Ниетбаева Гульмира Бекенқызы Қазіргі кезеңдегі студенттердің психологиялық денсаулығының дамуы 6D010300 Педагогика және психология Философия докторы (PhD) ғылыми дәрежесін алу үшін дайындалған диссертация

10. Байланыстылық шкаласы. (20 пункт) индивидтің адамдармен тез 
және бірден тұрақты эмоционалды – қарқынды байланыс түзуін кӛрсетеді, яғни 
кеңес психологиясында үйреншікті субъект – субъектілі қарым – қатынас түзу.
Ӛзін – ӛзі белсенді етуші тұлға байланысқа бірден және ӛте тез түседі, бірақ 
олардың адамдармен қарым – қатынасы үстіртін болып табылмайды, ол ӛз 
достарының ӛмірінде маңызды орынға ие және қарым – қатынас достыққа 
негізделген. Тӛмен балл — қарым – қатынастағы қиындықтар. Агрессияны 
қабылдау және Байланыстылық шкалалары тұлғааралық сезімталдық блогын 
құрады.
11. Танымдық қажеттіліктер шкаласы. Қоршаған әлем туралы 
субъектіде білімге деген құштарлығы. Жоғары балл ӛзін – ӛзі белсенді етуші 
тұлғада қажетті мүмкіндіктер дамыған ал ӛзін – ӛзі белсенді етпеуші тұлғада 
олар ӛте әлсіз байқалады.
12. Креативтілік шкаласы. (Сr) (14 пункт) тұлғаның шығармашылық 
бағыттылығы айқын сипатталады. Жоғары баллдар шығармашылық 
бағыттылықтың дамуын, ал тӛмен – әлсіз шығармашылық потенциалды 
кӛрсетеді. 
Танымдық және шығармашылық шкалалары танымға деген қатынас 
блогын құрады.
НҦСҚАУЛЫҚ: «сіздерге тест – сауалнамасы берілген, оның әр пункті 
екі сӛз тіркесінен тұрады. Берілген сӛзтіркестерін мұқият оқып шығып керекті 

203 
сұрақ тұсына белгі қойыңыз. Белгіні сіздің кӛзқарасыңызға неқұрлым жақын 
деген сұрақтың тұсына қойыңыз.
 
Стимулдық материал 
1. а) Мен ӛзіме тек барлық алға қойған міндеттерді шешімін таба алатыныма 
сенімді екенімді сезінген кезде ғана сенемін.
б) Мен ӛзіме алға қойған міндеттердің шешімін таба алатыныма сенімді 
болмаған күнде де сенімдімін.
2. а) Маған марапат айтқан кезде мен іштей жиі ұяламын.
б) Маған марапат айтқан кезде мен іштей сирек ұяламын.
3. а) Адам ӛз ӛмірін қалауы бойынша ӛткізе алады.
б) Адамда ӛз ӛмірін қалауы бойынша ӛткізуге мүмкіндігі аз.
4. а) Ӛмірлік қиындықтарды жеңу үшін менде үнемі күш табылатынын сеземін.
б) Ӛмірлік қиындықтарды жеңу үшін менде үнемі күш табылатынына сенімді 
емеспін.
5. а) Мен ӛзім жақсы кӛретін адамға ренжіген кезде ұяламын.
б) Мен ӛзім жақсы кӛретін адамға ренжіген кезде ұят сезінбеймін.
6. а) Қиын жағдайларда тек тексерілген жолдармен жүру керек, ӛйткені ол 
міндетті түрде жетістікке алып келеді.
б) Қиын жағдайларда үнемі жаңа шешімдер іздестіру керек.
7. а) Мен үшін ӛзгелердің менің кӛзқарасыммен есептескені маңызды.
б) Мен үшін ӛзгелердің менің кӛзқарасыммен есептескені маңызды емес.
8. а) Менің ойымша адам ӛзгелерден ӛзі туралы естіген жайсыз сӛздерге кӛңіл 
аудармағаны жӛн.
б) Мен ӛзі туралы ӛзгелерден естігенге адамдардың реніш білдіруін түсінемін.
9. а) Мен ешбір ішкі ұят сезімінсіз бүгінгі бітетін істі ертенге қалдыра саламын.
б) Бүгінгі бітетін істі ертенге қалдырған болсам мені ұят сезімі мазалайды. 10. 
а) Кей кездері ашуланғаным соншалық адамдарға шабуыл жасағым келеді.
б) Мен адамдарға шабуылдайтындай ашуланған кезім болмайды.
11. а) Мені болашақта кӛптеген жақсылықтар күтіп тұр деп ойлаймын.
б) Менің ойымша мұндай болашақ ешбір жақсылық алып келмейді.
12. а) Адам үнемі бәріне адал болуы керек.
б) Кей жағдайларда адамның адал болмауы дұрыс.
13. а) Ересек адамдар баланың барлығын танып білуге деген қызуғышылығын, 
кері әсері болса да қанағаттандыруы керек.
б) Кері әсері бар нарсеге аса қызығушылық танытқан баланың іс – әрекетін 
қоштау дұрыс емес.
14. а) Мен ӛзім қалаған іс – әрекетті жасағаннан соң, менде оған негіздеме табу 
керек деген сезім туындайды.
б) Мен ӛзім қалаған іс – әрекетті жасағаннан соң, менде оған негіздеме іздеу 
керек деген сезім туындамайды.
15. а) Мен мүмкіндігінше реніштерден аулақ болуға тырысамын.
б) Мен реніштерден аулақ болу керек деп ойламаймын.
16. а) Мен болашақ туралы ойлаған кезде алаңдаймын.

