ЕРЕКШЕ БҐЛІМ
6-БҐЛІМ. АЗАМАТТЫЌ ХАЛ АКТІЛЕРІ
24-тарау. ЖАЛПЫ ЕРЕЖЕЛЕР
177-бап. Мемлекеттік тіркеуге жататын азаматтыќ хал
актілері
Туу, ќайтыс болу, неке ќию (ерлі-зайыпты болу), некені (ерлі-зайыптылыќты) бўзу, бала асырап алу, јке (ана) болуды аныќтау, атын, јкесініѕ атын жјне тегін ґзгерту тіркеуші органдарда осы Кодексте белгіленген мерзімде міндетті мемлекеттік тіркелуге жатады.
Басќа мемлекеттік жјне мемлекеттік емес ўйымдардыѕ азаматтыќ хал актілерін мемлекеттік тіркеуіне тыйым салынады жјне ол танылмайды.
178-бап. Азаматтыќ хал актілерін мемлекеттік тіркеу туралы
бастапќы жјне ќайтадан кујліктер беру
1. Азаматтыќ хал актілерін мемлекеттік тіркегеннен кейін ґздеріне ќатысты акт жазбасы жасалєан адамдарєа ќўжатты берген тіркеуші орган бастыєыныѕ ќолтаѕбасымен жјне елтаѕбалы мґрімен бекітілген, белгіленген їлгідегі азаматтыќ хал актілерін мемлекеттік тіркеу туралы кујлік беріледі.
Бастапќы кујлік жоєалєан немесе пайдалануєа жарамсыз болєан жаєдайда мўраєаттыќ акт жазбасыныѕ негізінде азаматтыќ хал актісін тіркеу туралы кујлік ќайтадан беріледі.
2. Ґздеріне ќатысты ата-ана ќўќыќтарынан айрылєан ата-аналарєа, оны ќалпына келтіргенге дейін баланыѕ туу туралы кујлігі ќайтадан берілмейді.
Некені (ерлі-зайыптылыќты) бўзєан ерлі-зайыптыларєа жјне некесі (ерлі-зайыптылыєы) жарамсыз деп танылєан ерлі-зайыптыларєа неке ќию (ерлі-зайыпты болу) туралы кујлік ќайтадан берілмейді.
3. Азаматтыќ хал актілерін мемлекеттік тіркеу туралы кујліктер ќазаќ тілінде немесе орыс тілінде толтырылады.
Азаматтар (ата-аналар, ерлі-зайыптылар, бала асырап алушылар) туралы мјліметтер олардыѕ жеке басын кујландыратын ќўжаттарєа сјйкес толтырылады.
4. Ќазаќстан Республикасыныѕ заѕнамасында кґзделген жаєдайларда азаматтыќ хал актілерін мемлекеттік тіркеу туралы кујліктер нотариатта кујландырылєан сенімхат бойынша берілуі мїмкін.
179-бап. Азаматтыќ хал актілерін мемлекеттік тіркеуді
жїргізетін органдар
1. Азаматтыќ хал актілерін мемлекеттік тіркеуді тіркеуші органдар жїргізеді.
2. Мўндай бґлімдер жоќ жерлерде ауыл, кент, ауылдыќ округ јкімі ґздерініѕ аумаєында тўратын азаматтардыѕ азаматтыќ хал актілерін (тууын, неке ќиюын (ерлі-зайыпты болуын), ќайтыс болуын) тіркеуге арналєан ќўжаттарды ќабылдауды жјне азаматтыќ хал актілерін мемлекеттік тіркеу жјне осы Кодексте кґзделген мерзімде Жеке тўлєалар туралы мемлекеттік дерекќорєа мјліметтер енгізу їшін оларды јділет органдарына беруді, сондай-аќ азаматтыќ хал актілерін тіркеу туралы кујліктер беру мен тапсыруды жїргізеді.
3. Ауыл, кент, ауылдыќ округ тўрєындарыныѕ азаматтыќ хал актілерін тіркеуді ўйымдастыру тјртібін ауданныѕ немесе облыстыќ маѕызы бар ќаланыѕ жергілікті атќарушы органдарыныѕ келісімі бойынша аумаќтыќ јділет органдары айќындайды.
4. Тіркеуші органдардыѕ лауазымды адамдары ґздеріне, ґздерініѕ жўбайларына жјне жаќын туыстарына ќатысты азаматтыќ хал актілерін тіркеуді жїргізуге ќўќылы емес. Мўндай жаєдайларда азаматтыќ хал актілерін тіркеуді тіркеуші органныѕ басќа да лауазымды адамы немесе басќа тіркеуші орган жїргізеді.
Ескерту. 179-бапќа ґзгеріс енгізілді - ЌР 03.07.2013 № 121-V Конституциялыќ заѕымен (алєашќы ресми жарияланєанынан кейін кїнтізбелік он кїн ґткен соѕ ќолданысќа енгізіледі).
180-бап. Азаматтыќ хал актілерін мемлекеттік тіркеудіѕ
ќаєидалары мен тјртібі
1. Азаматтыќ хал актілерін мемлекеттік тіркеудіѕ ќаєидалары, сондай-аќ некеге отыратын (ерлі-зайыпты болатын) адамдардыѕ денсаулыќ жаєдайы мен отбасылыќ жаєдайы туралы бір-бірін ґзара хабардар етуі, олардыѕ болашаќ ерлі-зайыптылар жјне ата-аналар ретіндегі ќўќыќтары мен міндеттерін тїсіндіру тјртібі осы Кодекске сјйкес белгіленеді.
