Н. Б. Жиен баева Ақажанова А. Т
жүктеу/скачать 4.34 Mb. Pdf көрінісі
|
| Клау ст ро фо биялық реак ция – жа бық бөл ме ден, тер геу изо ля-
то ры ның не ме се түр ме нің ка ме ра сы нан үрей ле ну. Сот тал ған дар ка ме ра да отыр ған да жә не се руен де ген де бел сен ді қоз ға лыс ты та- ны тып, ма за сыз дық се зім ке ші ре ді. Атал мыш реак циялар ауыл тұр ғын да ры нан едәуір ай қын кө рі ніс бе ре ді. Ма за сыз-деп рес сив ті реак ция – жа быр қаң қы, сол ғын кө ңіл-күй, ша ра сыз дық, үміт сіз дік се зі мі, өмір ге де ген үміт сіз дік көз қа рас тар жә- не т.б. Осын дай реак циялар ды бай қат қан сот тал ған дар ашу шаң, ма за- сыз ке ле ді, ер кін дік те гі от ба сы ның жағ да йына жә не бос тан дық та ғы аяқ тал ма ған іс те рі не күй зе ле ді. Олар да кө бін де ұйқы ның бұ зы луы, ұзақ мер зім ді ұйқы сыз дық, үйіне де ген са ғы ныш ба сым бо ла ды. Жа ғым сыз-деп рес сив ті реак ция – айна ла да ғы лар дың оған «сот тө ре лі гі нен жа зық сыз зар дап шек кен» тұл ға ре тін де на зар- ла рын ауда ру үшін қол да ны ла тын де мо нс тра тив ті (на ра зы) жа- ғым сыз мі нез-құлық. Он дай адам дар дың көп ші лі гі құ қық қор ғау ор ган да рын да ғы қыз мет кер лер дің (тер геуші лер ге, сот қа), әкім- ші лік тің, пе ни тен циар лы ме ке ме қыз мет кер ле рі нің оған қа тыс- ты қа са қа на жа са ла тын жа ғым сыз қа ты нас та ры на ша ғым да на ды. Сот тал ған дар дың ара сын да олар бе дел ге ие бо лу мақ са тын да өзі- нің қыл мыс тық өт кен өмі рі мен ма сат та нып, мақ та ну сияқ ты жақ- та ры мен ерек ше ле ніп тұ ра ды. Қыл мыс жа са ған адам ның қайта тәр биеле ніп, қо ғам ға ора- луы тер геуші нің ал ғаш қы жа уап алуы нан бас та лып, қайта бейімделуіне жә не оның әлеу мет тік ор та да қа лып ты тір ші лік ету жағ дайла ры на то лық тай үйре нуімен аяқ та ла ды. Қа лып ты бейім- дел ген сот та лу шы ның мі нез-құл қы қа лып ты әлеу мет тен ген жағ- дайда қыл мыс тық ор та мен жә не өз ге де де ли нк вент ті адам дар мен бай ла ныс та рын үзе ді, яғ ни ішім дік пай да лан байды, құ қық бұ зу- шы лық әре кет тер ге бар майды. Заң психологиясы 250 5-7 жыл ға бас бос тан ды ғы нан айыру адам пси хи ка сын да қайтарым сыз өз ге ріс тер ге ұла са ды, ер кін дік ке шық қан дар дың 30-35%-ы әл сі ре ген не ме се жойыл ған икем де лу ме ха ни зм де рін қал пы на кел ті ру үшін ар найы пси хо ло гия лық не ме се пси хи ат- риялық кө мек ке мұқ таж бо ла ды. Атал мыш ке зең де әлеу мет- тік бейім де лу үдерісін бас қа ру жө нін де гі едәуір қар қын ды жұ- мыс қа жет. Бас бос тан ды ғы нан айыру орын да ры нан ер кін дік ке шық қан соң адам жұ мыс қа ор на ла са ал ма са не ме се жұ мы сы нан шы ғып кет кен жағ дай лар да оның тұр мыс та ғы, қо ғам дық орын- дар да ғы жә не қа рым-қа ты нас аума ғын да ғы мі нез-құл қын қа таң қа да ға лау қа жет. Бос тан дық қа шық қан сот та лу шы ның тұ рақ ты ме кен жайы ның бол мауы не ме се оның тым жиі ауы суы, қо ғам дық тәр тіп ті не ме се жа тақ ха на ның ере же ле рін бұ зуы оның ер кін дік- те гі өмір ге әлеу мет тік бейім де лу үдерісі нің қа на ғат сыз екен ді гін біл ді ріп, ре ци див тің ( қыл мыс тың қайтала нуы) шы найы се бе бі бо луы мүм кін. Өт кі зі ліп жат қан ре фор ма қыл мыс тық сот ісін жүр гі зу жүйесі- нің бас қа да эле ме нт те рі нің да муымен бай ла ныс ты. жүктеу/скачать 4.34 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|