың 5,2 мыңы оқуды аяқтады. Оқудан кейін 3,9 мың әйел жұмысқа орналасты.

5,1 мың әйел әлеуметтік жұмыс орындарына, 6,8 мың әйел жастар практикасына жұмысқа орналасты.

Үшінші бағыттың екінші компоненті шеңберінде 403 әйел қоныс аударды. Қоныс аударғандар қатарындағы 242 әйел еңбек етуге қабілетті жаста, олардың ішінде 192 әйел жұмысқа орналасты.

Жұмыстан босатылуға жататын қызметкерлерді кәсіптік оқытуға бағытталған жаңа тетіктер енгізілді:

- Бағдарламаға қатысушының жұмыс орынын сақтаған кезде жұмыс берушілердің тапсырысы бойынша өндірістен қол үзбей немесе үздіртпей 18-ден 24 жасқа дейінгі жастағы жұмыс істейтін жастарды кәсіптік оқыту;

- 80%-ы бюджеттің есебінен және 20%-ы жұмыс берушілердің есебінен қаржыландыру шарттарында жұмыс берушілерге жұмыспен қамтылған қызметкерлерді өндірістен қол үздіртпей қайта даярлау/біліктілігін арттыру үшін гранттар беру тетегі көзделген.

деректері

Халықтың жұмыспен қамтылу деңгейі мен құрылымына толық және әділ бағалау жүргізуге мүмкіндік беретін өңірлердің жұмыспен қамту карталарын қалыптастырудың тәртібін жандандыру, еңбек нарығын болжауды және мониторингілеуді жүзеге асыру және еңбек ресурстарына деген сұраныс пен ұсыныстың теңгеріміне жәрдемдесу арқылы жұмыспен қамтуға мұқтаж адамдарды айқындау мен халықты жұмыспен қамту мәселесін тиімді шешу жөніндегі шараларды әзірлеу мақсатында «Халықты жұмыспен қамтуға жәрдемдесудің кейбір мәселелері туралы» Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау және әлеуметтік даму министрінің 2015 жылғы 10 сәуірдегі № 221 бұйрығына өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы» Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау және әлеуметтік даму министрінің бұйрығы әзірленді. Мемлекеттік органдарға 2015 жылғы 11 қарашадағы № 11-2-19/7364-И хатпен келісуге жіберілді.

Болжамды үш жылдың алдын-ала нәтижелері республика бойынша кадрларға болжамды қажеттілік 1071,1 мың адамды, оның ішінде 708,8 мың (66,2 %) тұрақты және 362,3 мың (33,8%) уақытша жұмыс орындарын құрайтындығын көрсетеді. Олардың:

2016 жылы – 370,3 мың (236,6 мыңы тұрақты және 133,7 мыңы уақытша);

2017 жылы – 357,6 мың (237,1 мыңы тұрақты және 120,5 мыңы уақытша);

2018 жылы – 343,1 мың (235 мыңы тұрақты және 108,1 мыңы уақытша).

Болжамды үш жылда еңбек ресурстарының қосымша көздері 2721,5 мың адамды, оның ішінде 2016 жылы - 926,3мың адамды, 2017 жылы – 907,6 мың адамды, 2018 жылы – 887,6 мың адамды құрайды.

Жыл сайын еңбек нарығына жұмыссыздар мен өзін-өзі нәтижесіз жұмыспен қамтығандарды ескере отырып, орта есеппен 907 мың адам шығады.

Жалпы картинаны қалыптастырудың үш негізгі көзін пайдалануды болжаған кезде:

1) қысқа мерзімді болжам (бір жылға) – бұл өз қызметін дамыту жөніндегі бизнестің жоспарларын және кәсіпорындарда сауалнама жүргізу арқылы олардың кадрларға іс-жүзіндегі қажеттілігін айқындау;

Ағымдағы жылы Қазақстан Республикасының Ұлттық Кәсіпкерлер палатасымен бірлесіп, 26%-ы ірі бизнесті, және 74 %-ы орта және шағын кәсіпорынды құрайтын 3767 кәсіпорында (613 мың қызметкер жұмыс істейтін) сауалнама жүргізілді. Қысқа мерзімді болжамға сәйкес 2015 жылғы кадрларға қажеттіліктің 95 %-ы кәсіби біліктілігі төмен мамандықтарға келеді. Бұл ретте, осындай кадрларға көп қажеттілік өңдеуші өнеркәсіпке, ауыл шаруашылығына және құрылысқа (73%-ға жуық) қажет.

