Неке (ерлі-зайыптылыќ) жјне отбасы туралы

§1. Ерлі-зайыптылар мїлкініѕ заѕды режимі

жүктеу/скачать 1.78 Mb.

бет	2/11
Дата	19.06.2016
өлшемі	1.78 Mb.
	#147062

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11

§1. Ерлі-зайыптылар мїлкініѕ заѕды режимі

32-бап. Ерлі-зайыптылар мїлкініѕ заѕды режимі ўєымы

1. Егер неке шартында ґзгеше белгiленбесе, ерлi-зайыптылардыѕ бiрлескен ортаќ меншiгiнiѕ режимi олардыѕ мїлкiнiѕ заѕды режимi болып табылады.
2. Ерлi-зайыптылардыѕ шаруа немесе фермер ќожалыєы мїшелерiнiѕ бiрлескен ортаќ меншiгi болып табылатын мїлiктi иелену, пайдалану жјне оєан билік ету ќўќыєы Ќазаќстан Республикасыныѕ Азаматтыќ кодексiнде айќындалады.

33-бап. Ерлі-зайыптылардыѕ бірлескен ортаќ меншігі

      1. Ерлi-зайыптылар некеде тўрєан (ерлі-зайыпты болєан) кезінде жинаєан мїлiк олардыѕ бiрлескен ортаќ меншiгi болып табылады.
      2. Ерлi-зайыптылардыѕ некеде тўрєан (ерлі-зайыпты болєан) кезінде жинаєан мїлкiне ерлi-зайыптылардыѕ јрќайсысыныѕ еѕбек ќызметiнен, кјсiпкерлiк ќызметтен жјне зияткерлiк ќызмет нјтижелерiнен тїскен табыс сомалары, ерлi-зайыптылардыѕ ортаќ мїлкiнен жјне ерлi-зайыптылардыѕ јрќайсысыныѕ бґлек мїлкiнен алынєан табыс сомалары, олар алєан зейнетаќылар, жјрдемаќылар, зейнетаќы жинаќтары, сондай-аќ арнаулы нысаналы маќсаты жоќ ґзге де аќшалай тґлемдер (материалдыќ кґмек сомалары, мертігу не денсаулыєыныѕ ґзге де заќымдануы салдарынан еѕбек ќабiлетiнен айрылуына байланысты нўќсанды ґтеуге тґленген сомалар жјне басќалары) жатады. Сондай-аќ ерлi-зайыптылардыѕ ортаќ табыс сомалары есебiнен сатып алынєан жылжымалы жјне жылжымайтын мїлiктер, баєалы ќаєаздар, пайлар, салымдар, кредиттік ўйымдарєа немесе ґзге де ўйымдарєа салынєан, капиталдаєы їлестер жјне ол отбасында кімніѕ атына сатып алынєанына не аќша ќаражаттарын ерлi-зайыптылардыѕ ќайсысы салєанына ќарамастан, ерлi-зайыптылар некеде тўрєан (ерлі-зайыпты болєан) кезеѕінде жинаєан басќа да кез келген мїлiк ерлi-зайыптылардыѕ ортаќ мїлкi болып табылады.
      3. Ерлi-зайыптылардыѕ ортаќ мїлкіне ќўќыќ некеде тўрєан (ерлі-зайыпты болєан) кезеѕінде їй шаруашылыєын жїргiзудi, балаларды баєып-кїтудi жїзеге асырєан немесе басќа да дјлелдi себептермен жеке табысы болмаєан жўбайєа да тиесiлi болады.

34-бап. Ерлі-зайыптылардыѕ ортаќ мїлкін иелену,

пайдалану жјне оєан билік ету

1. Ерлi-зайыптылардыѕ ортаќ мїлкiн иелену, пайдалану жјне оєан билiк ету ерлi-зайыптылардыѕ екеуініѕ келiсiмi бойынша жїзеге асырылады.

      2. Ерлi-зайыптылардыѕ ортаќ мїлкiне билiк ету жґнiнде ерлi-зайыптылардыѕ бiреуi мјмiле жасасќан кезде екiншi жўбайыныѕ келiсiмi ќажет болады. Екінші жўбайдыѕ тек ќана оныѕ талап етуі бойынша оныѕ келісімі болмаєан себептері бойынша жјне егер басќа тарап осы мјмiленi жасасуєа екінші жўбайдыѕ келiспеуі туралы бiлгендiгi немесе кґрінеу бiлуге тиiс болєандыєы дјлелденген жаєдайларда єана сот ерлi-зайыптылардыѕ бiреуiніѕ ерлi-зайыптылардыѕ ортаќ мїлкiне билік ету жґнiнде жасасќан мјмiлені жарамсыз деп тануы мїмкiн.
      3. Ерлi-зайыптылардыѕ бiреуi жылжымайтын мїлікке иелік ету жґнінде мјміле жјне нотариатта кујландыруды жјне (немесе) заѕда белгіленген тјртіппен тіркеуді ќажет ететiн мјмiле жасасуы їшiн екінші жўбайдыѕ нотариатта кујландырылєан келiсiмiн алу ќажет.
      Аталєан мјмiлені жасасуєа нотариатта кујландырылєан келiсiмi алынбаєан жўбай осы мјмiленiѕ жасалєандыєы туралы ґзi бiлген немесе бiлуге тиiс болєан кїннен бастап їш жыл iшiнде мјмiленi сот тјртiбiмен жарамсыз деп тануды талап етуге ќўќылы.

