26-тарау. ЈКЕ БОЛУДЫ АНЫЌТАУДЫ МЕМЛЕКЕТТІК ТІРКЕУ
204-бап. Јке болуды аныќтауды мемлекеттік тіркеу
їшін негіз
1. Јке болуды аныќтауды мемлекеттік тіркеу:
1) баланыѕ ата-анасыныѕ јке болуды аныќтау туралы бірлескен ґтініші;
2) анасы ќайтыс болєан, анасы ќайтыс болды деп жарияланєан; анасы психикалыќ аурудыѕ немесе аќыл-есі кемдігініѕ салдарынан јрекетке ќабілетсіз деп танылєан; анасы ата-ана ќўќыќтарынан айырылєан не оныѕ ата-ана ќўќыќтары шектелген; баланыѕ анасыныѕ тўрєылыќты жерін аныќтау мїмкін болмаєан жаєдайларда баланыѕ јкесініѕ ґтініші;
3) јке болуды аныќтау туралы, сондай-аќ јке болуды тану фактісін жјне јке болу фактісін аныќтау туралы сот шешімі негізінде тіркеуші органдарда жїргізіледі.
2. Психикалыќ аурудыѕ немесе аќыл-есі кемдігініѕ салдарынан сот тјртібімен јрекетке ќабілетсіз деп танылєан адамныѕ, сондай-аќ осы јрекетке ќабілетсіз адамныѕ ќорєаншысыныѕ ґтініші бойынша јке болуды аныќтауєа тыйым салынады.
205-бап. Јке болуды аныќтауды мемлекеттік
тіркеу орны
Јке болуды аныќтауды мемлекеттік тіркеуді тіркеуші органдар баланыѕ туєан жері бойынша, баланыѕ јкесініѕ немесе анасыныѕ тўрєылыќты жері бойынша не јке болуды аныќтау туралы немесе јкелікті тану фактісін жјне јке болу фактісін аныќтау туралы сот шешімі шыєарылєан жер бойынша жїргізеді.
Анасы ќайтыс болєан немесе оны јрекетке ќабілетсіз деп таныєан, анасыныѕ тўрєан жерін аныќтау мїмкін болмаєан жаєдайда немесе оны ата-ана ќўќыќтарынан айырєан жаєдайда, баланыѕ орналасќан жері јке болуды аныќтауды тіркеу орны болып табылады.
206-бап. Баланыѕ ата-аналарыныѕ бірлескен ґтініші
негізінде јке болуды аныќтауды мемлекеттік
тіркеу
1. Ата-аналарыныѕ јке болуды аныќтау туралы бірлескен ґтініші баланыѕ туєан жері бойынша немесе олардыѕ біреуініѕ тўрєылыќты жері бойынша тіркеуші органєа беріледі. Бірлескен ґтініш беру ќиын болєан жаєдайда баланыѕ јкесі мен анасы тіркеуші органєа жеке-жеке ґтініш бере алады.
2. Егер ата-аналарыныѕ біреуі дјлелді себеппен јке болуды аныќтауды мемлекеттік тіркеу їшін тіркеуші органєа ґзі келе алмаєан жаєдайда, оныѕ ґтініштегі ќолтаѕбасы нотариатта кујландырылуєа тиіс.
3. Ата-аналарыныѕ јке болуды аныќтау туралы ґтініш беруі бала туєаннан кейін мїмкін болмайтын немесе ќиындыќ тудырєан жаєдайда, јлі тумаєан балаєа ќатысты бірлескен немесе бґлек ґтінішті тўрєылыќты жері бойынша тіркеуші органєа медициналыќ аныќтамамен расталєан анасыныѕ жїктілігі кезінде алдын ала беруге рўќсат етіледі. Баланыѕ ата-анасы туралы жазба бала туєаннан кейін жасалады.
Мўндай ґтінішті баланыѕ ата-анасы јке болуды аныќтайтын мемлекеттік тіркеу жасалєанєа дейін кез келген уаќытта ќайтарып алуы мїмкін.
4. Ата-аналарыныѕ јке болуды аныќтау туралы бірлескен ґтінішімен бірге ата-аналарыныѕ жеке басын кујландыратын ќўжаттар жјне баланыѕ туу туралы кујлігі, ал мўндай ґтініш бала туєанєа дейін берілген жаєдайда медициналыќ ўйым немесе жеке дјрігерлік практикамен айналысатын дјрігер берген анасыныѕ жїктілігін растайтын медициналыќ аныќтама ўсынылады.
Егер јке болуды аныќтауды мемлекеттік тіркеу тууды мемлекеттік тіркеумен бір мезгілде жїргізілсе, баланыѕ туу туралы кујлігін ќоса беру талап етілмейді.
5. Осы баптыѕ 2 жјне 3-тармаќтарында кґзделген жаєдайларды ќоспаєанда, јке болуды аныќтауды тіркеуші орган ата-анасыныѕ екеуініѕ ќатысуымен ґтініш берілген кїні жїргізеді.
207-бап. Ата-аналарыныѕ јке болуды аныќтау туралы
бірлескен ґтініші кезінде балаєа тегін, јкесініѕ
атын беру
1. Ата-аналарыныѕ јке болуды аныќтау туралы бірлескен ґтініші кезінде баланыѕ тегі - ата-аналарыныѕ келісімі бойынша, ал келісім болмаєан кезде сот тјртібімен айќындалады.
Баланыѕ таѕдап алынєан тегі јке болуды аныќтау туралы ґтініште кґрсетілуге тиіс.
2. Баланыѕ јкесініѕ аты, оныѕ ішінде кјмелетке толєан балаєа да ќатысты, егер оныѕ тарапынан ќарсылыќ болмаса, јкесініѕ аты бойынша ґзгертіледі.
