Шығай хан – 1580-1582ж.
Хақназар хан мен Жалын сұлтанды өлтіргеніне өшігіп, Абдаллах пен бірігіп Баба сұлтанның көзін жоюға кірісті. Баба сұлтанға қарсы күреске Шығай ханның баласы Тәуекел сұлтанда тартылды. 1582ж. Баба сұлтанға қарсы бірлескен жорық жасауға шешім қабылдады. Нәтижесінде Баба сұлтан жеңіліс тауып, өзбек-қазақ әскерлері Баба сұлт. өкшелей қуып Срысу мен Ұлытаудан асырады. Осы жорықта Шығай хан қайтыс болады.
Тәуекел хан 1582-1598ж.
1582ж. маусымда Шығайдың ұлы Тәуекел бастаған қазақ әскерлері Түркістан түбінде болған шешуші шайқаста Баба сұл. өлтіреді. Қазақ әскерлрінің жеңісін Абдаллах хан өз пайдасына шешті. Сыр бойындағы қалалар Абдаллах ханға бағынды. 1583ж. Тәуекел хан өзбек ханымен жасасқан антты бұзады. Тәуекел ханның шабуылы: Сауран, Түркістан, Отырар, Сайрам қалаларын басып алып, Ташкентке қатер төндіреді. 1597-98ж. қысында Абдаллах пен оның ұлы арасындағы қайшылықты пайдаланған Тәуекел хан соғыста дер кезінде шығып Ташкент қаласының түбінде Абдаллах ханды өлтіреді. Абдаллах ханның тағына отырған баласын бүлікші әмірлер өлтіреді. Өзбек хандығында билікке талас болады, осы шиеленісті сырттай бақылап отырған Тәуекел хан, 1598ж. жазда Мәуренахырға баса көктеп кіреді. Өзбек сұлтандары қолдаған Тәуекел хан Ақши, Искендір, Ташкент, Самарқант қалаларын басып алады. Есім сұлт. 20 мең әскерімен Самарқантта қалдырады. Өзі 80 мың қолмен Бұқараны қоршауға алады. Бұқара қаласын 20 күн қоршауда ұстаса да басып алалмайды. Осы шайқаста Тәуекел хан қайтыс болады. Екі жағы да хансыз қалған, өзбек ханы мен қазақ хандары бас қосып соғысты тоқтату шартына қол қояды. Сыр бойындағы қалалар және Ташкент қазақ хандығының құрамына қосылады. Тәуекел хан қайтыс болған соң інісі Есім хан таққа отырады.
Есім хан 1598-1628ж.
Есім хан Орта Азия қалаларымен бейбіт эканомикалық байланыс орнатуға ұмтылады. Қазақ хандығын бір мемлекет етіп құруға мақсат етеді.
ХVIIғ. Басында қазақ хандығы бөлшектене түседі. Есім хан Түркістан қаласын өзіне астана етсе, Тұрсын хан өзін тәуелсіз
хан жариялап, Ташкент қаласын астана жариялайды. Осы ішкі тартысты аңдып отырған Бұқара ханы қазақ хандығына жорық ұйымдастырады. 1603-1624ж. Айғыржан деген жерде шайқас болады. Бұл шайқаста Бұқара әскері жеңіліс тауып Самархан бекінісіне келіп тығылады.
Достарыңызбен бөлісу: |