2. Азаматтыќ хал актілерін мемлекеттік тіркеуді ўйымдастыру, азаматтыќ хал актілерініѕ жазбаларына ґзгерістер енгізу, ќалпына келтіру, кїшін жою тјртібін јділет органдары айќындайды.
181-бап. Акт кітаптары. Оларды саќтау тјртібі мен
мерзімдері
1. Азаматтыќ хал актілерін мемлекеттік тіркеу актісі кітаптарыныѕ нысандарын жјне осы кітаптардаєы жазбалар негізінде берілетін кујліктердіѕ нысандарын Ќазаќстан Республикасыныѕ Їкіметі бекітеді.
2. Ќатаѕ, жїйелі тїрде тігілген жјне нґмірленген, оны ќўрастырєан, тіркеуші орган бастыєыныѕ ќолтаѕбасымен жјне елтаѕбалы мґрімен бекітілген акт кітаптары бірдей жїз акт жазбасын ќамтып, екі данада жасалады. Акт жазбаларыныѕ бірдейлігін аумаќтыќ јділет органдарыныѕ лауазымды адамдары ќамтамасыз етеді.
Акт кітаптарыныѕ бірінші даналары - азаматтыќ хал актісін бастапќы тіркеу орны бойынша ауданныѕ (ќаланыѕ) тіркеуші органыныѕ мўраєатында, екінші данасы облыстыѕ, республикалыќ маѕызы бар ќаланыѕ, астананыѕ тіркеуші органыныѕ мўраєатында саќталады.
3. Акт кітаптарыныѕ бірінші жјне екінші даналарын бір їй-жайда (єимаратта) саќтауєа тыйым салынады.
4. Республика бойынша акт жазбаларыныѕ электрондыќ нўсќалары Ќазаќстан Республикасыныѕ заѕнамасында айќындалєан ујкілетті органда Жеке тўлєалар туралы мемлекеттік дерекќордыѕ орталыќ серверінде саќталады.
5. Бастапќы тіркеу орны бойынша акт кітаптары жетпіс бес жыл бойы саќталады, содан кейін тиісті мемлекеттік мўраєатќа беріледі.
6. Екінші даналардыѕ акт кітаптары белгіленген мерзім ґткеннен кейін жойылуєа жатады.
182-бап. Мемлекеттік баж
1. Азаматтыќ хал актілерініѕ тіркелгені їшін Ќазаќстан Республикасыныѕ салыќ заѕнамасына сјйкес мемлекеттік баж алынады.
2. Тууды, ќайтыс болуды, јке болуды аныќтауды, Ќазаќстан Республикасы азаматтарыныѕ бала асырап алуын тіркеу, сондай-аќ азаматтыќ хал актілерін тіркеу кезінде жіберілген ќателерге байланысты ќайтадан кујліктер беру Ќазаќстан Республикасыныѕ салыќ заѕнамасына сјйкес мемлекеттік баж алынбай жїргізіледі.
183-бап. Азаматтыќ хал актілерініѕ жазбаларын ґзгерту,
толыќтыру жјне тїзету тјртібі
1. Тіркеу туралы бастапќы акт жазбалары, сондай-аќ жеткілікті негіздер болєан кезде жјне мїдделі адамдардыѕ арасында дау болмаєан кезде азаматтыќ хал актілерініѕ жазбаларына ґзгерістер, толыќтырулар мен тїзетулер енгізуді тіркеуші орган жїргізеді. Мїдделі адамдардыѕ арасында дау болєан кезде азаматтыќ хал актілеріндегі жазбаларєа ґзгерістер, толыќтырулар мен тїзетулер енгізу мјселелері сот тјртібімен шешіледі.
2. Азаматтыќ хал актілерінде жазылєан жазбаларєа ґзгерістер, толыќтырулар мен тїзетулер енгізу туралы ґтініштер ґтініш берушініѕ тўраќты тўрєылыќты жері бойынша тіркеуші органєа беріледі.
3. Шетелде тўраќты тўратын Ќазаќстан Республикасы азаматтарыныѕ, сондай-аќ азаматтыќ хал актілерін Ќазаќстан Республикасыныѕ тіркеуші органдарында тіркеген шетелдіктер мен азаматтыєы жоќ адамдардыѕ ґтініштері Ќазаќстан Республикасыныѕ шетелдегі мекемелерi арќылы бастапќы жазбаныѕ саќталєан орны бойынша тіркеуші органєа беріледі.
4. Азаматтыќ хал актілерінде жазылєан жазбаларєа ґзгерістер, толыќтырулар мен тїзетулер енгізуді жазба жасалєан жер бойынша тіркеуші орган жїргізеді. Азаматтыќ хал актілеріндегі жазбаларєа ґзгерістер, толыќтырулар мен тїзетулер енгізу туралы бас тартуєа сот тјртібімен шаєым жасалуы мїмкін.
184-бап. Азаматтыќ хал актілерініѕ жазбаларын ќалпына
келтіру
1. Азаматтыќ хал актілерініѕ жоєалєан жазбаларын ќалпына келтіру туралы ґтініш сол ґтініш берушініѕ тўраќты тўрєылыќты жері бойынша тіркеуші органєа, ал шетелде тўраќты тўратын Ќазаќстан Республикасы азаматтарыныѕ, сондай-аќ азаматтыќ хал актілерін Ќазаќстан Республикасыныѕ тіркеуші органдарында тіркеген шетелдіктер мен азаматтыєы жоќ адамдардыѕ ґтініштері Ќазаќстан Республикасыныѕ шетелдегі мекемелерi арќылы бастапќы жазбаныѕ мемлекеттік тіркелген (жоєалєан) орны бойынша тіркеуші органєа беріледі.