35-бап. Ерлі-зайыптылардыѕ јрќайсысыныѕ меншігі

      1. Мыналар:
      1) некеге отыруєа (ерлі-зайыпты болуєа) дейiн ерлi-зайыптылардыѕ јрќайсысына тиесiлi болєан мїлiк;
      2) ерлi-зайыптылардыѕ некеде тўрєан (ерлі-зайыпты болєан) кезеѕiнде мўрагерлiк тјртiбiмен немесе ґзге де ґтеусіз мјмiлелер бойынша сыйєа алєан мїлкi;
      3) некеде тўрєан (ерлі-зайыпты болєан) кезеѕінде ерлi-зайыптылардыѕ ортаќ ќаражаты есебiнен сатып алынса да, ќымбат заттар мен басќа да сјн-салтанат заттарын ќоспаєанда, жеке пайдаланатын заттары (киiм-кешек, аяќкиiм жјне басќалар) ерлi-зайыптылардыѕ јрќайсысыныѕ меншiгi болып табылады.
      2. Некеніѕ (ерлі-зайыптылыќтыѕ) іс жїзінде тоќтатылуына байланысты бґлек тўрєан кезеѕде ерлi-зайыптылардыѕ јрќайсысы жинаєан мїлiктi сот олардыѕ јрќайсысыныѕ меншiгi деп таниды.

36-бап. Ерлі-зайыптылардыѕ јрќайсысыныѕ мїлкін

олардыѕ бірлескен ортаќ меншігі деп тану

Егер некеде тўрєан (ерлі-зайыпты болєан) кезеѕінде ерлi-зайыптылардыѕ ортаќ мїлкi немесе ерлі-зайыптылардыѕ бірініѕ мїлкi не олардыѕ кез келгенiнiѕ еѕбегi есебiнен осы мїлiктiѕ ќўнын едјуiр арттырєан салыным жасалєаны (кїрделi жґндеу, реконструкциялау, ќайта жабдыќтау жјне басќаларды) аныќталса, ерлi-зайыптылардыѕ јрќайсысыныѕ мїлкi олардыѕ бiрлескен ортаќ меншiгi болып танылады.

37-бап. Ерлі-зайыптылардыѕ ортаќ мїлкін бґлу

1. Ерлi-зайыптылардыѕ ортаќ мїлкiн бґлу ерлi-зайыптылардыѕ кез келгенiнiѕ талап етуі бойынша некеде тўрєан (ерлі-зайыпты болєан) кезеѕiнде де, ол бўзылєаннан кейiн де, сондай-аќ кредит берушi ерлi-зайыптылардыѕ ортаќ мїлкiндегi ерлi-зайыптылардыѕ бiреуiнiѕ їлесiнен ґндiрiп алу їшiн ерлi-зайыптылардыѕ ортаќ мїлкiн бґлу туралы талабын мјлiмдеген жаєдайда да жїргiзiлуi мїмкiн.

      2. Ерлi-зайыптылардыѕ ортаќ мїлкi олардыѕ келiсiмi бойынша ерлi-зайыптылар арасында бґлiнуi мїмкiн. Ерлi-зайыптылардыѕ ортаќ мїлiктi бґлу туралы келiсiмi нотариатта кујландырылуєа тиіс.
      3. Дау туєан жаєдайда ерлi-зайыптылардыѕ ортаќ мїлкiн бґлу, сондай-аќ ерлi-зайыптылардыѕ осы мїлiктегi їлестерiн айќындау сот тјртiбiмен жїргiзiледi.
      Ерлi-зайыптылардыѕ ортаќ мїлкiн бґлу кезiнде сот кјмелетке толмаєан баланыѕ мїдделерін ескере отырып, ерлi-зайыптылардыѕ талап етуi бойынша ќандай мїлiктіѕ ерлi-зайыптылардыѕ јрќайсысына берiлуге тиiс екендiгiн айќындайды. Егер ерлi-зайыптылардыѕ бiреуiне ќўны оєан тиесiлi їлестен асатын мїлiк берiлсе, екінші жўбайєа тиісті аќшалай немесе ґзге ґтемаќы берiледі.
      4. Тек ќана кјмелетке толмаєан балалардыѕ ќажеттерiн ќанаєаттандыру їшiн сатып алынєан заттар (киiм-кешек, аяќкиiм, мектеп жјне спорт керек-жараєы, музыкалыќ аспаптар, балалар кiтапханасы жјне басќалары) бґлуге жатпайды жјне балалары ґзімен бiрге тўратын жўбайєа ґтемаќысыз берiледi.
      Ерлi-зайыптылар ґздерiнiѕ кјмелетке толмаєан ортаќ балаларыныѕ атына ерлi-зайыптылардыѕ ортаќ мїлкi есебiнен салєан салымдары сол балаларєа тиесiлi болып есептеледi жјне ерлi-зайыптылардыѕ ортаќ мїлкiн бґлген кезде есепке алынбайды.
      5. Ерлi-зайыптылардыѕ некеде тўрєан (ерлі-зайыпты болєан) кезеѕiнде ортаќ мїлкiн бґлген жаєдайда ерлi-зайыптылардыѕ ортаќ мїлкiнiѕ бґлiнбеген бґлiгi, сондай-аќ ерлi-зайыптылардыѕ некеде тўрєан (ерлі-зайыпты болєан) кезеѕiнде бўдан јрі жинаєан мїлкi олардыѕ бiрлескен ортаќ меншiгiн ќўрайды.
      6. Некесi (ерлі-зайыптылыєы) бўзылєан ерлi-зайыптылардыѕ ортаќ мїлкiн бґлу туралы ерлi-зайыптылардыѕ талаптарына неке (ерлі-зайыптылыќ) бўзылєан кезден бастап талап-арыз ескіруініѕ їш жылдыќ мерзiмi ќолданылады.

