Н. Б. Жиен баева Ақажанова А. Т
жүктеу/скачать 4.34 Mb. Pdf көрінісі
|
| Пе ни тен циар лы қыз мет кер лер де кә сі би спе ци фи ка сы на қа рай
ке ле сі пси хо ло гия лық қиын дық тар кез де се ді: 1. Сот та лу шы лар дың ке рі әсе рі, яғ ни сот та лу шы лар мен қыз- мет кер лер ара сын да ғы пси хо ло гия лық барь ер бай қа ла ды. 2. Эмо ционал ды қа жу дың жо ға ры лы ғы. 3. Бейім де ле ал мауға бай ла ныс ты то ры ғу (ст рес ). 4. «Тұйық та лу дың» жо ғар ғы дең гейі. 5. Қа рым-қа ты нас деп ри ва циясы. 6. Пси хи ка лық өз ге ріс тер, эмо ционал дық кә сі би кү йіну, кә сі- би де фор ма ция. Тұл ға ның кә сі би де фор ма цияға ұшы рауы де ге ні міз – бұл іс- әре кет ба ры сын да, ерек ше шарт тар дың ық па лы нан туын да ған тұл ға лық пси хо ло гия лық жа ғым сыз өз ге ріс тер дің жиын ты ғы. Бұ- дан шы ға тын қо ры тын ды: сот үкі мін жү зе ге асы ру шы ор ган дар қыз мет кер ле рі нің жұ мы сы пси хо ло гия лық әре кет те рі мен ты ғыз ұш та сып отыр ған да ға на қо ғам ның ал ға қо йып отыр ған бас ты та- ла бы – қайта тәр бие леу жү зе ге аса ды. Бұл шарт тың орын дал мауы жа бық ме ке ме де гі қыл мыс кер тұл ға сы ның дұ рыс қа лып тас уына ке рі ық пал ете тін кри ми нал дық дәс түр лер дің үс тем дік етуі, ме- ке ме бас шы лы ғы мен қыл мыс кер лер ара сын да қа рым-қа ты нас шиеле ні сі нің туын дауы сияқ ты нә ти же лер ге әке луі мүм кін. Тү зеу ме ке ме ле рін де гі пси хо ло гия лық қыз мет пен қам та ма сыз ету дің өзек ті лі гі – соң ғы кез де рі қыл мыс кер лер дің ара сын да ғы пси хо ло гия лық дамуын да ауыт қу шы лы ғы бар тұл ға лар дың жиі кез де суімен де ай қын да ла ды. Олар дың ба сым кө бін де жүйке жүйесі нің қо зу күш те рі өте жо- ға ры, мі нез-құлық та ры дө ре кі, қа ты гез не ме се өзі не-өзі қол жұм- сау ға бейім, кө ңіл-кү йін бас қа ра ал майт ын дар. Олар өз тәр биесі не бай ла ныс ты қиын дық ту ғы зып қа на қой май, тү зеу ме ке ме сі жұ- мы сы ның нә ти же сі не де жа ғым сыз ық пал ти гі зе ді. Осы ған бай- ла ныс ты бүгінгі таң да тү зеу ме ке ме ле рі жұ мы сын пси хо ло гия- лық қыз мет пен қам та ма сыз ету ге ба ғыт тал ған оң өз ге ріс тер жү- зе ге асу да штат та ғы пси хо лог ма ман дар дың кө беюі, тү зе ту ме ке- Заң психологиясы 260 ме сі қыз мет кер ле рі нің ор тақ мақ сат тө ңі ре гін де пси хо лог тар мен бір ле сіп ын ты мақ тас тық та қыз мет іс теуі, пси хо лог ма ман дар дың бі лік ті лі гін же тіл ді ру ба ғы тын да ар найы ғы лы ми-прак ти ка лық кон фе рен ция, се ми нар лар дың, курс тар дың өті луі, ор та лық тан- ған әдіс те ме лік кө мек тер дің ұйым дас ты ры луы. Де ген мен бү гін гі таң да ше ші мін қа жет ете тін мә се ле лер бар шы лық, ең өзек ті ле рі мен ма ңыз ды ла ры деп тө мен де гі лер ді атап өту ге бо ла ды: 1. Пси хо лог ма ман дар дың өз мін дет те рін са па лы ат қа руы үшін олар дың за ма науи та лап тар ға сай ұйым дас ты рыл ған даяр лық тан өтіп, бі лім де рі мен бі лік ті лік те рін жо ға ры ла туы қа жет. 2. Бү гін гі күн нің өз ге ріс те рі не бай ла ныс ты пе да го ги ка лық- пси хо ло гия лық әдіс те ме лік әде биет тер мен қам та ма сыз етілуіне кө ңіл бө лу. 3. Пси хо лог ма ман дар дың жұ мы сы на ма те ри ал дық жағ дай ту ғы зу: ар найы жаб дық тал ған ка би нет тер, жұ мыс қа ын та- лан ды ру фак то ры ре тін де жа ла қы сын кө бейтуді ой лас ты ру жә не т.с.с. Тү зеу ме ке ме сі қыз мет кер ле рі нің қа рым-қа ты нас сыз, ақ па рат- сыз, тә жі ри бе ал мас уын сыз жұ мыс іс теуі мүм кін емес. Сот тал ған дар мен қа рым-қа ты нас ор на ту қа сиет те рі қыз мет- кер дің жұ мыс ба ры сын да ғы өз ге әріп тес те рі мен өза ра бір лес кен әре кет те рі нен кө рі ніс та ба ды. Қыз мет кер лер дің бай ла ны сы тік тік (бас шы-ба ғы ныш ты) жә не көл де нең (өзі қа тар лы қыз мет лауазы- мын да ғы лар) деп қа рас ты ру қа жет. Олар дың ара сын да ғы бай- ла ныс тұ рақ ты, ке зең дік не ме се бір сәт тік бо луы мүм кін. Үне мі нә ти же ге же тіп оты ра тын бас шы лық тың қа сиет ін зерт теу ші лер ке ле сі дей си пат тайды: құ зырет ті лік, әді лет ті та лап ете бі лу, адам- дар мен тіл та бы са алу, қа ғи да шыл дық, тәр биелі лік, адам гер ші лі гі мол, қо лас тын да ғы жұ мыс кер лер дің мі нез-құл қын ажы ра та алу, ке ле шек ті бол жай бі лу, сын шыл, өз қыз ме ті не жа уап кер ші лік пен қа рау. Со ны мен бір ге қа тар да ғы қыз мет кер лер де тө мен де гі дей қа сиет тер мен қа бі лет тер ді – кә сі би лік, бел гі лі бір тап сыр ма ны уақы тын да орын дау, әріп тес те рі мен пси хо ло гия лық бір лес тік те бо лу, өза ра кө мек ке да йын дық біл ді ру, тәр тіп ті лік, ара қа шық тық- 11. Пенитенциарлық психология 261 ты сақ тай алу, ең бек сүй гіш тік, әдеп ті лік, ада ми қа рым-қа ты нас ор на та алу, өзін-өзі сы най бі ле тін, ұсы ныс жә не ке рек ті ше шім- ге ке ле ала тын жа ғым ды же ке лік мі нез-құлық қа лап тас ты ру ла ры қа жет. жүктеу/скачать 4.34 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|