2. Азаматтыќ хал актілері жазбаларын ќалпына келтіру тиісті жазбаныѕ бўрын болєанын растайтын ќўжаттар болєан кезде немесе мемлекеттік тіркеу орны мен уаќыты кґрсетіле отырып, акт жазбасын ќалпына келтіру туралы сот шешімініѕ негізінде жїргізіледі.
3. Тарихи отанына ќайта оралєан адамдарєа ќатысты туу туралы азаматтыќ хал актілерініѕ жазбаларын ќалпына келтіру жеткілікті негіздер болєан кезде жјне осы фактіні ќўжаттыќ растау (акт жазбасыныѕ болмауы (жоєалєаны) туралы аныќтама немесе хабарлама) мїмкін болєан кезде немесе ішкі істер органдарыныѕ осы адамдардыѕ Ќазаќстан Республикасына заѕды тїрде келгені туралы растамасы жјне олардыѕ Ќазаќстан Республикасыныѕ азаматтыєын беру туралы ґтініші болєан кезде єана жїргізіледі.
Оралмандардыѕ туу туралы ќалпына келтірілген жазбаларын мемлекеттік тіркеу олардыѕ тўрєылыќты жері бойынша жїргізіледі.
4. Азаматтыќ хал актілері жазбаларыныѕ жоєалєанын сол жоєалєан жазба жасалєан жер бойынша азаматтыќ хал актілері жазбасыныѕ облыстыќ (ќалалыќ) мўраєаты растауєа тиіс.
5. Тіркеуші органныѕ жоєалєан жазбаны ќалпына келтіруі мїмкін болмаєан кезде азаматтыќ хал актілерін мемлекеттік тіркеу фактісі Ќазаќстан Республикасыныѕ Азаматтыќ іс жїргізу кодексінде белгіленген ќаєидалар бойынша сот тјртібімен белгіленеді.
6. Азаматтыќ хал актілері жазбаларын ќалпына келтіруді мемлекеттік тіркеуді жоєалєан жазба жасалєан жер бойынша тіркеуші орган жїргізеді.
185-бап. Азаматтыќ хал актілерініѕ жазбаларын жою
1. Азаматтыќ хал актілерініѕ жазбасы:
1) сот шешімініѕ негізінде;
2) мїдделі адамдардыѕ ґтініші бойынша;
3) жойылуєа жататын бастапќы, ќалпына келтірілген немесе ќайтадан жазылєан жазбаны тапќан тіркеуші органныѕ бастамасы бойынша жойылуы мїмкін.
2. Азаматтыќ хал актілерініѕ жазбаларын жою туралы ґтініш сотќа немесе ґтініш берушініѕ тўраќты тўрєылыќты жері бойынша тіркеуші органєа, ал шетелде тўраќты тўратын Ќазаќстан Республикасы азаматтарыныѕ, азаматтыќ хал актілерін Ќазаќстан Республикасыныѕ тіркеуші органдарында тіркеген жјне шетелде тўраќты тўратын шетелдіктер мен азаматтыєы жоќ адамдардыѕ ґтініштері Ќазаќстан Республикасыныѕ шетелдегі мекемелерi арќылы жойылуєа жататын акт жазбасыныѕ саќталу орны бойынша тіркеуші органєа беріледі.
3. Азаматтыќ хал актілерініѕ жазбаларын жою, жойылуєа жататын жазба жасалєан жер бойынша жїргізіледі.
186-бап. Жеке адамдардыѕ азаматтыќ хал актілерін
мемлекеттік тіркеу тјртібін саќтау міндеті
1. Жеке адамдар осы Кодексте белгіленген азаматтыќ хал актілерін мемлекеттік тіркеу тјртібін саќтауєа міндетті.
2. Тіркеуші органдарда азаматтыќ хал актілерін Ќазаќстан Республикасыныѕ заѕнамасында белгіленген мерзімде мемлекеттік тіркеу міндеті азаматтарєа жїктеледі.
3. Азаматтыќ хал актілерін тіркеу кезінде некеге отыруєа (ерлі-зайыпты болуєа) кедергі келтіретін мјн-жайларды жасыруєа немесе жалєан мјліметтер беруге тыйым салынады.
4. Ґкіл арќылы ерлі-зайыптылардыѕ бірлескен ґтініші негізінде неке ќиюды (ерлі-зайыпты болуды), некені (ерлі-зайыптылыќты) бўзуды тіркеуге, баланыѕ ата-анасыныѕ бірлескен ґтініші негізінде јке болуды аныќтауєа, тегін, атын, јкесініѕ атын ґзгертуге жол берілмейді.
25-тарау. БАЛАНЫЅ ТУУЫН МЕМЛЕКЕТТІК ТІРКЕУ
187-бап. Баланыѕ тууын тіркеу їшін негіз
1. Баланыѕ тууын тіркеу їшін туу туралы медициналыќ кујлік немесе туу фактісін аныќтау туралы сот шешімініѕ кґшірмесі негіз болып табылады.