Баланыѕ туу туралы акт жазбасында бўрын кґрсетiлген (анасыныѕ кґрсетуi бойынша) баланыѕ јкесiнiѕ аты баланыѕ јкесi деп танылєан адамныѕ атымен сјйкес келмеген жаєдайда, тіркеуші орган јке болуды аныќтауды мемлекеттік тiркеуден бас тартуєа ќўќылы емес.
3. Егер баланыѕ ата-аналары ол туєаннан кейiн некеге отырса (ерлі-зайыпты болса), јке болуды аныќтауды мемлекеттік тiркеместен, јкесi туралы мјлiметтердi баланыѕ туу туралы акт жазбасына енгiзуге жол берiлмейдi.
208-бап. Ґзініѕ баланыѕ јкесі екенін мойындаєан адамныѕ
ґтініші бойынша јке болуды аныќтауды мемлекеттік
тіркеу
1. Јке болуды аныќтауды мемлекеттік тіркеу ґзініѕ баланыѕ јкесі екенін мойындаєан адамныѕ жазбаша ґтініші бойынша осы Кодексте белгіленген тјртіппен жїргізіледі.
2. Ґзініѕ баланыѕ јкесі екенін мойындаєан адамныѕ ґтінішіне оныѕ жеке басын кујландыратын жјне анасыныѕ болмауыныѕ мјн-жайын растайтын ќўжаттар: анасыныѕ ќайтыс болуы туралы кујлік; психикалыќ аурудыѕ немесе аќыл-есі кемдігініѕ салдарынан анасын јрекетке ќабілетсіз деп тану туралы, оны ќайтыс болды деп жариялау туралы, анасын ата-ана ќўќыќтарынан айыру не оны шектеу туралы сот шешімі; анасыныѕ тўрєылыќты жерін аныќтаудыѕ мїмкін еместігі туралы аныќтама ќоса беріледі.
209-бап. Ґзініѕ баланыѕ јкесі екенін мойындаєан адамныѕ
ґтініші бойынша јке болуды аныќтауды мемлекеттік
тіркеу кезінде балаєа тегін, јкесініѕ атын беру
1. Баланыѕ тегі ґзініѕ баланыѕ јкесі екенін мойындаєан адамныѕ ґтініші бойынша ќорєаншылыќ немесе ќамќоршылыќ жґніндегі функцияларды жїзеге асыратын органныѕ келісімімен айќындалады.
2. Баланыѕ јкесініѕ аты, оныѕ ішінде кјмелетке толєан балаєа да ќатысты, егер оныѕ тарапынан ќарсылыќ болмаса, јкесініѕ аты бойынша ґзгертіледі.
210-бап. Јке болуды аныќтау, јкелікті тану фактісі жјне
јке болу фактісі туралы сот шешімініѕ негізінде
јке болуды аныќтауды мемлекеттік тіркеу
1. Јке болуды аныќтау туралы, сондай-аќ јке болу фактісін жјне јкелікті тану фактісін аныќтау туралы сот шешімініѕ негізінде јке болуды аныќтауды мемлекеттік тіркеу баланыѕ анасыныѕ, јкесініѕ немесе ќорєаншысыныѕ не ќамќоршысыныѕ ґтініші бойынша жїргізіледі.
2. Ґтінішке соттыѕ заѕды кїшіне енген шешімініѕ кґшірмесі, ґтініш берушініѕ жеке басын кујландыратын ќўжаттар жјне баланыѕ туу туралы кујлігі ќоса беріледі.
3. Јке болуды аныќтау туралы, сондай-аќ јке болу фактісін жјне јкелікті тану фактісін аныќтау туралы шешім шыєарєан сот осы шешімніѕ кґшірмесін ол заѕды кїшіне енген кїннен бастап їш кїн мерзімде сот шешімі шыєарылєан жер бойынша тіркеуші органєа жіберуге міндетті.
211-бап. Сот шешімі бойынша јке болуды аныќтауды
мемлекеттік тіркеу кезінде балаєа тегін,
јкесініѕ атын беру
1. Сот шешімі бойынша јке болуды аныќтауды мемлекеттік тіркеу кезінде јкесі туралы мјліметтер сот шешіміне сјйкес кґрсетіледі.
Јкесініѕ тўраќты тўрєылыќты жері, оныѕ жўмыс орны, егер осы мјліметтер сот шешімінде кґрсетілмесе, ґтініш берушініѕ айтуымен жазылуы мїмкін.
Сот шешімінде јкесініѕ ўлты туралы мјліметтер болмаєан кезде јке болуды аныќтау туралы акт жазбасындаєы ўлты туралы баєан оныѕ жеке басын кујландыратын ќўжаттыѕ негізінде толтырылады.
2. Балаєа тегі - сот шешіміне сјйкес, ал мўндай жазба болмаєан кезде ґтініш берушініѕ кґрсетуі бойынша беріледі. Бўл мјселе бойынша дау туындаєан жаєдайда тегі сот шешімі бойынша жазылады.
212-бап. Баланыѕ тууын жјне јке болуды аныќтауды бiр
мезгiлде мемлекеттік тiркеу
Баланыѕ тууын жјне јке болуды аныќтауды бiр мезгiлде мемлекеттік тiркеу кезiнде мiндеттi тїрде туу туралы жјне јке болуды аныќтау туралы актiлер жазбасы жасалады. Туу туралы акт жазбасында баланыѕ тегi анасыныѕ тегi бойынша, јкесiнiѕ аты мен јкесi туралы мјлiметтер јкесiнiѕ ґтініші немесе ата-аналарыныѕ бiрлескен ґтініші бойынша кґрсетiледi.