38-бап. Ерлі-зайыптылардыѕ ортаќ мїлкін бґлу кезінде

їлестерді айќындау

1. Егер олардыѕ арасындаєы шартта ґзгеше кґзделмесе, ерлi-зайыптылардыѕ ортаќ мїлкiн бґлу жјне осы мїлiктегi їлестерiн айќындау кезiнде ерлi-зайыптылардыѕ јрќайсысыныѕ їлесi теѕ деп танылады.

2. Егер жўбайлардыѕ бiреуi дјлелсiз себептермен табыс таппаса немесе ерлi-зайыптылардыѕ ортаќ мїлкiн екінші жўбайдыѕ келісімінсіз отбасыныѕ мїдделерiне нўќсан келтiрiп жўмсаса, сот кјмелетке толмаєан балалардыѕ мїдделерiн негiзге ала отырып жјне (немесе) ерлi-зайыптылардыѕ бiреуiнiѕ мїдделерiн негiзге ала отырып, ерлi-зайыптылардыѕ ортаќ мїлкiндегi олардыѕ їлестерiнiѕ теѕдiгi негiзiн ескермеуге ќўќылы.
3. Ерлi-зайыптылардыѕ ортаќ мїлкiн бґлу кезiнде ерлi-зайыптылардыѕ ортаќ борыштары олардыѕ арасында ґздерiне берiлген їлеске барабар тїрде бґлiнедi.

§2. Ерлі-зайыптылар мїлкініѕ шарттыќ режимі

39-бап. Неке шарты

1. Некеге отыратын (ерлі-зайыпты болатын) адамдардыѕ келiсiмi немесе ерлi-зайыптылардыѕ некедегi (ерлі-зайыптылыќтаєы) жјне (немесе) ол бўзылєан жаєдайдаєы мїлiктiк ќўќыќтары мен мiндеттерiн айќындайтын келiсiм неке шарты деп танылады.
2. Неке шартында некеде (ерлі-зайыптылыќтан) туєан немесе асырап алынєан балалардыѕ мїліктік ќўќыќтары кґзделуі мїмкін.

40-бап. Неке шартын жасасу

      1. Неке шарты тіркеуші органєа некені (ерлі-зайыптылыќты) мемлекеттiк тiркеу туралы ґтініш берілген кїннен бастап неке ќию (ерлі-зайыпты болу) мемлекеттік тіркелгенге дейін де, некеде тўрєан (ерлі-зайыпты болєан) кезеѕiндегі кез келген уаќытта да жасалуы мїмкiн.
      Неке ќию (ерлі-зайыпты болу) мемлекеттiк тіркелгенге дейiн жасалєан неке шарты неке ќию (ерлі-зайыпты болу) мемлекеттiк тiркелген кїннен бастап кїшiне енедi.
      2. Неке шарты жазбаша тїрде жасалады жјне міндетті тїрде нотариатта кујландырылуєа жатады.

41-бап. Неке шартыныѕ мазмўны

      1. Ерлi-зайыптылар неке шартымен Ќазаќстан Республикасыныѕ заѕдарында белгiленген бiрлескен ортаќ меншiк режимiн ґзгертуге, ерлi-зайыптылардыѕ барлыќ мїлкiне, оныѕ жекелеген тїрлерiне немесе ерлi-зайыптылардыѕ јрќайсысыныѕ мїлкiне бiрлескен, їлестiк немесе бґлек меншiк режимiн белгiлеуге ќўќылы.
      Неке шарты ерлi-зайыптылардыѕ ќолда бар мїлкiне ќатысты да, болашаќтаєы мїлкіне де ќатысты жасалуы мїмкiн.
      Неке шартында ерлi-зайыптылар ґзара кїтiп-баєу жґнiндегi ґз ќўќыќтары мен мiндеттерiн, бiр-бiрiнiѕ табыстарына ќатысу тјсілдерін, ґздерініѕ јрќайсысыныѕ отбасылыќ шыєыстар шыєару тјртiбiн айќындауєа; неке (ерлі-зайыптылыќ) бўзылєан жаєдайда ерлi-зайыптылардыѕ јрќайсысына берiлетiн мїлiктi айќындауєа, сондай-аќ неке шартына ерлi-зайыптылардыѕ мїлiктiк ќатынастарына ќатысты ґзге де кез келген ережелердi, сондай-аќ осы некеден (ерлі-зайыптылыќтан) туєан немесе асырап алынєан балалардыѕ мїліктік жаєдайын енгізуге ќўќылы.
      2. Неке шартында кґзделген ќўќыќтар мен мiндеттер белгiлi бiр мерзiмдермен шектелуi не белгiлi бiр жаєдайлардыѕ туындауына немесе туындамауына ќарай ќойылуы мїмкiн.
      3. Неке шарты ерлi-зайыптылардыѕ ќўќыќ ќабiлеттiлігін немесе јрекетке ќабiлетiн, олардыѕ ґз ќўќыќтарын ќорєау їшiн сотќа жїгiну ќўќыєын шектей алмайды; ерлi-зайыптылар арасындаєы мїлiктiк емес жеке ќатынастарды, ерлi-зайыптылардыѕ балаларєа ќатысты ќўќыќтары мен мiндеттерiн реттей алмайды; еѕбекке ќабiлетсiз мўќтаж жўбайдыѕ кїтіп-баєу ќаражатын алуєа ќўќыєын шектейтiн ережелерді жјне Ќазаќстан Республикасы неке-отбасы заѕнамасыныѕ негiзгi бастауларына ќайшы келетiн басќа да жаєдайларды кґздей алмайды.