Медициналыќ ўйымнан тыс жерде, оныѕ ішінде їйде босанєан жаєдайда, туу туралы медициналыќ кујлікті анасыныѕ жеке басын кујландыратын ќўжаттарына сјйкес босанєаннан кейін ол ґтініш жасаєан медициналыќ ўйымныѕ ќызметкері немесе босандырєан жјне жеке медициналыќ практикамен айналысатын жеке адам ресімдейді.
Мемлекеттік тіркеу кезінде дјлелді себеп бойынша ата-анасыныѕ жеке басын кујландыратын ќўжаттары болмаєан жаєдайда, ата-анасы туралы мјліметтер неке ќию (ерлі-зайыпты болу) туралы кујлікке не осы тіркеуші органдаєы неке ќию (ерлі-зайыпты болу) туралы акт жазбасына сјйкес толтырылады. Ата-анасыныѕ аты, јкесініѕ аты (егер бар болса), тегі, ўлты туралы азаматтыќ хал актілерін жазу кітаптарындаєы ата-аналары туралы жазба осы Кодекстіѕ 50, 51 жјне 63-баптарына сјйкес жїргізіледі.
Баланы суррогат ана туєан жаєдайда туу туралы медициналыќ кујлік тіркеу їшін негіз болып табылады.
2. Баланыѕ туу туралы медициналыќ кујлігі баланыѕ анасы туралы барлыќ ќажетті мјліметтерді (тегі, аты, јкесініѕ аты (егер бар болса), сондай-аќ баланыѕ туєан кїнін, айын, жылын жјне жынысын, ќўжаттыѕ берілген кїнін ќамтуєа тиіс. Кујлік медициналыќ ўйымныѕ лауазымды адамыныѕ ќолтаѕбасымен жјне мґрімен расталуєа тиіс.
3. Кјмелетке толмаєан ата-аналардыѕ бала тууын, сондай-аќ суррогат ана туєан баланы мемлекеттік тіркеу жалпы тјртіппен жїргізіледі.
4. Осы баптыѕ 1-тармаєында кґрсетілген тууды мемлекеттік тіркеу їшін негіз болмаєан кезде баланыѕ тууын мемлекеттік тіркеу осы јйелдіѕ баланы туу фактісін аныќтау туралы сот шешімініѕ негізінде жїргізіледі.
188-бап. Баланыѕ тууын мемлекеттік тіркеу орны
1. Баланыѕ тууын мемлекеттiк тiркеудi тiркеушi органдар баланыѕ туєан жерi бойынша немесе ата-анасыныѕ не олардыѕ бiреуiнiѕ тўрєылыќты жерi бойынша жїргiзедi.
Баланыѕ тууын мемлекеттік тіркеу їшін ќўжаттарды ќабылдауды тіркеуші орган, сондай-аќ халыќќа ќызмет кґрсету орталыќтары жїзеге асырады не ол «электрондыќ їкіметтіѕ» веб-порталы арќылы жїзеге асырылады. Ата-анасыныѕ тўрєылыќты жерi олардыѕ заѕды мекенжайына сјйкес айќындалады.
2. Егер ата-анасы бір-бірімен некеде тўрмаса (ерлі-зайыпты болмаса), ортаќ баланыѕ тууы ґзiн баланыѕ јкесiмiн деп мойындаєан адамныѕ тўрєылыќты жерi бойынша тiркелуi мїмкiн. Баланыѕ тууын тiркеу туралы ґтiнiшпен бір мезгілде јке болуды аныќтау туралы ґтiнiш берiледi.
3. Туу туралы актініѕ жазбасында баланыѕ туєан жері болып тууды мемлекеттік тіркеу кезінде ќабылданєан Ќазаќстан Республикасыныѕ јкімшілік-аумаќтыќ бірлігініѕ атауына сјйкес баланыѕ наќты туєан жерініѕ атауы кґрсетіледі.
4. Ќазаќстан Республикасынан тыс жерлерде туєан баланыѕ тууын мемлекеттік тіркеу Ќазаќстан Республикасыныѕ дипломатиялыќ ґкілдіктері мен консулдыќ мекемелерінде не ата-анасыныѕ немесе олардыѕ біреуініѕ тўрєылыќты жері бойынша осы Кодексте белгіленген мерзімде тіркеуші органда жїргізіледі. Баланыѕ тууын ата-анасыныѕ не олардыѕ біреуініѕ тўрєылыќты жері бойынша тіркеген жаєдайда, баланыѕ туєан жері болып осы елді мекен кґрсетіледі.
5. Экспедицияларда жјне тіркеуші орган жоќ шалєай жерлерде, сондай-аќ анасыныѕ теѕіз, ґзен, јуе кемесінде немесе поезда болєан уаќытында туєан баланыѕ тууын мемлекеттік тіркеу ата-анасыныѕ немесе олар тўрєылыќты жеріне ќайтып келген соѕ олардыѕ біреуініѕ тўрєылыќты жері бойынша тіркеуші органда жїргізіледі.
Мўндай жаєдайларда баланыѕ туєан жері болып баланыѕ тууын мемлекеттік тіркеу жїргізілген јкімшілік-аумаќтыќ бірлік кґрсетіледі.
Ескерту. 188-бапќа ґзгеріс енгізілді - ЌР 2013.01.08 N 64-V (2013.01.01 бастап ќолданысќа енгізіледі) Заѕымен.