2) елдің әлеуметтік-экономикалық дамуының макроэкономикалық болжамының деректерін ескере отырып, қалыптастырылатын ұзақ мерзімді болжам (5 жылға), ол арқылы елдің өңірлері бөлінісінде экономиканың әр түрлі секторында жұмыспен қамтуды айқындауға болады;

Ағымдағы жылы Министрлік Экономикалық зерттеулер әзірлеген динамикалық теңдіктің макроэкономикалық моделінің негізінде республика бойынша еңбек нарығын дамытудың бес жылдық (2015-2019 жылдар) болжамын даярлады. Болжам соңғы бес жылдағы трендтердің талдауын ескере отырып, 133 қызмет, лауазым және кәсіп тобы бойынша экономиканың 19 секторының бөлінісінде жүзеге асырылды.

Аталған болжам бойынша (ұзақ мерзімді болжам) еңбекке деген сұраныстың күтілетін өсімі 2014 жылға қарағанда ағымдағы жылы – 132 мың адамды, ал 2020 жылға қарай (алты жылда) 817 мың адамды құрайды.

Бұл ретте, әлемдік трендке сәйкес қызмет көрсету секторының үлесі өсуде және 2020 жылы 2014 жылғы 60% -бен салыстырғанда барлық жұмыспен қамтылғандар санының 65 % -ын алатын болады.

Сондай-ақ, білікті қызметкерлерге қажеттілік: кадрларға жалпы қажеттілік өнеркәсіптің білікті жұмысшылары - 2015 жылғы 16 %-дан 2020 жылғы 21%-ға дейін, қызмет көрсету саласының қызметкерлері – 11 %-дан 21%-ға дейін, тиісінше операторлар, аппаратшылар және оған ұқсас кәсіптер – 10,5 %-дан 13%-ға дейін өсетін болады.

Болжаудың нәтижелері бойынша өңірлер бөлінісінде еңбекке деген сұрансытың көп өсімі Алматы қаласында (16,7%) және Алматы облысында (24,2%) күтіледі, жиынтығында 21 %-ды немесе 372 мың адам.

Заң жобасы барлық мүдделі мемлекеттік органдармен (ӘМ, ҰЭМ, ҚМ, ІІМ, Қорғаныс министрлігі, АШМ, БҒМ, ЭМ, ИДМ, СІМ), жергілікті атқарушы органдармен, Қазақстан Республикасы Кәсіподақтар федерациясымен келісілді. Заң жобасы бойынша «Атамекен» ҰКП, «КазЭнерджи» қауымдастығынан және Орнықты дамуға арналған табиғат пайдаланушылардың қазақстандық қауымдастығынан оң сараптамалық қортындылар алынды. Тиісті ғылыми-лингвистикалық, ғылыми-құқықтық, ғылыми-экономикалық саратамалар алынды.

Заң жобасы 2015 жылғы 24 қарашада Премьер-Министрідің Кеңсесіне енгізілді, 2015 жылғы 18 желтоқсанда Қазақстан Республикасы Президентінің Әкімшілігімен келісілді және қазіргі уақытта Қазақстан Республикасы Парламентінің қарауында.

Қазіргі уақытта қалыптасқан экономикалық жағдайды ескере отырып, 2015 жылғы желтоқсанда жұмыс орындарын сақтауға және құруға бағытталған «Жұмыспен қамту 2020 жол картасы бағдарлмасы өзектендірілді (Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2015 жылғы 22 желтоқсандағы № 1029 қаулысы).

Бағдарламаға қатысушының жұмыс орынын сақтаған кезде жұмыс берушілердің тапсырысы бойынша өндірістен қол үзбей немесе үздіртпей 18-ден 24 жасқа дейінгі жастағы жұмыс істейтін жастарды кәсіптік оқыту ұйымдастырылатын болады.