42-бап. Неке шартын ґзгерту жјне бўзу

      1. Неке шарты ерлi-зайыптылардыѕ келiсiмі бойынша кез келген уаќытта ґзгертiлуi немесе бўзылуы мїмкiн. Неке шартын ґзгерту туралы немесе бўзу туралы келiсiм неке шартыныѕ ґзi сияќты нысанда жасалады.
      Ќазаќстан Республикасыныѕ Азаматтыќ кодексінде кґзделген жаєдайларды ќоспаєанда, неке шартын орындаудан бiржаќты бас тартуєа жол берiлмейдi.
      2. Ерлi-зайыптылардыѕ бiреуiнiѕ талап етуi бойынша неке шарты Ќазаќстан Республикасыныѕ Азаматтыќ кодексiнде шартты ґзгерту жјне бўзу їшiн белгiленген негiздер мен тјртiп бойынша соттыѕ шешiмiмен ґзгертiлуi немесе бўзылуы мїмкiн.
      3. Неке шартында неке (ерлі-зайыптылыќ) тоќтатылєаннан кейiнгi кезеѕге кґзделген мiндеттемелерді ќоспаєанда, неке шартыныѕ ќолданылуы неке (ерлі-зайыптылыќ) тоќтатылєан кезден бастап тоќтатылады.

43-бап. Неке шартын жарамсыз деп тану

1. Неке шартын сот Ќазаќстан Республикасыныѕ Азаматтыќ кодексiнде кґзделген мјмiлелер жарамсыздыєыныѕ негiздері бойынша толыќ немесе iшiнара жарамсыз деп тануы мїмкiн.
2. Егер шарттыѕ талаптары ерлi-зайыптылардыѕ бiреуiн ґте ќолайсыз жаєдайда ќалдырса немесе осы некеден (ерлі-зайыптылыќтан) туєан немесе асырап алынєан балалардыѕ мїліктік ќўќыќтарын бўзса, сот ерлi-зайыптылардыѕ осы бiреуiнiѕ талап етуi бойынша неке шартын толыќ немесе iшiнара жарамсыз деп тануы да мїмкiн. Осы Кодекстіѕ 41-бабы 3-тармаєыныѕ талаптарын бўзатын неке шартыныѕ талаптары жарамсыз деп танылады.

§3. Ерлі-зайыптылардыѕ міндеттемелер бойынша жауапкершілігі

44-бап. Ерлі-зайыптылардыѕ мїлкінен ґндіріп алу

      1. Ерлi-зайыптылардыѕ бiреуiнiѕ мiндеттемелерi бойынша тек сол жўбайыныѕ мїлкi єана ґндiрiп алынады. Бўл мїлiк жеткiлiксiз болєан кезде кредит берушi ґндiрiп алу їшiн ерлi-зайыптылардыѕ ортаќ мїлкiн бґлу кезiнде борышкер жўбайєа тиесiлi болатын борышкер жўбайдыѕ їлесiн бґліп беруді талап етуге ќўќылы.
      2. Егер сот ерлi-зайыптылардыѕ бiреуiнiѕ мiндеттемелерi бойынша алынєандардыѕ бјрi отбасыныѕ мўќтажына пайдаланылєанын аныќтаса, ґндiрiп алу ерлi-зайыптылардыѕ ортаќ мiндеттемелерi бойынша, сондай-аќ ерлi-зайыптылардыѕ бiреуiнiѕ мiндеттемелерi бойынша ерлi-зайыптылардыѕ ортаќ мїлкi ґндіріп алынады. Бўл мїлiк жеткiлiксiз болєан кезде ерлi-зайыптылар кґрсетілген мiндеттемелер бойынша ґздерiнiѕ јрќайсысыныѕ мїлкiмен ортаќ жауапкершілікте болады.
      Егер соттыѕ їкiмiмен ерлi-зайыптылардыѕ ортаќ мїлкi ерлi-зайыптылардыѕ бiреуi ќылмыстыќ жолмен алєан ќаражат есебiнен сатып алынєаны немесе кґбейтiлгенi аныќталса, тиiсiнше ерлi-зайыптылардыѕ ортаќ мїлкi немесе оныѕ бiр бґлiгi ґндіріп алынады.
      3. Ерлi-зайыптылардыѕ ґздерініѕ кјмелетке толмаєан баласы келтiрген зиян їшiн жауапкершiлiгi Ќазаќстан Республикасыныѕ Азаматтыќ кодексімен айќындалады. Ерлi-зайыптылардыѕ ґздерініѕ кјмелетке толмаєан баласы келтiрген зиянды ґтеуi кезiнде осы баптыѕ 2-тармаєына сјйкес олардыѕ мїлкiнен ґндiрiп алыну жїргізіледі.

45-бап. Неке шартын жасасу, ґзгерту жјне бўзу

кезіндегі кредит берушілердіѕ ќўќыќтарына
кепілдік

Борышкер жўбайдыѕ кредит берушiсi (кредит берушiлерi) Ќазаќстан Республикасы Азаматтыќ кодексiнiѕ нормаларына сјйкес, ґзгерген мјн-жайларєа байланысты ерлi-зайыптылар арасында жасалєан неке шартыныѕ талаптарын ґзгертудi немесе оны бўзуды талап етуге ќўќылы.