189-бап. Баланыѕ тууы туралы ґтініш беру мерзімдері
Баланыѕ тууы туралы ґтінішті оныѕ ата-анасы не басќа да мїдделі адамдар тіркеуші органдарєа ол туєан кїннен бастап екі айдан кешіктірмей беруге тиіс, ал бала ґлі туєан жаєдайда, медициналыќ ўйымныѕ жауапты лауазымды адамы ґтінішті босанєан кезден бастап бес тјуліктен кешіктірмей береді.
Екі ай мерзім ґткеннен кейін баланыѕ тууын мемлекеттік тіркеу Ќазаќстан Республикасы Јділет министрлігі белгілеген нысан бойынша тіркеуші орган жасаєан ќорытындыныѕ негізінде жїргізіледі.
190-бап. Баланыѕ тууын мемлекеттік тіркеу туралы ґтініш
1. Баланыѕ тууын мемлекеттік тiркеу туралы ґтінішті ата-анасы немесе олардыѕ бiреуi, ал олар ќайтыс болєан, науќастанєан немесе ґзге де себептермен ґтініш жасау мїмкiн болмаєан жаєдайда – мїдделi адамдар немесе бала туєан кезде анасы жатќан медициналыќ ўйымныѕ јкiмшiлiгi жазбаша нысанда бередi. Ґтінішке ата-анасыныѕ жеке басын кујландыратын ќўжаттардыѕ, сондай-аќ неке ќию (ерлі-зайыпты болу) туралы кујліктіѕ кґшірмелері ќоса беріледі.
Баланыѕ тууы белгіленген мерзімді бўза отырып тіркелген жаєдайда ата-анасыныѕ тїсініктемесі, баланыѕ туєан жері мен ата-анасыныѕ тўрєылыќты жері бойынша туу туралы жазбаныѕ болмауы туралы аныќтама, баланыѕ денсаулыєы туралы аныќтама ќосымша беріледі.
Егер баланыѕ тууын мемлекеттік тіркеуге ата-анасы емес, басќа адамдар ґтініш жасаса, онда осы адамдар ґтініш берушініѕ жеке басын кујландыратын ќўжатты, сондай-аќ баланыѕ тууын тіркеуге оныѕ ґкілеттігін растайтын ќўжатты ўсынуы тиіс.
Екі немесе одан да кґп баланы мемлекеттік тіркеу кезінде ґтініш јрќайсысына ќатысты бґлек беріледі.
2. Халыќќа ќызмет кґрсету орталыєына не «электрондыќ їкіметтіѕ» веб-порталы арќылы ґтініш жасаєан кезде баланыѕ тууын мемлекеттік тіркеу туралы ґтініш мемлекеттік ќызметтер стандартына сјйкес беріледі.
Ескерту. 190-бап жаѕа редакцияда - ЌР 2013.01.08 N 64-V (2013.01.01 бастап ќолданысќа енгізіледі) Заѕымен.
191-бап. Јкесі ќайтыс болєаннан кейін немесе неке
(ерлі-зайыптылыќ) бўзылєаннан кейін не неке
жарамсыз деп танылєаннан кейін туєан баланыѕ
тууын мемлекеттік тіркеу
Некеде тўрєан (ерлі-зайыпты болєан) кезде бойєа біткен жјне јкесі ќайтыс болєаннан кейін немесе неке (ерлі-зайыптылыќ) бўзылєаннан кейін не неке (ерлі-зайыптылыќ) жарамсыз деп танылєаннан кейін туєан баланыѕ тууын мемлекеттік тіркеу, егер јкесі ќайтыс болєан немесе неке (ерлі-зайыптылыќ) бўзылєан не ол жарамсыз деп танылєан кїннен бастап екі жїз сексен кїннен аспаса, жалпы негізде жїргізіледі.
192-бап. Баланыѕ туу туралы акт жазбасына ата-аналары
туралы мјліметтерді енгізу тјртібі
1. Бір-бірімен некеде тўрєан (ерлі-зайыпты болєан) јкесі мен анасы туу туралы жазбалар кітабына олардыѕ кез келгенініѕ ґтініші бойынша баланыѕ ата-аналары болып жазылады. Мўндай жазбаєа неке ќию (ерлі-зайыпты болу) туралы кујлік негіз болып табылады.
2. Некеде тўрєан (ерлі-зайыпты болєан) жјне ќосалќы репродуктивтік јдістер мен технологияларды ќолдануєа ґз келісімін жазбаша нысанда берген адамдар, осы јдістерді ќолдану нјтижесінде ґздерінде бала туылєан жаєдайда туу туралы актілер жазбасыныѕ кітабына оныѕ ата-аналары болып жазылады.
Суррогат ана болу шартына сјйкес бала туылєан жаєдайда, ерлі-зайыптылар туу туралы актілер жазбасыныѕ кітабына оныѕ ата-аналары болып жазылады.
3. Бала тууды тіркеу кезінде, егер ата-аналарыныѕ арасында неке (ерлі-зайыптылыќ) бўзылєан, оны сот жарамсыз деп таныєан немесе жўбайы ќайтыс болєан жаєдайда, біраќ неке (ерлі-зайыптылыќ) бўзылєан, оны жарамсыз деп таныєан немесе жўбайы ќайтыс болєан кезден бастап екі жїз сексен кїннен аспаса, анасы туралы мјлімет осы Кодекстіѕ 187-бабында кґрсетілген ќўжаттардыѕ негізінде, баланыѕ јкесі туралы мјлімет неке ќию немесе некені (ерлі-зайыптылыќты) бўзу туралы кујліктіѕ, јкесініѕ ќайтыс болуы туралы кујліктіѕ негізінде енгізіледі.
