Разьдзел 9.ПРАВАПІС С, З, Ц, ДЗ ПЕРАД МЯККІМІ ЗЫЧНЫМІ32

Разьдзел 9.ПРАВАПІС С, З, Ц, ДЗ ПЕРАД МЯККІМІ ЗЫЧНЫМІ³²

29. 
    Памякчэньне с, з перад наступнымі мяккімі зычнымі (апроч г (ґ), к, х) перадаецца на пісьме ў межах слова (асыміляцыйнае памякчэньне): сьвет, сьнег, сьпевы, сьфінкс, бясьсьнежны, бундэсьліга, дысьлякацыя, мюсьлі, радасьць, расьцьвісьці, эксьлібрыс, на высьпе, у зьмесьце, Сьміт, Сьцяпан, Касьцюшка, Лэсьлі, Шэксьпір; зьвер, зьдзек, разьбіць, спазьніцца, у арганізьме, на прызьбе, пры спазьме, Зьбігнеў, Зьвіяд, Зьміцер; у т. л. перад [й]: зьезд, зьёрзаць, зьі´нець, разьюшаны, разьятраны, пасьянс, часопіс “Парызьен”.
    

Перад мяккімі г (ґ), к, х асыміляцыйнага памякчэньня зычных с, з не адбываецца: скеміць, скептык, скіба, сківіца, скінуць, скіраваць, схібіць, схізма, схіл, схітраваць, аскепак, беларускі, маскіты, расхінуць, Скідзель, Скірмунт, Эсхіл; згінаць, лезгіны, мазгі, рэзгіны, Згіроўскі; з гітараю, без кішэні, праз Гент/Ґент, цераз Хільчыцы.

Заўвага А. Перад пачатковым ненаціскным і прыстаўны [й] не разьвіваецца, таму ў прыназоўніках перад ім з не памякчаецца: з ідэяй [з ыдэ´йай], без іголкі [б’эз ыго´лк’і], праз імглу [праз ымглу´], цераз ільды [ц’эраз ыл’ды´].

Заўвага Б. Асыміляцыйнае памякчэньне трэба адрозьніваць ад спрадвечнае (этымалягічнае) мяккасьці, якая не залежыць ад цьвёрдасьці–мяккасьці наступнага зычнага: бацькі – бацька, дзьме – дзьму, дзядзькі – дзядзька, ледзьве – ледзь, пісьменьнік – пісьмо, просьбіт – просьба, разьбяр – разьба, цьмяны – цьма, штосьці – штось.

Заўвага В. Перад ініцыяльнымі ётавымі Е., Ё., Ю., Я. пішуцца прыназоўнікі на зь: Еўдакія – зь Е. Лось, Ёган – бязь Ё. Штраўса, Юлі – празь Ю. Таўбіна, Яўген – зь Я. Куліком; перад ініцыяльным І. – прыназоўнікі на з: Іван – без І. Луцкевіча, Ігар – цераз І. Жалязоўскага, Іпаці – з І. Пацеем.

30. 
    Зычныя ц, дз перад наступным мяккім в у межах кораня – таксама мяккія: цьвёрды, цьвік, цьвікля, цьвіль, цьвінтар, цьвіркун (побач з цвыркун), цьвяліць, цьвярозасьць, бацьвіньне, буцьвець, дранцьвець, ліцьвін (побач зь літвін), сьцьвердзіць, чацьвер, яцьвяг, Цьвер, Цьвікаў, Цьвірка, Мацьвей, Сьцьвіга, Яцьвязь; дзьве, дзьверы, Дзьвіна, Ядзьвіга (побач зь Ядвіга).
    

Заўвага Б. У іншамоўных словах зычныя с, з, т, д перад ў нескладовым, незалежна ад якасьці наступнага галоснага, не памякчаюцца: Гудўін/Ґудўін, Сўіфт, Тўін-Фолз, Эдўін.