3-БҐЛІМ. ОТБАСЫ

8-тарау. БАЛАНЫЅ ТУУ ТЕГІН АНЫЌТАУ

46-бап. Ата-аналардыѕ жјне баланыѕ ќўќыќтары мен

міндеттерініѕ туындауы їшін негіздер

1. Бала туєаннан кейін бірден тіркеледі жјне туылєан кезінен бастап атын алуєа жјне азаматтыќ алуєа ќўќыєы, сондай-аќ мїмкіндігіне ќарай, ґз ата-аналарын білуге ќўќыєы жјне олардыѕ ќамќорлыєына ќўќыєы болады.

2. Ата-аналардыѕ жјне баланыѕ ќўќыќтары мен міндеттері баланыѕ Ќазаќстан Республикасыныѕ заѕында белгіленген тјртіппен кујландырылєан тегіне негізделеді.
3. Бала асырап алушылар мен асырап алынєан балалардыѕ ќўќыќтары мен міндеттері асырап алу туралы заѕды кїшіне енген сот шешіміне негізделеді.

47-бап. Баланыѕ туу тегін аныќтау

      1. Баланыѕ анасы жаєынан туу тегін (анасын) ананыѕ баланы медициналыќ ўйымда туєанын растайтын ќўжаттардыѕ негізінде тіркеуші орган аныќтайды.
      Бала медициналыќ ўйымнан тыс жерде туєан жаєдайда, оныѕ туу тегін туу фактісін растайтын медициналыќ ќўжаттардыѕ негізінде тіркеуші орган аныќтайды, ал олар болмаєан жаєдайда, баланыѕ туу тегініѕ фактісі сот тјртібімен аныќталады.
      2. Бір-бірімен некеде тўратын (ерлі-зайыпты) адамдардан туєан баланыѕ туу тегі ата-анасыныѕ некені (ерлі-зайыптылыќты) ќию туралы кујлігімен расталады.
      Бала суррогат анадан туєан жаєдайда баланыѕ туу тегі суррогат ана болу жґнінде жасалєан шарт негізінде кујландырылады.
      3. Егер ґзгеше дјлелденбесе, бала неке (ерлі-зайыптылыќ) бўзылєан, ол жарамсыз деп танылєан кезден бастап немесе бала анасыныѕ жўбайы ќайтыс болєан кезден бастап екi жїз сексен кїн iшiнде туєан жаєдайда, анасыныѕ бўрынєы жўбайы баланыѕ јкесi болып танылуы мїмкін.
      4. Егер баланыѕ анасы ґзініѕ жўбайы не бўрынєы жўбайы баланыѕ јкесі емес деп мјлімдесе, баланыѕ јкесі баланыѕ ґз анасыныѕ жјне јкесініѕ не жўбайыныѕ, бўрынєы жўбайыныѕ бўл туралы жазбаша ґтініші болєан кезде, осы баптыѕ 5-тармаєында немесе осы Кодекстіѕ 48-бабында кґзделген ќаєидалар бойынша аныќталады. Мўндай ґтініш болмаєан жаєдайда бўл мјселе сот тјртібімен шешіледі.
      5. Баланыѕ анасымен некеде тўрмайтын (ерлі-зайыпты емес) адамныѕ јке болуы баланыѕ јкесi мен анасыныѕ тіркеуші органєа бiрлесiп ґтініш беруі арќылы аныќталады. Анасы ќайтыс болєан, ол јрекетке ќабiлетсiз деп танылєан, анасыныѕ болєан жерiн аныќтау мїмкiн болмаєан жаєдайларда немесе ол ата-ана ќўќыќтарынан айырылєан жаєдайда - ќорєаншылыќ немесе ќамќоршылыќ жґніндегі функцияларды жїзеге асыратын органныѕ келiсiмiмен баланыѕ јкесiнiѕ ґтініші бойынша, мўндай келiсiм болмаєан кезде - сот шешiмi бойынша аныќталады.
      Егер анасыныѕ жўбайы болып табылмайтын еркектiѕ јке екендiгi аныќталєан болса, баланыѕ анасы босанєанєа дейiнгi жјне босанєаннан кейiнгi кезеѕдердiѕ iшiнде ґзiн кїтіп-баєу жґнiндегi шыєыстарєа арналєан тиiстi аќша ќаражатын одан сот тјртiбiмен талап етуге ќўќылы. Сот аќша ќаражатыныѕ мґлшерiн жјне тґлемдердіѕ кезеѕділігін тараптардыѕ материалдыќ, отбасылыќ жјне назар аударуєа тўратын басќа да мїдделерiн негiзге ала отырып, аќша ќаражатын тґлеу кезiнде ќолданылып жїрген айлыќ есептiк кґрсеткiштiѕ еселенген араќатынасымен айќындайды.
      6. Тууды мемлекеттік тіркеу туралы акт жазбасындаєы баланыѕ јкесі туралы мјліметтерді алып тастау туралы сот шешімі негізінде тіркеуші орган баланыѕ анасыныѕ жўбайы немесе бўрынєы жўбайы баланыѕ јкесі болып кґрсетілген туу туралы акт жазбасындаєы баланыѕ јкесі туралы мјліметтерді алып тастайды.
      7. Он сегiз жасќа (кјмелетке) толєан адамєа ќатысты јке болуды аныќтауєа - тек ќана оныѕ келiсiмiмен, ал егер ол јрекетке ќабiлетсiз деп танылса, оныѕ ќорєаншысыныѕ немесе ќорєаншылыќ немесе ќамќоршылыќ жґніндегі функцияларды жїзеге асыратын органныѕ келiсiмiмен жол берiледi.