Егер бала неке (ерлі-зайыптылыќ) бўзылєан, оны жарамсыз деп таныєан кїннен бастап екі жїз сексен кїн ґткеннен кейін туса, бўрынєы жўбайы јке болуды аныќтау туралы актілер жазбасыныѕ негізінде єана баланыѕ јкесі болып жазылуы мїмкін.
Босанєан јйелдіѕ жўбайы болып табылмайтын адам жазбаша мойындаєан жаєдайда жјне оныѕ кїйеуініѕ жазбаша келісімі болєан кезде јке болуды аныќтауды тіркеу жјне тууды тіркеу кезінде баланыѕ јкесі болып осы адам жазылады.
4. Егер баланыѕ ата-анасы бір-бірімен некеде тўрмаса (ерлі-зайыпты болмаса), анасы туралы мјлімет осы Кодекстіѕ 187-бабында кґрсетілген ќўжаттардыѕ негізінде енгізіледі.
Мўндай жаєдайда јкесі туралы мјліметтер:
1) егер баланыѕ тууын мемлекеттік тіркеумен бір мезгілде јкесі белгілі болєан жјне тіркелген жаєдайда, јке болуды аныќтау туралы актілер жазбасыныѕ негізінде;
2) егер јкесі аныќталмаса, некеде тўрмаєан (ерлі-зайыпты болмаєан) анасыныѕ ґтініші бойынша енгізіледі.
Тууды жазу кiтабында баланыѕ јкесiніѕ тегі - анасыныѕ тегi бойынша, баланыѕ аты мен јкесiнiѕ аты оныѕ кґрсетуі бойынша жазылады. Енгізілген мјліметтер јке болуды аныќтау туралы мјселені шешуге кедергі болып табылмайды.
Баланыѕ јкесі туралы мјліметтер анасыныѕ тілегі бойынша туу туралы актілер жазбасына енгізілмеуі мїмкін;
3) ґзін баланыѕ јкесімін деп мойындаєан адамныѕ ґтініші бойынша, оєан баланыѕ анасыныѕ келісімі болєан кезде енгізіледі.
Анасы туралы мјліметтер осы Кодекстіѕ 187-бабында кґрсетілген ќўжаттардыѕ негізінде енгізіледі, јкесі туралы мјліметтер осы адамныѕ кґрсетуі бойынша жазылады.
Бўдан јрі баланыѕ анасы туу туралы акт жазбасына енгізілген баланыѕ јкесі туралы мјліметтермен келіспеген кезде тїзетулер белгіленген тјртіппен жїргізіледі.
193-бап. Бала ата-анасыныѕ ќай ўлтќа жататынын жазу
тјртібі
Егер тууды тіркеу кезінде ґтініш беруші ата-анасыныѕ ќай ўлтќа жататынын кґрсетуге тілек білдірсе, онда баланыѕ туу туралы акт жазбасында ата-анасыныѕ - Ќазаќстан Республикасы азаматтарыныѕ ўлты Ќазаќстан Республикасы азаматтарыныѕ жеке басын кујландыратын ќўжаттарда кґрсетілген ўлтына сјйкес кґрсетіледі.
Шетелдік болып табылатын ата-ананыѕ ќай ўлтќа жататыны туралы мјлімет оныѕ шетелдік паспортына сјйкес кґрсетіледі.
Шетелдіктіѕ шетелдік паспортында ўлты туралы мјлімет болмаєан кезде оныѕ ўлты ґзі азаматы болып табылатын шет мемлекеттіѕ ќўзыретті органы берген ќўжатќа сјйкес айќындалуы мїмкін.
Ескерту. 193-бапќа ґзгеріс енгізілді - ЌР 2013.01.29 N 74-V (алєашќы ресми жарияланєанынан кейін кїнтізбелік он кїн ґткен соѕ ќолданысќа енгізіледі) Заѕымен.
194-бап. Баланыѕ тууын мемлекеттік тіркеу кезінде оєан
тегін, атын, јкесініѕ атын беру тјртібі
1. Тууды мемлекеттік тіркеу кезінде баланыѕ тегі ата-аналарыныѕ тегімен айќындалады. Ата-аналарыныѕ тегі јртїрлі болєан кезде балаєа ата-анасыныѕ келісімі бойынша јкесініѕ немесе анасыныѕ тегі беріледі. Ата-аналарыныѕ тілегі бойынша баланыѕ тегі ўлттыќ дјстїрлер ескеріле отырып, баланыѕ јкесініѕ немесе атасыныѕ атымен жазылады. Баланыѕ тегіне ќатысты ата-аналарыныѕ арасында туындаєан келіспеушіліктер сот тјртібімен шешіледі.
2. Азаматтардыѕ тілегі бойынша ўлты ќазаќ адамдардыѕ тегі мен јкесініѕ атын жазуда ќазаќ тіліне тјн емес: –ов, -ев, -ова, -ева, -ин, -н, -ины, -на, -овна, -евна, -ович, -евич аффикстері алып тасталады, ал олардыѕ орнына јкесініѕ атына: –ўлы, -ќызы деген сґздер ќосылып бірге жазылады.
Жеке адамныѕ тегіне «тегі», «ўрпаєы», «немересі», «шґбересі», «келіні» деген жјне басќа да сґздерді ќосып жазуєа жол берілмейді.
3. Ўлты ќазаќ адамдардыѕ јкесініѕ аты тегін ауыстырєан кезде оныѕ міндетті тїрде бірінші болып тўруына, одан кейін атыныѕ жазылуына жол беріледі, ал јкесініѕ аты жазылмайды.