213-бап. Кјмелетке толєан балаєа ќатысты јке болуды
аныќтауды мемлекеттік тiркеу тјртібі
Кјмелетке толєан адамдарєа ќатысты јке болуды аныќтауды мемлекеттік тiркеуге – олардыѕ жазбаша келiсiмiмен єана, ал егер ол јрекетке ќабiлетсіз деп танылса, оныѕ ќорєаншысыныѕ немесе ќорєаншылыќ немесе ќамќоршылыќ жґніндегі функцияларды жїзеге асыратын органныѕкелiсiмiмен жол берiледi.
Кјмелетке толєан адамныѕ келісімі жеке ґтініште не ата-аналарыныѕ бiрлескен ґтінішіндегі ґзініѕ ќолтаѕбасымен кґрсетілуге тиіс. Ґтініш берген кезде бір мезгілде кјмелетке толєан бала не оныѕ ќорєаншысы јкесініѕ тегін алєысы келетіндігін не анасыныѕ тегін саќтаєысы келетіндігін кґрсетеді.
214-бап. Јке болуды аныќтау туралы ґтініш
Јке болуды аныќтау туралы ґтінішті ата-аналары немесе олардыѕ біреуі, ал олар ќайтыс болєан, науќастанєан немесе ґтініш жасау ґзге де себептер бойынша мїмкін болмаєан жаєдайда, Ќазаќстан Республикасыныѕ заѕнамасында белгіленген тјртіппен сенім білдірілген адамдар жазбаша нысанда береді.
Јке болуды аныќтауды мемлекеттік тіркеу туралы ґтінішті ата-аналары емес, басќа адам берген кезде ґтініш берушініѕ жеке басын кујландыратын ќўжат ўсынылуєа тиіс.
215-бап. Јке болуды аныќтауды мемлекеттік тiркеу
кезінде ґзгерістер енгізу тјртібі
1. Јке болуды аныќтауды мемлекеттік тiркеу кезінде туу туралы акт жазбасына јке болуды аныќтау туралы акт жазбасыныѕ негізінде тиісті ґзгерістер енгізіледі.
Баланыѕ тегі, јкесініѕ аты, сондай-аќ јкесі туралы мјліметтер осы Кодекстіѕ 207, 209 жјне 211-баптарына сјйкес енгізіледі.
2. Туу туралы акт жазбасына тиісті ґзгерістер енгізілгеннен кейін ґтініш берушіге (ґтініш берушілерге) баланыѕ туу туралы жаѕа кујлігі беріледі.
216-бап. Ќазаќстан Республикасынан тыс жерлерде аныќталєан
јке болуды тану
Егер ата-аналарыныѕ еѕ болмаса бiреуiнде Ќазаќстан Республикасыныѕ азаматтыєы бар болса, ол балаєа ќатысты Ќазаќстан Республикасыныѕ шетелдегі мекемелері тіркеген јке болу танылады.
217-бап. Јке болуды аныќтау туралы жазбалар кітабына
енгізілетін мјліметтер
Јке болуды аныќтау туралы акт жазбасына мынадай деректер:
1) баланыѕ тууын мемлекеттік тіркеу кїні;
2) баланыѕ туу туралы акт жазбасыныѕ нґмірі;
3) баланыѕ јке болуды аныќтаєанєа дейінгі жјне одан кейінгі тегі, аты, јкесініѕ аты (егер бар болса);
4) баланыѕ туєан уаќыты мен туєан жері;
5) ата-аналарыныѕ тектері, аттары, јкелерініѕ аттары (егер бар болса), туєан кїні, айы, жылы, тўраќты тўрєылыќты жері, заѕды мекенжайы, азаматтыєы, табыс кґзі немесе жўмыс орны, егер жеке басын кујландыратын ќўжаттарда кґрсетілген болса, ўлты;
6) оныѕ негізінде јке болуды аныќтауды мемлекеттік тіркеу жїргізілген ќўжат туралы мјліметтер;
7) ґтініш иесі туралы мјліметтер;
8) берілген кујліктіѕ сериясы мен нґмірі енгізіледі.
218-бап. Јке болуды аныќтауды мемлекеттік тіркеу
туралы кујлікті беру
Јке болуды аныќтау туралы кујлікті јке болуды аныќтауды мемлекеттік тіркеу туралы акт жазбасыныѕ негізінде тіркеуші орган береді.
Јке болуды аныќтау туралы кујлік мемлекеттік тіркеу орны бойынша ата-аналарыныѕ біреуіне беріледі немесе олардыѕ тілегі бойынша јрќайсысына берілуі мїмкін.
219-бап. Јке болуды аныќтау туралы кујлік
Јке болуды аныќтау туралы кујлік мынадай мјліметтерді:
1) баланыѕ јкесініѕ тегін, атын, јкесініѕ атын (егер бар болса);
2) баланыѕ тегін, атын, јкесініѕ атын (егер бар болса), туєан кїнін, айын, жылын;
3) баланыѕ анасыныѕ тегін, атын, јкесініѕ атын (егер бар болса);
4) акт жазбасыныѕ жасалєан кїнін жјне нґмірін;
5) мемлекеттік тіркеу орнын, тіркеуші органныѕ атауын;
6) јке болуды аныќтау туралы кујліктіѕ берілген кїнін ќамтиды.
27-тарау. НЕКЕ ЌИЮДЫ (ЕРЛІ-ЗАЙЫПТЫ БОЛУДЫ) МЕМЛЕКЕТТІК ТІРКЕУ
220-бап. Неке ќиюды (ерлі-зайыпты болуды) мемлекеттік
тіркеу їшін негіз
Тіркеуші органдар неке ќиюды (ерлі-зайыпты болуды) мемлекеттік тіркеуді Ќазаќстан Республикасыныѕ Јділет министрлігі белгілеген нысан бойынша некеге отыру (ерлі-зайыпты болу) туралы бірлескен жазбаша ґтініштіѕ негізінде жїргізеді.