48-бап. Јке болуды сот тјртібімен аныќтау

Бiр-бiрiмен некеде тўрмайтын (ерлі-зайыпты емес) ата-аналардан бала туєан жаєдайда жјне ата-аналарыныѕ бiрлескен ґтініші немесе баланыѕ јкесiнiѕ ґтініші болмаєан кезде баланыѕ наќты адамнан туу тегi (јкесі) ата-аналарыныѕ бiреуiнiѕ, бала ќорєаншысыныѕ немесе ќамќоршысыныѕ ґтініші бойынша немесе баланы асырап отырєан адамныѕ ґтініші бойынша, сондай-аќ бала кјмелетке толєан соѕ оныѕ ґз ґтініші бойынша сот тјртiбiмен аныќталады. Бўл ретте сот баланыѕ наќты адамнан туу тегiн дјйекті тїрде растайтын айєаќтарды назарєа алады.

49-бап. Соттыѕ јке болуды тану фактісін аныќтауы

Ґзiн баланыѕ јкесiмiн деп мойындаєан, бiраќ баланыѕ анасымен некеде тўрмаєан (ерлі-зайыпты емес) адам ќайтыс болєан жаєдайда оныѕ јке екенiн тану фактiсi Ќазаќстан Республикасыныѕ азаматтыќ іс жїргізу кодексіне сјйкес сот тјртiбiмен аныќталуы мїмкiн.

50-бап. Баланыѕ ата-аналары (ата-анасы) туралы туу

туралы актілер жазбалары кітабына жазу

Баланыѕ ата-аналары (ата-анасы) туралы туу туралы актілер жазбалары кітабына жазу осы Кодексте кґзделген тјртіппен жїргізіледі.

51-бап. Јке (ана) болуды даулау

1. Туу туралы актілер жазбалары кiтабына ата-аналардыѕ жазуы баланыѕ јкесi немесе анасы ретiнде жазылєан адамныѕ, iс жїзiнде баланыѕ јкесi немесе анасы болып табылатын адамныѕ, бала кјмелетке толєан соѕ оныѕ ґзiнiѕ, баланыѕ ќорєаншысыныѕ немесе ќамќоршысыныѕ, сот јрекетке ќабiлетсiз деп таныєан ата-ана ќорєаншысыныѕ талап етуi бойынша тек ќана сот тјртiбiмен даулануы мїмкiн.

      2. Баланыѕ јкесініѕ ґтініші бойынша немесе јке болудыѕ кїшін жою туралы сот шешіміне сјйкес јке мен ананыѕ бірлескен ґтініші негiзiнде баланыѕ јкесi болып жазылєан адамныѕ талабы, егер жазу кезiнде бўл адамєа ґзініѕ іс жїзінде баланыѕ јкесi емес екендiгi белгілі болса, ќанаєаттандырылмауєа тиіс.
      Егер баланыѕ тууы туралы акті жазбасында баланыѕ анасыныѕ жўбайы немесе бўрынєы жўбайы баланыѕ јкесі болып кґрсетілсе, сот туу туралы актілер жазбасынан баланыѕ јкесі туралы мјліметтерді алып тастау туралы мјселені шешкенге дейін тіркеуші орган јке болуды аныќтауды мемлекеттік тіркеуден жазбаша тїрде бас тартуєа тиіс.
      3. Ќазаќстан Республикасыныѕ заѕнамасында белгiленген тјртiппен ќосалќы репродуктивтік јдістер мен технологияларды ќолдануєа жазбаша тїрде келiсiм берген адамдардыѕ јке (ана) болуды даулау кезiнде осы мјн-жайларєа сiлтеме жасауєа ќўќыєы жоќ.
      Басќа јйелге эмбрионды ауыстырып салуєа келiсiм берген адамдардыѕ, сондай-аќ суррогат ананыѕ ана жјне јке болуды даулау кезiнде осы мјн-жайларєа сiлтеме жасауєа ќўќыєы жоќ.

52-бап. Бір-бірімен некеде тўрмайтын (ерлі-зайыпты

емес)адамдардан туєан баланыѕ ќўќыќтары
мен міндеттері

Осы Кодекстіѕ 47-49-баптарында кґзделген тјртiппен јке болуы аныќталєан жаєдайда, баланыѕ бiр-бiрiмен некеде тўратын (ерлі-зайыпты) адамдардан туєан бала сияќты, ата-аналары мен олардыѕ туыстарына ќатысты сондай ќўќыќтары мен мiндеттерi болады.

53-бап. Жеке ґмірге ќолсўќпаушылыќ, жеке жјне
отбасылыќ ќўпия

1. Жеке ґмір, жеке жјне отбасылыќ ќўпия заѕныѕ ќорєауында болады.

2. Азаматтыќ хал актілерін мемлекеттік тіркеуді жїзеге асыратын лауазымды адамдар, сондай-аќ жеке ґмір туралы ґзгеше тїрде хабардар болєан басќа да адамдар жеке жјне отбасылыќ ќўпияны саќтауєа міндетті.
3. Азаматтардыѕ жеке жјне отбасылыќ ґмірі туралы мјліметтерді жария ету Ќазаќстан Республикасыныѕ заѕдарында белгіленген жауаптылыќќа јкеп соєады.