4. Басќа ўлт адамдарыныѕ тілегі бойынша олардыѕ тегін, атын жјне јкесініѕ атын жазу олардыѕ ўлттыќ ерекшеліктеріне сјйкес жїргізілуі мїмкін.
195-бап. Ќазаќстан Республикасынан тыс жерлерде туєан
баланыѕ тууын мемлекеттік тіркеу
Ќазаќстан Республикасынан тыс жерлерде туєан баланыѕ тууын мемлекеттік тіркеу келген елдіѕ аумаєында орналасќан Ќазаќстан Республикасыныѕ шетелдегі мекемелерінде не басќа елде ќызметін ќоса атќаратын Ќазаќстан Республикасыныѕ шетелдегі мекемелерінде жїргізіледі.
196-бап. Тауып алынєан, тастанды (бас тартылєан) баланыѕ
тууын мемлекеттік тіркеу тјртібі
1. Тауып алынєан, тастанды (бас тартылєан) баланыѕ тууы ішкі істер органдарыныѕ, ќорєаншылыќ немесе ќамќоршылыќ жґніндегі функцияларды жїзеге асыратын органныѕ, білім беру ўйымдары јкімшілігініѕ немесе бала орналастырылєан медициналыќ ўйымныѕ ґтініші бойынша тауып алынєан, бас тартылєан немесе ќалдырылєан кїннен бастап жеті тјуліктен кешіктірілмей тіркелуге тиіс.
Ґтінішке бала тауып алынєан кездегі уаќыт, орын жјне мјн-жайлар кґрсетіле отырып, ішкі істер органы немесе ќорєаншылыќ немесе ќамќоршылыќ жґніндегі функцияларды жїзеге асыратын орган жасаєан хаттама немесе акт; тауып алынєан баланыѕ жасы мен жынысын растайтын медициналыќ ўйым берген ќўжат жјне басќа да бала туралы дербес мјліметтер ќоса тіркеледі.
2. Медициналыќ ўйымда баладан бас тартылєан жаєдайда, осы ўйымныѕ јкімшілігі Ќазаќстан Республикасыныѕ заѕнамасында белгіленген нысан бойынша анасыныѕ жазбаша ґтінішін ресімдеу жґнінде шаралар ќолданады.
3. Баланы белгісіз ана ќалдырып кеткен жаєдайда медициналыќ ўйымныѕ јкімшілігі екі кујгердіѕ ќатысуымен хаттама жасайды. Тууды мемлекеттік тіркеу кезінде хаттамалар тастанды (ата-анасы бас тартќан) баланы тіркеу туралы медициналыќ ўйымныѕ лауазымды адамыныѕ ґтінішіне ќоса беріледі.
197-бап. Ґлі туєан немесе ґмірініѕ алєашќы аптасында
шетінеген баланы мемлекеттік тіркеу
1. Ґлі туєан баланы жјне ґмірініѕ алєашќы аптасында шетінеген баланы мемлекеттік тіркеу тіркеуші органда бала туєан немесе шетінеген кезден бастап бес тјуліктен кешіктірілмей жїргізіледі.
2. Баланыѕ ґлі тууы медициналыќ ўйым немесе жеке дјрігерлік практикамен айналысатын дјрiгер берген перинатальдыќ ќайтыс болуы туралы медициналыќ кујліктіѕ негізінде тіркеледі.
Ґлі туєан баланыѕ туу туралы кујлігі берілмейді. Ата-анасыныѕ ґтініші бойынша ґлі туєан баланы мемлекеттік тіркеу фактісін растайтын ќўжат беріледі.
3. Бала ґмірініѕ алєашќы аптасында ќайтыс болєан жаєдайда оныѕ тууын мемлекеттік тіркеу - туу туралы медициналыќ аныќтаманыѕ негізінде, ал ќайтыс болєан жаєдайда перинатальдыќ ќайтыс болуы туралы кујліктіѕ негізінде жїргізіледі.
Туу жјне ќайтыс болу туралы жасалєан актілер жазбаларыныѕ негізінде тек ќайтыс болуы туралы кујлік ќана беріледі. Ата-анасыныѕ ґтініші бойынша баланыѕ тууын мемлекеттік тіркеу фактісін растайтын ќўжат беріледі.
Одан јрі ќайтыс болу туралы кујлік ќана ќайтадан беріледі.
4. Тіркеуші органєа баланыѕ ґлі тууы туралы немесе баланыѕ тууы жјне ґмірініѕ алєашќы аптасында ќайтыс болєандыєы туралы мјлімдеу міндеті:
1) бала туылєан немесе бала шетінеген медициналыќ ўйымныѕ басшысына;
2) дјрігері баланыѕ ґлі тууы, баланыѕ ґмірініѕ алєашќы аптасында ќайтыс болуы фактісін аныќтаєан медициналыќ ўйымныѕ басшысына;
3) медициналыќ ўйымнан тыс жерде туєан жаєдайда жеке дјрігерлік практикамен айналысатын дјрiгерге жїктеледі.
198-бап. Бір жасќа толєан жјне одан їлкен баланыѕ
тууын мемлекеттік тіркеу
1. Бір жасќа толєан жјне одан їлкен баланыѕ тууын мемлекеттік тіркеу медициналыќ ўйым немесе жеке дјрігерлік практикамен айналысатын дјрiгер берген белгіленген нысандаєы туу туралы ќўжаты болєан кезде ата-аналарыныѕ немесе ґзге де мїдделі адамдардыѕ жазбаша ґтініші бойынша жїргізіледі.
