Microsoft Word Бошкатармокдарслик
жүктеу/скачать 3.03 Mb. Pdf көрінісі
|
| 18.5-жадвал
АТВларнинг бепул берилишини счётларда акс эттириш № Операциянинг мазмуни Сумма Дебет счет Кредит счет Асос бўлувчи ҳужжат 1 АТВнинг бошланғич қийматини ҳисобдан чиқарилишига 5000000 9210 0160 Счёт-фактура, маълумотнома 2 АТВ бўйича ҳисобланган жами эскириш суммасини ҳисобдан чиқарилишига 4000000 0260 9210 Счёт-фактура, маълумотнома 3 АТВни бепул беришдаги шартнома қийматига 2000000 4010 9210 Счёт-фактура, 4 ҚҚС суммасига (агар корхона ушбу солиқни тўловчиси бўлса, сотиш қиймати ва қолдиқ қиймат ўртасидаги фарқ суммасидан) (2000000- 1000000)*20%/120%) 166667 9210 6410 Счёт-фактура , Ҳисоб-китоб 5 АТВ бўйича қайта баҳолашдан вужудга келган резерв капиталини камайтирилишига 500000 8510 9210 Бухгалтерия маълумот- номаси 6 Бепул берилган АТВ бўйича 9210 счётнинг ёпилишига (2000000-1000000Қ 500000- 166667) 1333333 9210 4010 Ҳисоб-китоб 7 Бепул беришдан кўрилган зарар суммасига (2000000-1333333) 666667 9430 4010 Ҳисоб-китоб 260 Агар, автотранспорт корхонаси юқоридаги мисолда келтирилган автомобилни қолдиқ қиймати бўйича ҳадя қилганда эди, у ҳолда ушбу операция бўйича ҚҚС тўланмайди. Корхонанинг бепул беришдан кўрилган зарари қайта баҳолаш суммасига камайтирилгандан сўнг 500000 сўмни (1000000- 500000) ташкил этади. Республикамизнинг Солиқ қонунчилиги ҳужжатларига кўра ягона солиқ тўловчи автотранспорт корхоналарининг АТВлари қолдиқ қиймати бўйича бепул берилганда уларга солиқ юки фақатгина қайта баҳолаш суммасининг қолдиқ қийматдан ортиқ бўлган қисмигагина тушади. Масалан, қолдиқ қиймати 1000000 сўм бўлган АТВ шу қийматда бепул берилган ҳолда, унинг қайта баҳолаш натижасида вужудга келган резерв капитали 1500000 сўмни ташкил этган бўлса, у ҳолда ўртадаги 500000 сўмлик фарқ суммаси автотранспорт корхонасида ягона солиқ тўлови базасига киритилади. Автотранспорт корхоналари ўз АТВларини бошқа юридик шахсларга таъсис бадали сифатида ҳам киритишлари мумкин. Бундай операцияларни амалга оширишга тузилган шартномалар асос бўлади. АТВларни таъсис бадали сифатида берилиши қабул қилиш-топшириш далолатномалари, счёт- фактуралар ҳамда бухгалтериянинг тегишли маълумотномалари асосида ҳисобга олинади. Ушбу мазмундаги операцияларни ҳисобга олишда республикамизда белгиланган қуйидаги тартибларга амал қилиниши лозим: биринчидан, таъсис бадали сифатида берилган АТВлар уларнинг бошланғич қийматида, шунингдек улар бўйича жамланган эскириш суммаси корхонанинг балансидан юқорида келтирилган ёзувлар асосида чиқарилади. иккинчидан, таъсис бадали сифатида киритилган АТВлар автотранспорт корхоналарида молиявий инвестициялар сифатида тан олинади ва мос равишда 0600 «Узоқ муддатли инвестициялар» счётида акс эттирилади. учинчидан, АТВларни таъсис бадали сифатида киритиш, уларнинг келишув қийматидан қатъий назар, ҚҚСга тортилмайди. тўртинчидан, АТВларни таъсис бадали сифатида киритишдан олинган фойда ёки кўрилган зарар мос равишда 9310 «Асосий воситалар чиқимидан фойда» ва 9430 «Бошқа операцион харажатлар» счётида акс эттирилади. Автотранспорт корхоналари АТВларни жорий ва узоқ муддатли ижарага беришлари ҳам мумкин. Ушбу операциялар ҳисоби республикамизнинг 6-сон БҲМС «Ижара ҳисоби»га мувофиқ олиб борилиши лозим. Чунончи, АТВларни жорий (1 йил муддатгача) ижарага беришда улар автотранспорт корхоналарининг балансидан чиқарилмайди. Автотранспорт корхонасининг ҳисоб сиёсатига кўра бундай АТВлар ҳисоби ишчи счётлар режасида назарда тутилган алоҳида счётда, масалан 0161 «Жорий ижарага берилган транспорт воситалари» счётида ҳисобга олиниши мумкин. Бу ҳолда АТВларни жорий ижарага берилиши ушбу счётнинг дебетида, уларнинг қайтарилиши эса унинг кредитида акс эттирилади. АТВларни узоқ муддатли (1 йилдан кўп муддатга) ижарага бериш бухгалтерия ҳисобида қуйидагича акс эттирилади (18.6-жадвал). |