9-тарау. СУРРОГАТ АНА БОЛУ ЖЈНЕ ЌОСАЛЌЫ РЕПРОДУКТИВТІК
ЈДІСТЕР МЕН ТЕХНОЛОГИЯЛАРДЫ ЌОЛДАНУ

54-бап. Суррогат ана болу шарты

      1. Суррогат ана болу шарты Ќазаќстан Республикасыныѕ азаматтыќ заѕнамасыныѕ талаптары саќтала отырып, жазбаша нысанда жасалады жјне міндетті тїрде нотариатта кујландыруєа жатады.
      2. Суррогат ана болу шартыныѕ жасалуы ќосалќы репродуктивтік јдістер мен технологияларды ќолдану нјтижесінде туєан балаєа ерлі-зайыптылардыѕ (тапсырыс берушілердіѕ) ата-аналыќ ќўќыќтары жјне міндеттерініѕ болуын јдейі кґздейді.
      3. Суррогат ана болу шартымен бір мезгілде ерлі-зайыптылар (тапсырыс берушілер) тиісті ќызметтер кґрсететін, ќосалќы репродуктивтік јдістер мен технологияларды ќолданатын медициналыќ ўйыммен шарт жасасады.

55-бап. Суррогат ана болу шартыныѕ мазмўны

      Суррогат ана болу шартында:
      1) ерлі-зайыптылардыѕ (тапсырыс берушілердіѕ) жјне суррогат ананыѕ деректері;
      2) суррогат ананыѕ кїтіміне арналєан материалдыќ шыєыстарды тґлеу тјртібі жјне шарттары;
      3) тараптардыѕ шарт талаптары орындалмаєан кездегі ќўќыќтары, міндеттері жјне жауапкершілігі;
      4) 57-баптыѕ 1-тармаєында кґзделген ґтемаќыныѕ мґлшері жјне оны тґлеу тјртібі;
      5) ґзге де, оныѕ ішінде тґтенше оќиєа жаєдайлары ќамтылуєа тиіс.

56-бап. Суррогат анаєа ќойылатын талаптар

      1. Суррогат ана болуєа тілек білдірген јйел жиырмадан отыз беске дейінгі жаста, медициналыќ ўйымныѕ ќорытындысымен расталєан, ќанаєаттанарлыќ тјн денсаулыєы, психикалыќ жјне репродуктивтік денсаулыєы, сондай-аќ ґзініѕ дені сау баласы болуєа тиіс.
      2. Егер суррогат ана тіркелген некеде тўрєан (ерлі-зайыпты болєан) жаєдайда, суррогат ана болу шартын жасасу кезінде жўбайыныѕ нотариат тјртібімен кујландырылуєа тиіс жазбаша келісімі ўсынылуы ќажет.
      3. Ќосалќы репродуктивтік јдістер мен технологияларды ќолданатын медициналыќ ўйым балалы болуєа тілек білдірген адамдардыѕ ґздерініѕ не донор банктіѕ биоматериалдарыныѕ сол їшін пайдаланылєаны туралы толыќ јрі жеткілікті аќпаратпен оларды ќолдану туралы ќорытынды шыєаруєа міндетті.
      Ќорытындыныѕ бір данасы нотариатта кујландырылєан суррогат ана болу шартына ќоса беріледі жјне мјміленіѕ жасалєан жері бойынша саќталады.

57-бап. Суррогат ана болу шарты тараптарыныѕ

ќўќыќтары мен міндеттері

1. Суррогат ана болу шартын жасасу кезінде ерлі-зайыптылар (тапсырыс берушілер):

      1) суррогат ананыѕ медициналыќ зерттеп-ќараудан ґтуімен байланысты материалдыќ шыєыстарды кґтеруге;
      2) ќосалќы репродуктивтік јдістер мен технологиялар ќолданылуына байланысты материалдыќ шыєыстарды кґтеруге;
      3) ќосалќы репродуктивтік јдістер мен технологияларды ќолданатын медициналыќ ўйымєа тјн саулыєы, психикалыќ денсаулыєы туралы медициналыќ ќорытындыны, сондай-аќ медициналыќ-генетикалыќ зерттеп-ќараудыѕ нјтижелерін ўсынуєа;
      4) суррогат ананыѕ жїктілігі, босануы кезеѕінде жјне босанєаннан кейін елу алты кїн ішінде медициналыќ ќызмет кґрсету бойынша шыєыстарды тґлеуге, ал жїктілікпен жјне босанумен байланысты асќыну болєан жаєдайда, жетпіс кїн ішінде шыєыстарды тґлеуге міндетті.
      2. Суррогат ана болу шартын жасасу кезінде суррогат ана 56-баптыѕ талаптарына сјйкес:
      1) тапсырыс берушілерге ґзініѕ тјн саулыєы, психикалыќ жјне репродуктивтік денсаулыєы туралы медициналыќ ќорытындыны ўсынуєа;
      2) дјрігердіѕ їнемі баќылауында болуєа жјне оныѕ ўсынымдары мен таєайындаєан емдерін ќатаѕ саќтауєа;
      3) ґзімен шарт жасасќан адамдарды суррогат ана болу шартында ескерілген кезеѕділігімен жїктіліктіѕ барысы туралы хабардар етуге;
      4) туєан баланы ґзімен суррогат ана болу шартын жасасќан адамдарєа беруге міндетті.
      3. Суррогат ана баланы ґзге адамдарєа беруге ќўќылы емес.
      4. Суррогат ананыѕ тўраќты жўмысы болєан кезде еѕбек ќызметін жалєастыру мјселесі суррогат ана болу шарты тараптарыныѕ ґзара келісімі бойынша шешіледі.
      5. Суррогат ана репродуктивтік јдістер мен технологиялар ќолданылєаннан кейін суррогат ана болу шартында кґзделген жїктілік їшін жауаптылыќта болады жјне табиєи жїкті болу мїмкіндігін болєызбауєа міндетті.
      6. Кґп ќўрсаќ кґтеріп жїкті болу туралы мјселе суррогат ана болу шарты тараптарыныѕ ґзара келісімі бойынша шешіледі.