221-бап. Неке ќиюды (ерлі-зайыпты болуды) мемлекеттік
тіркеу орны
Неке ќиюды (ерлі-зайыпты болуды) мемлекеттік тіркеу некеге отыратын (ерлі-зайыпты болатын) адамдардыѕ тілегі бойынша Ќазаќстан Республикасыныѕ аумаєындаєы кез келген тіркеуші органда жїргізіледі.
222-бап. Некеге отыру (ерлі-зайыпты болу) туралы ґтініш
беру мерзімі жјне неке ќиюды (ерлі-зайыпты
болуды) мемлекеттік тіркеу мерзімі
1. Некеге отыру (ерлі-зайыпты болу) туралы ґтініш тіркеуші органєа некені (ерлі-зайыптылыќты) мемлекеттік тіркегенге дейін бір ай бўрын беріледі.
2. Некені (ерлі-зайыптылыќты) мемлекеттік тіркеуді некеге отыру (ерлі-зайыпты болу) туралы бірлескен ґтініш берілген кїннен бастап бір ай мерзім ґткен соѕ тіркеуші орган жїргізеді.
Мерзімніѕ ґтуі ґтініш берілгеннен кейінгі келесі кїннен басталады жјне келесі айдыѕ тиісті кїні бітеді. Егер осы кїн жўмыс кїні болмаса, онда одан кейінгі жўмыс кїні мерзімніѕ аяќталєан кїні болып есептеледі.
Неке ќиюды (ерлі-зайыпты болуды) мемлекеттік тіркеу уаќытын тіркеуші орган некеге отыруєа (ерлі-зайыпты болуєа) тілек білдірген адамдардыѕ келісімі бойынша таєайындайды. Мемлекеттік тiркеу уаќыты сол їй-жайда ќайтыс болуды жјне некені (ерлі-зайыптылыќты) бўзуды мемлекеттік тiркеген уаќытпен сјйкес келмейтiндей есеппен таєайындалуєа тиіс.
3. Егер тіркеуші органєа неке ќию (ерлі-зайыпты болу) туралы ґтініш берген кезде некеге отыратын (ерлі-зайыпты болатын) адамныѕ екеуі бірдей ќатысуы мїмкін болмаса немесе ќатысуы ґте ќиын болса (бір-бірінен алыста тўруы, ауыр науќасы, јскери ќызмет ґткеруі жјне басќалары) белгіленген нысан бойынша толтырылєан жјне некеге отыратын (ерлі-зайыпты болатын) адамныѕ екеуі бірдей ќол ќойєан неке ќию (ерлі-зайыпты болу) туралы ґтінішті олардыѕ біреуі бере алады.
Жоќ адамныѕ ќолтаѕбасын тіркеуші органныѕ бастыєы кујландыруы жјне азаматтыѕ тўрєан жері бойынша тіркеуші органныѕ, нотариустыѕ немесе Ќазаќстан Республикасыныѕ заѕнамалыќ актілеріне сјйкес нотариаттыќ іс-јрекеттер жасауєа ќўќыќ берілген ґзге де лауазымды адамныѕ мґрімен бекітілуі мїмкін, сондай-аќ мынадай тјртіппен:
1) јскери ќызметшілерді – тиісті јскери бґлімніѕ командирі;
2) жїзу уаќытында Ќазаќстан Республикасыныѕ Мемлекеттік туымен жїретін теѕіз кемелерінде немесе ішкі жїзу кемелерінде болатын Ќазаќстан Республикасыныѕ азаматтарын – осы кемелердіѕ капитандары;
3) экспедицияларда болатын адамдарды – осы экспедициялардыѕ бастыќтары;
4) стационарлыќ медициналыќ ўйымдарда болатын адамдарды – осы ўйымдардыѕ бас дјрігерлері;
5) ќамауєа алу, бас бостандыєын шектеу, бас бостандыєынан айыру тїріндегі жазаны орындайтын мекемелерде отырєан адамдарды – тиісті мекемелердіѕ бастыќтары кујландыруы мїмкін.
223-бап. Неке ќиюды (ерлі-зайыпты болуды) мемлекеттік
тіркеу мерзімдерін ќысќарту жјне ўзарту
1. Некеге отыратын (ерлі-зайыпты болатын) адамдардыѕ бірлескен ґтініші бойынша тиісті ќўжаттармен расталєан (дјрігерлік-біліктілік комиссиясыныѕ жїктілік туралы аныќтамасы, денсаулыќ жаєдайы туралы аныќтама, басќа да ерекше мјн-жайларды растайтын аныќтамалар) дјлелді себептер (жїктілік, баланыѕ тууы, тараптардыѕ бірініѕ ґміріне тікелей ќатер тґнуі жјне басќа да ерекше мјн-жайлар) болєан кезде тіркеуші органныѕ бастыєы неке ќиюды (ерлі-зайыпты болуды) мемлекеттік тіркеу орны бойынша бiр ай ґткенге дейін некенi ќиюєа (ерлі-зайыпты болуєа) рўќсат етеді не бўл мерзiмдi ўзартады, біраќ ол бір айдан аспауєа тиіс.
Мерзiмдi ќысќарту уаќыты јрбiр жеке жаєдайда наќты мјн-жайларєа байланысты айќындалады.
2. Жекелеген жаєдайларда неке ќиюды (ерлі-зайыпты болуды) мемлекеттік тiркеудi кїту мерзiмi неке ќиюды (ерлі-зайыпты болуды) мемлекеттік тiркеуге кедергi келтіретін мјн-жайлар болєан кезде єана тіркеуші органныѕ бастамасы бойынша ўзартылуы мїмкiн. Неке ќию (ерлі-зайыпты болу) туралы жазба жасалєанєа дейiн лауазымды адам жазбаны тоќтата тўруєа жјне ґтініш берушiден бiр айдан асыруєа болмайтын белгiленген мерзiмде тиiстi деректі айєаќтар беруді талап етуге міндеттi.