Бала кјмелетке толєаннан кейін тууын мемлекеттік тіркеу оныѕ жазбаша ґтініші бойынша жїргізіледі.
Ґтінішке туу туралы медициналыќ кујлік, тиісті јкімшілік-аумаќтыќ бірліктіѕ тіркеуші органыныѕ туу туралы акт жазбасыныѕ жоќтыєы туралы хабарламасы, денсаулыќ жаєдайы туралы аныќтамалар, ата-анасыныѕ жеке басын, некесін (ерлі-зайыптылыєын) кујландыратын ќўжаттар, ґтініш берушініѕ жеке басын кујландыратын ќўжат ќоса берілуге тиіс.
2. Бір жасќа толєан жјне одан їлкен баланыѕ тууын мемлекеттік тіркеу аумаќтыќ јділет органы бекіткен тіркеуші органныѕ ќорытындысы негізінде жїргізіледі.
199-бап. Шетелдіктердіѕ балаларыныѕ тууын мемлекеттік
тіркеу
Ќазаќстан Республикасыныѕ аумаєында тўраќты немесе уаќытша тўратын шетелдіктердіѕ балаларыныѕ тууын мемлекеттік тіркеу Ќазаќстанныѕ аумаєында орналасќан тиісті шет мемлекеттердіѕ дипломатиялыќ ґкілдіктерінде немесе консулдыќ мекемелерінде не, егер Ќазаќстан Республикасында мўндай жоќ болса, ќызметін ќоса атќаратын шетелдегі мекемелерде жїргізіледі.
Шетелдіктердіѕ балаларыныѕ тууын мемлекеттік тіркеу ол жґнінде Жеке адамдар туралы мемлекеттік дерекќорєа мјліметтер енгізілместен жјне балаєа жеке сјйкестендіру нґмірі берілместен, олардыѕ тілегі бойынша ґздерініѕ тўраќты немесе уаќытша тўратын жеріндегі тіркеуші органдарда жїргізіледі.
200-бап. Баланыѕ тууын салтанатты жаєдайда мемлекеттік
тіркеу
Ата-аналардыѕ тілегі бойынша тіркеуші орган баланыѕ тууын салтанатты жаєдайда мемлекеттік тіркеуді ґз їй-жайында не арнайы осыєан арналєан мемлекеттік неке сарайларында ќамтамасыз етеді.
201-бап. Баланыѕ туу туралы жазбалар кітабына енгізілетін
мјліметтер
Баланыѕ туу туралы акт жазбасына мынадай деректер:
1) баланыѕ тууын мемлекеттік тіркеу кїні;
2) балаєа берілген жеке сјйкестендіру нґмірі;
3) баланыѕ туу туралы акт жазбасыныѕ нґмірі;
4) тегі, аты, ќалауы бойынша - јкесініѕ аты, баланыѕ жынысы, туєан кїні, айы, жылы, туєан жері;
5) туєан балалардыѕ саны (біреу, егіз немесе одан да кґп бала);
6) баланыѕ тірі туєандыєы туралы немесе баланыѕ ґлі туєандыєы туралы белгі;
7) баланыѕ туу фактісін растайтын ќўжат туралы мјліметтер;
8) баланыѕ заѕды мекенжайы;
9) ата-аналарыныѕ тегі, аты, јкесініѕ аты (егер бар болса), туєан кїні, айы, жылы, жасы, тўраќты тўрєылыќты жері, заѕды мекенжайы, азаматтыєы, табыс кґзі немесе жўмыс орны, білімі жјне, егер жеке басын кујландыратын ќўжаттарда кґрсетілген болса, олардыѕ ўлты;
10) соныѕ негізінде баланыѕ јкесі туралы мјліметтер енгізілген ќўжат туралы мјліметтер;
11) ґтініш беруші туралы мјліметтер;
12) берілген туу туралы кујліктіѕ сериясы мен нґмірі енгізіледі.
202-бап. Баланыѕ тууын мемлекеттік тіркеу туралы кујлік
беру
Баланыѕ тууын мемлекеттік тіркеу туралы акт жазбасыныѕ негізінде белгіленген їлгідегі туу туралы кујлік беріледі.
Туу туралы кујлік жаѕа туєан баланыѕ ата-аналарына, басќа ујкілетті адамдарєа немесе бала тўратын ўйымныѕ ґкілдеріне беріледі.
Екі немесе одан да кґп бала туєан жаєдайда туу туралы кујлік јрбір балаєа беріледі.
203-бап. Баланыѕ туу туралы кујлігі
Баланыѕ туу туралы кујлігі мынадай мјліметтерді:
1) баланыѕ тегін, атын, јкесініѕ атын (егер бар болса), туєан кїні, айы, жылы мен туєан жерін;
2) акт жазбасыныѕ жасалєан кїнін жјне нґмірін;
3) жеке сјйкестендіру нґмірін;
4) ата-аналарыныѕ тектерін, аттарын, јкелерініѕ аттарын (егер бар болса), егер жеке басын кујландыратын ќўжаттарда кґрсетілген болса, ўлтын;
5) ата-аналарыныѕ азаматтыєын;
6) мемлекеттік тіркеу орнын (тіркеуші органныѕ атауын);
7) туу туралы кујліктіѕ берілген кїнін ќамтиды.
Достарыңызбен бөлісу: |