Мың жылдықтар(от алу үйренген). Кейінгі палеолит б з. б. 40-12
Қазақстан соғыстан кейінгі жылдарда
жүктеу/скачать 315.5 Kb.
|
| Қазақстан соғыстан кейінгі жылдарда.
Соғыстан кейінгі интеллегенцияны қудалау қайта басталып, «Бекмахановтың ісі» деген науқат ұйымдастырылды. Соғыс жылдарында ол белгілі тарихшылар А.П.Кучкин, А.М.Панкратова, Б.Д.Греков, Н.М.Дружининдермен бірге Қазақстан тарихын жазуға қатымды. 1947 жылы “Қазақстан ХІХ ғ. 20-40-шы жылдарында” атты кітабын жариялады. Осыдан соң болған ұлтшыл деген айып тағылып, 1952 жылы 2 желтоқсанда 25 жылға созылды. Ғылымдар А.Жұбанов, Қ.Жұмалиев, Б.Сүлейменов, Қ.Сәтбаев жазушылар М.Әуезов, Ю.Домбровский қудалауға ұшырады. Тіптен қазақ халқының ұлттық эпосы да айыпталып, “Қобыланды”, ”Ер Сайын”, ”Шора батыр”, ”Ер Едіге” сияқты тарихи жырларға тиым салды. Ақын-жазушылардың творчествосына идеологиялық бақылау күшейтілді. 1949ж. 29 тамызда Семей полигонында ең алғашқы ядролық заряд жарылды. 1964ж. дейін атмосферада 113 жарылыс жасалып, 1964 жылдан кейін сынақ жер астында өткізіле басталды. Барлығы 143 жарылыс жасалды. Бұл жарылыстар қазақстанға орасан зор экологиялық зардаптар алып келді. 1954ж. Қазақстанда Тың және тыңайған жерлерді игеру басталды. Тек 1954-1955ж. екі жылдың ішінде ғана республикада 18 млн. гектар тың жерлер игерілді. Осының нәтижесінде астық өндіру артып, ол жан басына шаққанда 2 мың кг. жетті. Сонымен қатар тың игерудің жағымсыз жақтары да болды. 1960ж. дейін Қазақстанда 9 млн.-ға жер, жел эрозиясына ұшырап, құнарсызданды. 1954-1962ж. аралығына Қазақстанға Одақтың европалық бөлігінен 2 млн. жуық адам көшіп келді. Республикада қазақтардың үлес салмағы 30% қана болып, қазақ тілінің сақталуына қатер төнді. Қазақстанның 70-80-ші ж.ж. әлуметтік-экономикалық дамуы. 1970-1985ж. аралығында республикада өнеркәсіп өнімі екі есе өсті. Павлодар және Шымкент мұнай өңдеу, Екібастұз және Ермак жылу электр станциялары, Қапшағай су электр станциясы, Жәйрем таукен байыту комбинаттары іске қосылды. Республиканың экономикалық потенциялы жаңа шикізат көздері мен отын энергетикалық ресурстарын игеру есебінен өсті. Қазақстан өнеркәсібінің 50 пайызы одақтық министірліктерге қарады. Олар республиканың табиғи байлықтары аяусыз тонап, орасан зор пайда тауып отырғанымен, өз пайдасының бір процентінен де аз бөлігін Қазақстан бюджетіне бөлді. Пайда табудың соңына түскен одақтық министрліктер республика мүддесін көзге де ілген жоқ . Әлуметтік салаларды дамыту, ұлттық кадрлар даярлау, қоршаған ортаны қорғау мәселелерінен бойларын аулақ салды. Қазақстан өнеркәсібі шикізат өндіру бағытында ғана дамып, өңдеу салалары арта қалғандықтан, республика өз шикізатынан жасалған халық тұтынатын таурларын басқа республикалардан әлденеше есе қымбат бағаға сатып алуға мәжбүр болды. Осының салдарынан ұлттық табыс жылдан-жылға кеміп, өнеркәсіп дағдарысқа ұшырады. Дағдарыс ауыл шаруашылығында да байқалды. Республика колхоз-совхоздарының өз шаруашылығынан пайда емес, зиян шегетіндерінің үлес салмағы 1985ж. 51 пайызға жетті. 1970-1985ж. аралығында қой етін өндіру 19 пайызға азайды. Әр гектарынан астық жылдан-жылға кеми түсті. Халықты азық-түлікпен қамтамассыз ету нашарлады. Шаруашылықты басқарудың әміршіл-әкімшіліктің әдісі, орталықтың өктемдігі 80-ші жылдардың ортасында Қазақстан экономикасын дағдарысқа ұшыратты. жүктеу/скачать 315.5 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|