Тіркеуші орган мїдделi адамдардыѕ ґтініші бойынша немесе ґз бастамасымен ќажеттi тексеруді жїргiзеді. Неке ќиюды (ерлі-зайыпты болуды) мемлекеттік тiркеудi кейінге ќалдыру туралы некеге отыру (ерлі-зайыпты болу) туралы ґтініш берген адамдар хабардар етіледі. Неке ќиюєа (ерлі-зайыпты болуєа) заѕды кедергiлер болєан кезде тіркеуші орган оны мемлекеттік тiркеуден бас тартады.
Егер мўндай кедергiлер туралы мјлiметтер расталмаєан болса, некенi (ерлі-зайыптылыќты) мемлекеттік тiркеу жалпы негiздерде жїргiзiледi. Аталєан мјн-жайларды тексеру бiр ай мерзiмде аяќталуєа тиiс.
Айлыќ мерзiмді ќысќарту немесе ўзарту туралы рўќсатты тіркеуші органныѕ бастыєы, ал ол болмаєан кезде оныѕ мiндетiн атќарушы адам некеге отыру (ерлі-зайыпты болу) туралы ґтінішке ќарар тїрінде бередi.
Егер некеге отыруєа (ерлі-зайыпты болуєа) тілек бiлдiрушiлер дјлелдi себептер бойынша белгiленген кїнi тіркеуші органєа келе алмайтын болса, неке ќиюды (ерлі-зайыпты болуды) мемлекеттік тiркеу мерзiмi олардыѕ ґтініші бойынша басќа уаќытќа ауыстырылады.
224-бап. Некеге отыру (ерлі-зайыпты болу) туралы ґтініш
1. Некеге отыру (ерлі-зайыпты болу) туралы ґтініш жазбаша тїрде жасалуєа тиiс. Белгіленген їлгідегі ґтініш нысаны болмаєан жаєдайда, ґтініштіѕ мјтінінде кґзделген мјліметтердіѕ бјрі еркін тїрде ќамтылуєа тиіс.
Ґтініш нысанында ќамтылєан барлыќ сўраќтарєа толыќ јрі дјл жауаптар берілуге тиіс.
2. Некеге отыру (ерлі-зайыпты болу) туралы ґтініш беру кезінде:
1) Ќазаќстан Республикасында тўраќты тўратын немесе шетелде уаќытша болатын Ќазаќстан Республикасыныѕ азаматы жеке кујлiгiн не паспортын; шетелде тўраќты тўратын Ќазаќстан Республикасыныѕ азаматы - оныѕ шетелде тўраќты тўратын Ќазаќстан Республикасыныѕ азаматы ретiнде есепке алынєаны туралы шетелдегi консулдыќ мекеменiѕ белгiсi бар Ќазаќстан Республикасы азаматыныѕ паспортын ўсынады; Ќазаќстан Республикасында тўраќты тўратын шетелдік, шетелдіктіѕ Ќазаќстан Республикасында тўруєа арналєан ыќтиярхатын ўсынады. Ќазаќстан Республикасында уаќытша болатын шетелдік Ќазаќстан Республикасыныѕ iшкi iстер органы берген Ќазаќстан Республикасында уаќытша тўруєа рўќсат ететін ќўжатын ўсынады; Ќазаќстан Республикасында тўраќты тўратын азаматтыєы жоќ адам тўрєылыќты жерi бойынша тiркелгендiгi туралы Ќазаќстан Республикасы iшкi iстер органдарыныѕ белгiсi бар азаматтыєы жоќ адамныѕ кујлiгiн ўсынады. Ќазаќстан Республикасында уаќытша болатын азаматтыєы жоќ адам оныѕ жеке басын кујландыратын, ґзі тўратын елдiѕ ќўзыреттi органдары берген жјне Ќазаќстан Республикасыныѕ iшкi iстер органдарында белгiленген тјртiппен тiркелген ќўжатын ўсынады.
Басќа мемлекеттіѕ аумаєында тўраќты тўратын шетелдiк, азаматтыєы жоќ адам жеке басын кујландыратын ќўжаттарды ўсынумен ќатар олардыѕ мјтiнiнiѕ нотариатта кујландырылєан ќазаќ тiлiндегi немесе орыс тiлiндегi аудармасын беруге тиiс.
Шетелдіктіѕ, азаматтыєы жоќ адамныѕ жеке басын кујландыратын ќўжаттардыѕ мјтіні аудармасыныѕ дўрыстыєы шетелдік азаматы болып табылатын мемлекеттiѕ немесе азаматтыєы жоќ адам тўраќты тўратын мемлекеттіѕ дипломатиялыќ ґкілдігінде немесе консулдыќ мекемесінде не сыртќы саясат ведомствосында кујландырылуы мїмкiн;
2) осы Кодекстіѕ 10-бабында кґрсетілген белгiленген неке жасын азайту ќажеттігін растайтын ќўжаттарды;
3) бўрынєы некелері (ерлі-зайыптылыќтары) туралы мјліметтерді;
4) балалары бар екендiгi туралы мјлiметтерді;
5) бір-бірініѕ денсаулыќ жаєдайы жјне материалдыќ жаєдайы туралы, сондай-аќ некеге отыруєа (ерлі-зайыпты болуєа) кедергініѕ жоќтыєы туралы хабардар екендігі туралы ќолхатты ўсыну ќажет.
Ескерту. 224-бапќа ґзгеріс енгізілді - ЌР 2013.01.29 N 74-V (алєашќы ресми жарияланєанынан кейін кїнтізбелік он кїн ґткен соѕ ќолданысќа енгізіледі) Заѕымен.