Берілетін микрокредиттердің сомасы Қазақстан Республикасының Үкіметі айқындаған өңірлерге қоныс аударған оралмандар мен қоныс аударушылар үшін 5 млн. теңгеге дейін, сондай-ақ жеке қосалқы шаруашылық базасында ұсақ тауарлар өндірісін ұйымдастыруға 6 млн. теңгеге дейін ұлғайтылды

ӘЖО ұйымдастыру үшін «Жұмыспен қамту 2020 жол картасы» Бағдарламасының шеңберінде 2 989 жұмыс берушімен келісімшарт жасалды, оған сәйкес 2015 жылы халықтың нысаналы тобына жататын жұмыссыз азаматтар қатарындағы 10 431 адам жұмысқа орналасты. Сондай-ақ, 2015 жылы 2014 жылы жұмысқа орналасқандар қатарындағы 2 355 адам жұмысын жалғастырды.

ӘЖО жұмысқа орналасқандардың айлық жалақысының орташа мөлшері 49,4 мың теңгені құрады. ӘЖО-дағы жұмыстарын аяқтағаннан кейін 7 823 адам, 2014 жылы – 2 243 адам тұрақты жұмыс орындарына жұмысқа орналасты.

ЖП ұйымдастыру шеңберінде 4 946 жұмыс берушімен келісімшарттар жасалды, оған сәйкес 10 276 адам жұмысқа орналасты. Бұдан басқа, 2014 жылы жастар практикасына жіберілген адамдар қатарындағы 1435 адам 2015 жылы жұмыссын жалғастырды.

Жастар парактикасын аяқтағаннан кейін 63 %-дан ( 6481 адам) астам адам, жастар практикасын 2014 жылы аяқтағандар қатарындағы 3 934 адам тұрақты жұмыс орындарына жұмысқа орналасты.

Жастар практикасына қатысушыларға еңбекақы төлеуге жұмсалған шығыстар 1 557,4 млн. теңгені құрады. ҚР ДСӘДМ-ң сайтында «Жастардың еңбек биржасы» порталы құрылды, «Жұмыс» порталында (www.enbek.kz) күн сайын ақпараттар енгізілетін «Жастар практикасы бойынша бос жұмыс орындары», дауыс және бейне байланыс арқылы жұмыс іздеуші мен жұмыс берушінің әңгімелесу мүмкіндігі бар «Бос жұмыс орындары жәрмеңкесі» атты айдарлар құрылды. Сондай-ақ, аталған порталдар арқылы жұмыспен қамтуға жәрдемдесу бағдарламалдарына қатысу қағидалары туралы халықты хабардар ету қамтамасыз етіледі.

- «Астана», « МИР» теле арналарында (әр қайсысы – 98 реттен) көрсетілген ЖЖК 2020-ға қатысуға бағдарланған үш бейнеролик әзірленген;

- ЖЖК 2020 іске асыру барысы туралы жаңалық сюжеттері (мемлекеттік және орыс тілдерінде 20 сюжет) дайындалы, эфирлерге орналастырылды.

Бұдан басқа, Жұмыспен қамту жол картасын іске асыру барысы туралы, сондай-ақ Министрлік өткізіп жатқан іс-шаралар туралы ақпарат тұрақты негізде бұқаралық ақпаракт құралдарында, Министрліктің интернет-ресурсында жарияланды.

Осыған ұқсас жұмыс республиканың өңірлерінде жүргізілді. Осы мақсаттарға республикалық бюджеттен жергілікті атқарушы органдарға барлығы 51,5 млн. теңге бөлінді.

Аталған мақсаттарға қол жеткізуге бағытталған бюджеттік бағдарламалардың коды 001, 002, 006, 027, 035

1. 
   1. Заңды тұлғалар тартатын шетелдік жұмыс күші құрамындағы білікті мамандардың үлес салмағы (ШЖК тартуға арналған квота бойынша )
   

деректері

67,7

2. 
   2. Жұмысқа орналастырылған оралмандардың үлес салмағы (халықты жұмыспен қамту орындарына жәрдемдесуге жүгінген оралмандар қатарынан)
   

деректері

деректері