58-бап. Ќосалќы репродуктивтік јдістер мен

технологияларды ќолдану

1. Тіркелген некеде тўрєан (ерлі-зайыпты болєан), сондай-аќ кјмелетке толєан, некеде тўрмаєан (ерлі-зайыпты болмаєан) жјне медициналыќ ўйымныѕ ќорытындысымен расталєан, ќанаєаттанарлыќ тјн саулыєы, психикалыќ жјне репродуктивтік денсаулыєы бар јйелдерге ќатысты ќосалќы репродуктивтік јдістер мен технологияларды ќолдануєа жол беріледі.

2. Донордыѕ шјуетін ќоса алєанда, ќосалќы репродуктивтік јдістер мен технологияларды ќолдану нјтижесінде ґзі баланы кґтеретін жјне туатын јйел генетикалыќ ана болып табылады.
3. Бала ќосалќы репродуктивтік јдістер мен технологияларды ќолдану нјтижесінде туєан жаєдайда, бўл баланыѕ ата-аналары туралы мјліметтер осы Кодексте белгіленген тјртіппен жазылады.

59-бап. Суррогат ана болу шартыныѕ немесе ќосалќы

репродуктивтік јдістер мен технологияларды
ќолданудыѕ ќўќыќтыќ салдары

1. Ерлі-зайыптылар (тапсырыс берушілер) суррогат ана болу шарты негізінде ќосалќы репродуктивтік јдістер мен технологияларды ќолдану нјтижесінде туєан баланыѕ ата-аналары болып танылады.

      Мўндай јдістер мен технологияларды ќолдану нјтижесінде не суррогат ана болу шартына сјйкес екі жјне одан да кґп бала туєан жаєдайда ерлі-зайыптылар (тапсырыс берушілер) јрбір туєан бала їшін теѕ жауаптылыќта болады.
      2. Суррогат ана болу шартын жасасќан жўбай (тапсырыс беруші) бала туєаннан кейін туу туралы медициналыќ кујлікте оныѕ анасы болып жазылады.
      3. Ерлі-зайыптылардыѕ (тапсырыс берушілердіѕ) баладан бас тартуы оныѕ туылєаны тіркеуші органда тіркелгеннен кейін белгіленген тјртіппен ресімделеді.
      Ќосалќы репродуктивтік јдістер мен технологиялар ќолдануєа ґз келісімін берген не суррогат анамен шарт жасасќан ерлі-зайыптылар (тапсырыс берушілер) баладан бас тартќан жаєдайда, суррогат анадан материалдыќ шыєыстарды ґтеуді талап етуге ќўќылы емес.
      Суррогат анамен шарт жасасќан ерлі-зайыптылар (тапсырыс берушілер) баладан бас тартќан жаєдайда, ана болу ќўќыєы ґз ќалауы бойынша суррогат анада ќалатын болады, ал ол бас тартќан жаєдайда, бала мемлекет ќамќорлыєына беріледі.
      Ерлі-зайыптылар (тапсырыс берушілер) баладан бас тартќан кезде жјне баланы суррогат ана ќабылдап алєан кезде бўл адамдар суррогат анаєа шартта белгіленген мґлшерде жјне тјртіппен ґтемаќы тґлеуге міндетті.
      4. Ерлі-зайыптылар (тапсырыс берушілер) некені (ерлі-зайыптылыќты) бўзєан жаєдайда, суррогат ана болу шарты бойынша туєан бала їшін жауапкершілік ерлі-зайыптылардыѕ екеуіне де жїктеледі.
      5. Ерлі-зайыптылардыѕ (тапсырыс берушілердіѕ) біреуі ќайтыс болєан жаєдайда суррогат ана болу шарты бойынша туєан бала їшін жауапкершілік олардыѕ кґзі тірісіне жїктеледі.
      6. Ерлі-зайыптылардыѕ (тапсырыс берушілердіѕ) екеуі де ќайтыс болєан жјне олардыѕ жаќын туыстары туєан баланы асырап алудан бас тартќан жаєдайда, бўл бала суррогат ананыѕ тілегі бойынша - оєан, ал ол бас тартќан жаєдайда, мемлекет ќамќорлыєына берілуі мїмкін.
      Ќорєаншылыќ нысанында баланыѕ суррогат анаєа не мемлекеттік ўйымдарєа берілуі оныѕ суррогат ана болу шарты бойынша ерлі-зайыптылардыѕ (тапсырыс берушілердіѕ) мўрагері ретіндегі ќўќыќтарын тоќтатпайды.
      7. Суррогат ана болу шарты жасалєаннан кейін шартта кґрсетілген мерзім ішінде ќосалќы репродуктивтік јдістер мен технологиялардыѕ пайдаланылмауы шарттыѕ жарамсыздыєына јкеп соєады.
      8. Суррогат ана болу шарты жасалєаннан кейін суррогат ана табиєи тїрде жїкті болєан жаєдайда шарт бўзылады, ол суррогат ана болу шартына сјйкес тапсырыс берушілер жўмсаєан барлыќ шыєыстарды тґлейді.

жүктеу/скачать 1.78 Mb.

Достарыңызбен бөлісу:

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11