225-бап. Неке ќиюды (ерлі-зайыпты болуды) мемлекеттік
тіркеу кезінде ерлі-зайыптылардыѕ тектерін
жазу тјртібі
1. Неке ќиюды (ерлі-зайыпты болуды) мемлекеттік тіркеу кезінде некеге дейінгі тегін екінші жўбайыныѕ тегіне ґзгертуге тілек білдірген жўбайєа неке ќию (ерлі-зайыпты болу) туралы акт жазбасында ортаќ тек ретінде таѕдап алынєан тегі кґрсетіледі.
2. Неке ќию (ерлі-зайыпты болу) туралы акт жазбасын жасаєан кезде бўрынєы тектерінде ќалуєа тілек білдірген ерлі-зайыптылардыѕ тектері ґзгертілмейді.
3. Ґзініѕ некеге дейінгі тегіне екінші жўбайыныѕ тегін ќосып жазуєа тілек білдірген жўбайєа неке ќию (ерлі-зайыпты болу) туралы акт жазбасында ќосылатын тегі некеге дейінгі тегінен кейін сызыќша арќылы жазылады.
4. Ерлі-зайыптылардыѕ тектерін таѕдауы некеге отыру (ерлі-зайыпты болу) туралы бірлескен жазбаша ґтініште кґрсетіледі.
226-бап. Неке ќиюды (ерлі-зайыпты болуды) мемлекеттік
тіркеу тјртібі
1. Неке ќиюды (ерлі-зайыпты болуды) мемлекеттік тіркеуді тіркеуші органдар осы Кодексте белгіленген тјртіппен жїргізеді.
2. Егер некеге отыратын (ерлі-зайыпты болатын) адамдар (адамдардыѕ біреуі) ауыр науќастануы салдарынан немесе басќа да дјлелді себеп бойынша тіркеуші органєа келе алмайтын жаєдайда, неке ќиюды (ерлі-зайыпты болуды) мемлекеттік тіркеу оныѕ їйінде, медициналыќ немесе ґзге де ўйымда некеге отыратын (ерлі-зайыпты болатын) адамдардыѕ ќатысуымен жїргізіледі.
3. Тіркеуші органныѕ лауазымды адамы:
1) некеге отыруєа (ерлі-зайыпты болуєа) тілек білдіргені туралы берілген ґтініштерді жария етеді;
2) некеге отыратын (ерлі-зайыпты болатын) адамдарєа болашаќ жўбайлардыѕ ќўќыќтары мен міндеттерін тїсіндіреді;
3) некеге отыруєа (ерлі-зайыпты болуєа) келісімді жјне жўбайлардыѕ таѕдаєан тегі туралы шешімді аныќтайды;
4) неке ќиюєа (ерлі-зайыпты болуєа) кедергініѕ жоќ екендігін аныќтайды;
5) мемлекет атынан неке ќию (ерлі-зайыпты болу) туралы белгіленген їлгідегі кујлікті тапсырады.
4. Неке ќиюєа (ерлі-зайыпты болуєа) кедергі болмаєан кезде азаматтыќ хал актілерін жазу кітабына некеге отыратын (ерлі-зайыпты болатын) адамдардыѕ ќолы ќойылєан жјне тіркеуші орган бастыєыныѕ ќолтаѕбасымен жјне елтаѕбалы мґрімен бекітілген неке (ерлі-зайыптылыќ) туралы жазба енгізіледі.
5. Егер неке ќиюєа (ерлі-зайыпты болуєа) кедергі келтіретін мјн-жайлардыѕ бар екенін растайтын айєаќтары болса, тіркеуші орган неке ќиюды (ерлі-зайыпты болуды) мемлекеттік тіркеуден бас тартады.
6. Тіркеуші органныѕ неке ќиюды (ерлі-зайыпты болуды) мемлекеттік тіркеуден бас тартуына сот тјртібімен шаєым жасалуы мїмкін.
227-бап. Неке ќиюды (ерлі-зайыпты болуды) салтанатты
жаєдайда мемлекеттік тіркеу
Неке ќиюды (ерлі-зайыпты болуды) салтанатты жаєдайда мемлекеттік тіркеу некеге отыратындардыѕ (ерлі-зайыпты болатындардыѕ) тілегі бойынша тіркеуші органдардыѕ арнайы жабдыќталынєан їй-жайларында не арнайы осыєан арналєан мемлекеттік неке сарайларында жїргізіледі.
228-бап. Ќазаќстан Республикасы азаматтарыныѕ
шетелдіктермен немесе азаматтыєы жоќ адамдармен
неке ќиюын (ерлі-зайыпты болуын) мемлекеттік
тіркеу
1. Ќазаќстан Республикасы азаматтарыныѕ шетелдіктермен немесе азаматтыєы жоќ адамдармен неке ќиюын (ерлі-зайыпты болуын) мемлекеттік тіркеу Ќазаќстан Республикасыныѕ тіркеуші органдарында Ќазаќстан Республикасыныѕ заѕнамасына сјйкес жалпы негіздерде не некеге отыруєа (ерлі-зайыпты болуєа) тілек білдірген адам азаматы болып табылатын шет мемлекеттіѕ дипломатиялыќ ґкілдігінде, консулдыќ мекемесiнде жїргізіледі.
2. Шетелдікпен некеге отыру (ерлі-зайыпты болу) туралы ґтініш берумен бір мезгілде шетелдік ґзі азаматы болып табылатын мемлекеттіѕ ќўзыретті органынан некеге отыруєа (ерлі-зайыпты болуєа) рўќсатты, егер мўндай рўќсат алу шет мемлекеттіѕ заѕнамасына сјйкес талап етілсе, ўсынуєа тиіс.
Мўндай рўќсат болмаєан кезде тіркеуші орган ґтінішті ќабылдау кезiнде некеге отырушыларєа (ерлі-зайыпты болушыларєа) жјне бірінші кезекте Ќазаќстан Республикасыныѕ азаматына (азаматшасына), олардыѕ некесi (ерлі-зайыптылыєы) ол некеге отыратын (ерлі-зайыпты болатын) адам азаматы болып табылатын елде жарамсыз болып танылуы мїмкiн екендiгiн тїсiндiруге тиiс.
Егер мўндай тїсiндiрулерге ќарамастан, ґтініш берушiлер неке ќиюды (ерлі-зайыпты болуды) мемлекеттік тiркеуді талап етіп сўраса, бўл неке (ерлі-зайыптылыќ) тiркеледi.
Ќазаќстан Республикасы азаматтарыныѕ оралмандармен некесін ќиюды (ерлі-зайыпты болуды) мемлекеттік тiркеу Ќазаќстан Республикасыныѕ заѕнамасына сјйкес жалпы негіздерде жїргiзiледi.
3. Ќазаќстан Республикасыныѕ аумаєында азаматтыєы жоќ адаммен неке ќию (ерлі-зайыпты болу) шарттары, егер ол адамныѕ Ќазаќстан Республикасыныѕ аумаєында тўраќты тўрєылыќты жері болса, Ќазаќстан Республикасыныѕ заѕнамасымен айќындалады.
229-бап. Ќазаќстан Республикасыныѕ шетелдiк мекемелерiнде,
дипломатиялыќ ґкілдіктерінде жјне шет
мемлекеттердіѕ шетелдік мекемелерінде неке ќиюды
(ерлі-зайыпты болуды) мемлекеттік тіркеу
1. Ќазаќстан Республикасыныѕ аумаєынан тыс жерлерде тўратын Ќазаќстан Республикасыныѕ азаматтары арасындаєы неке (ерлі-зайыптылыќ) Ќазаќстан Республикасыныѕ шетелдiк мекемелерiнде ќиылады.
2. Егер Ќазаќстан Республикасыныѕ заѕнамасына ќайшы келмесе, Ќазаќстан Республикасыныѕ аумаєында шет мемлекеттердіѕ дипломатиялыќ ґкілдіктерінде немесе консулдыќ мекемелерінде шетелдіктер арасында ќиылєан неке (ерлі-зайыптылыќ) Ќазаќстан Республикасында жарамды деп танылады.
230-бап. Ќазаќстан Республикасынан тыс жерлерде ќиылєан
некені (ерлі-зайыптылыќты) тану
1. Ќазаќстан Республикасынан тыс жерлерде Ќазаќстан Республикасы азаматтарыныѕ арасында жјне Ќазаќстан Республикасыныѕ азаматтары мен шетелдіктердіѕ немесе азаматтыєы жоќ адамдардыѕ арасында ќиылєан неке (ерлі-зайыптылыќ), ол аумаєында неке ќиылєан мемлекеттіѕ заѕнамасын саќтай отырып жасалса, осы Кодекстіѕ 10 жјне 11-баптарында кґзделген жаєдайлардан басќа, Ќазаќстан Республикасында жарамды деп танылады.
2. Ќазаќстан Республикасынан тыс жерлерде шетелдіктер арасында ќиылєан неке (ерлі-зайыптылыќ), ол аумаєында жасалєан мемлекеттіѕ заѕнамасын саќтай отырып ќиылса, егер ол Ќазаќстан Республикасыныѕ заѕнамасына ќайшы келмесе, Ќазаќстан Республикасында жарамды деп танылады.
231-бап. Ќазаќстан Республикасында немесе Ќазаќстан
Республикасынан тыс жерлерде ќиылєан некеніѕ
(ерлі-зайыптылыќтыѕ) жарамсыздыєы
Ќазаќстан Республикасында немесе Ќазаќстан Республикасынан тыс жерлерде ќиылєан некеніѕ (ерлі-зайыптылыќтыѕ) жарамсыздыєы неке ќию (ерлі-зайыпты болу) кезінде ќолданылєан Ќазаќстан Республикасыныѕ заѕнамасымен айќындалады.
232-бап. Некеге ќўќыќ ќабілеттілігі туралы аныќтамалар
беру тјртібі
1. Ќазаќстан Республикасы Јділет министрлігі белгілеген нысан бойынша некеге ќўќыќ ќабілеттілігі туралы аныќтама Ќазаќстан Республикасынан тыс жерлерде неке ќиюды (ерлі-зайыпты болуды) мемлекеттік тіркеу їшін Ќазаќстан Республикасыныѕ аумаєында тўраќты тўратын не бўрын тўрєан азаматтарєа беріледі.
2. Некеге ќўќыќ ќабілеттілігі туралы аныќтаманы облыстыѕ, республикалыќ маѕызы бар ќаланыѕ, астананыѕ тіркеуші органы аудандардыѕ тіркеуші органдарыныѕ мўраєаты бойынша тексерулер негізінде ґтініш жасалєан кїні береді.
Егер адам Ќазаќстан Республикасынан тыс жерге кеткенге дейін бір јкімшілік-аумаќтыќ бірлікте тўраќты тўрєан болса, неке ќиюды (ерлі-зайыпты болуды) мемлекеттік тіркеу туралы акт жазбасыныѕ бар екендігін тексеру он алты жастан бастап жїргізіледі, ґзге жаєдайда аныќтама осы аумаќта тўрєан кезден бастап беріледі.
3. Аныќтамалар алу їшін ґтініш беруші мынадай ќўжаттарды:
1) жеке басын кујландыратын ќўжатты;
2) некені (ерлі-зайыптылыќты) бўзу туралы кујлiкті немесе егер ґтініш беруші некеде тўрса (ерлі-зайыпты болса), жўбайыныѕ ќайтыс болуы туралы кујлiкті ўсынады.
233-бап. Ќылмыстыќ-атќару жїйесініѕ мекемелерінде ќамауда
отырєан, сотталєан, жазасын ґтеп жїрген адаммен
неке ќиюды (ерлі-зайыпты болуды) мемлекеттік
тіркеу
1. Бас бостандыєынан айыру орындарында (ќылмыстыќ-атќару жїйесініѕ мекемелерінде) ќамауда отырєан немесе жазасын ґтеп жїрген адаммен неке ќиюды (ерлі-зайыпты болуды) мемлекеттік тіркеуді тіркеуші органдар осы Кодексте кґзделген неке ќию (ерлі-зайыпты болу) шарттарын саќтай отырып, тиісті мекеменіѕ їй-жайында жїргізеді.
2. Сотталєан адаммен неке ќиюды (ерлі-зайыпты болуды) мемлекеттік тiркеу некеге отыратын (ерлі-зайыпты болатын) адамдардыѕ ќатысуымен ќылмыстыќ-атќару жїйесі мекемелерініѕ јкiмшiлiгi белгiлеген їй-жайда тіркеуші органмен келiсім бойынша жїргiзіледi.
Сотќа дейiн бўлтартпау шарасы ретiнде ќамауєа алу таѕдалєан адамдармен неке ќиюды (ерлі-зайыпты болуды) мемлекеттік тiркеуді тіркеуші орган адамды немесе осы іс жїргізуінде жатќан органды хабардар еткеннен кейін тергеу изоляторларында жїргiзедi.
234-бап. Неке ќию (ерлі-зайыпты болу) туралы акт
жазбасыныѕ мазмўны
1. Неке ќию (ерлі-зайыпты болу) туралы акт жазбасына мынадай мјліметтер:
1) некеге отыратындардыѕ (ерлі-зайыпты болатындардыѕ) јрќайсысыныѕ тегі (неке ќиылєанєа (ерлі-зайыпты болєанєа) дейінгі жјне одан кейінгі), аты, јкесініѕ аты (егер бар болса), туєан кїні, айы, жылы мен туєан жері, жасы, азаматтыєы, егер жеке басын кујландыратын ќўжатта кґрсетілген болса, ўлты, табыс кґзі немесе жўмыс орны, тўрєылыќты жері жјне заѕды мекенжайы, білімі, отбасылыќ жаєдайы;
2) ортаќ балалары туралы мјліметтер;
3) некеге отыратындардыѕ (ерлі-зайыпты болатындардыѕ) жеке басын кујландыратын ќўжаттардыѕ деректемелері;
4) акт жазбасыныѕ жасалєан кїні жјне нґмірі;
5) неке ќию (ерлі-зайыпты болу) туралы берілген кујліктіѕ нґмірі енгізіледі.
2. Неке (ерлі-зайыптылыќ) бўзылєан немесе жарамсыз деп танылєан жаєдайда неке ќию (ерлі-зайыпты болу) туралы акт жазбасына ќажетті мјліметтер енгізіледі. Мўндай мјліметтерді енгізу некені (ерлі-зайыптылыќты) бўзу немесе жарамсыз деп тану туралы сот шешімініѕ не ерлі-зайыптылардыѕ бірлескен ґтініші бойынша тіркеуші органдарда некені (ерлі-зайыптылыќты) бўзу туралы жазбаныѕ негізінде жїргізіледі.
235-бап. Мїдделі адамныѕ ґтініші бойынша неке ќию
(ерлі-зайыпты болу) туралы жазбаны тоќтата тўру
Неке ќию (ерлі-зайыпты болу) туралы жазба жасалєанєа дейін мїдделі адамнан неке ќиюды (ерлі-зайыпты болуды) мемлекеттік тіркеу їшін кедергілердіѕ бар екендігі туралы ґтініш тїскен жаєдайда, тіркеуші органныѕ бастыєы жазбаны тоќтата тўруєа жјне ґтініш берушіден белгіленген мерзімде тиісті деректі айєаќтар беруді талап етуге міндетті. Жазбаны тоќтата тўру мерзімі бір айдан аспауєа тиіс.
236-бап. Ерлі-зайыптыларєа неке ќию (ерлі-зайыпты болу)
туралы кујлік беру
Неке ќию (ерлі-зайыпты болу) туралы кујлік ерлі-зайыптыларєа неке ќиылєан жер бойынша неке (ерлі-зайыптылыќ) мемлекеттік тіркелген кїні беріледі.
Ќажет болєан кезде некеге отыратын (ерлі-зайыпты болатын) адамдардыѕ јрќайсысына неке ќию (ерлі-зайыпты болу) туралы кујлік берілуі мїмкін.
237-бап. Неке ќию (ерлі-зайыпты болу) туралы кујлік
Неке ќию (ерлі-зайыпты болу) туралы кујлік мынадай мјліметтерді:
1) некеге отыратындардыѕ (ерлі-зайыпты болатындардыѕ) јрќайсысыныѕ тегін неке ќиылєанєа (ерлі-зайыпты болєанєа) дейінгі, атын, јкесініѕ атын (егер бар болса), туєан кїні, айы, жылы мен туєан жерін, азаматтыєын, егер жеке басын кујландыратын ќўжатта кґрсетілген болса, ўлтын;
2) некеніѕ ќиылєан (ерлі-зайыпты болєан) кїнін;
3) актініѕ жасалєан кїнін жјне нґмірін;
4) ерлі-зайыптылардыѕ тегін таѕдау туралы мјліметтерді;
5) неке ќиюды (ерлі-зайыпты болуды) мемлекеттік тіркеу орнын, тіркеуші органныѕ атауын;
6) неке ќию (ерлі-зайыпты болу) туралы кујліктіѕ берілген кїнін;
7) неке ќию (ерлі-зайыпты болу) туралы берілген кујліктіѕ сериясы мен нґмірін ќамтиды.
Достарыңызбен бөлісу: |