204 
б) Мен болашақ туралы ойланған кезде алаңдауды сирек сезінемін.
17 а) Мен ӛзгелер ризашылығы мен ілтипатын білдіретін іс – әрекет жасау үшін 
ӛз ұстанымдарымнан алшақтағым келмейді.
б) Мен ӛзгелер ризашылығы мен ілтипатын білдіретін іс – әрекет жасау үшін ӛз 
ұстанымдарымнан алшақтауға бармын.
18. а) Кей кездері мен қазіргі таңда ӛмір сүрмей тек болашақ ӛмірге деген 
дайындықпен жүрген сезімдемін.
б) Мен болашақ ӛмірге деген дайындыққа кӛп уақыт жұмсамастан, бүгінгі 
күнде ӛмір сүремін деп ойлаймын.
19. а) Әдетте мен жақындармен келіспеушілік туындауға дейін жеткенімен ӛзім 
дұрыс деген ой пікірді ұстанамын.
б) Мен мүмкіндігінше жақындарыммен араздастыққа апаратын іс – 
әрекеттерден бас тартамын.
20. а) Барлығына қызығушылық танытатын адамдар кей кездері мені 
ашуландырады.
б) Барлығына қызығушылық танытатын адамдар үнемі менің ілтипатыма 
бӛленеді.
21. а) Маған адамдар ӛмірінің кӛп уақытын бос армандаумен ӛткізгені 
ұнамайды.
б) Маған адамдар ӛмірінің кӛп уақытын бос армандаумен ӛткізгенінде тұрған 
ешбір жамандық жок.
22. а) Мен ӛз іс – әрекетімнің дұрыс не бұрыстығын кейіннен саралаймын. 
б) Мен ӛз іс – әрекетімнің дұрыс не бұрыстығы туралы сирек ойланамын.
23. а) Менің ойымша әрбір адам табиғатынан алға қойған ӛмірлік 
қиындықтарды жеңуге мүмкіндігі бар.
б) Менің ойымша әрбір адамның табиғатынан алға қойған ӛмірлік 
қиындықтарды жеңуге мүмкіндігі жоқ.
24. а) Біздің ӛмірімізде ең маңыздысы – шағармашылық және жаңа зат ойлап 
табу.
б) Біздің ӛміріміздің маңызы адамдарға пайда келтіру.
25. а) Менің ойымша егер ер адамдарда дәстүрлі ер мінез, ал әйел адамдарда 
дәстүрлі әйел мінезі болса жақсы болар еді.
б) Менің ойымша ер адамдарда және әйел адамдарда дәстүрлі екі мінезді 
бойына жинақтаса жақсы болар еді.
26. а) Екі адам ӛзге кӛңілін қанағаттандыру үшін ӛз сезімдеріне қарсы басу 
жасаса, сонда ғана ӛзара ымыраға келеді.
б) Екі адам ӛзге кӛңіліне қарамастан ӛз сезімдерін қанағаттандыру үшін ӛз 
сезімдеріне еркін кӛрсетсе, сонда ғана ӛзара ымыраға келеді.
27. а) Қатыгез тек ӛз қара басының қамын ойлап қана жасалған іс – әрекеттер 
адамдардың шынайы табиғатының кӛрінісі болып табылады.
б) Қатыгез тек ӛз қара басының қамын ойлап қана жасалған іс – әрекеттер 
адамдардың шынайы табиғатының кӛрінісі болып табылмайды.
28. а)Мен ӛз ӛзіме сенімдімін.
б) Мен ӛз – ӛзіме сенімді емеспін.

205 
29. а) Менің жоспарларымның болашақта орындалуы менің жолдастарымның 
болуына байланысты.
б) Менің жоспарларымның болашақта орындалуы менің жолдастарымның 
болуына байланысты емес.
30. а) Адам үшін оның сүйікті жұмысы маңызды.
б) Менің ойымша адам үшін отбасы маңызды.
31. а) Мен ешқашан ӛсек айтпаймын.
б) Кей кездері ӛсек айту маған ұнамды әрекет.
32. а) Мен ӛз бойымдағы қарама – қарсылықтарға кӛнемін.
б) Мен ӛз бойымдағы қарама – қарсылықтарға кӛне алмаймын.
33. а) Егер таныс емес адам кӛмек берсе мен оған ӛзімді қарыздар сезінемін.
б) Егер таныс емес адам кӛмек берсе мен оған ӛзімді қарыздар емеспін деп 
сезінемін.
34. а) Кей кездері мен шынайылық танытайын десем, маған ол қиынға соғады.
б) Мен ӛзім қалаған кезде үнемі шынайылық танытамын.
35. а) Мені кей кездері ӛз ӛзімді кінәлі сезіну болады.
б) Менде ӛз ӛзімді кінәлі сезіну жиі болып тұрады.
36. а) Мен ӛзімді жанымдағы адамдардың кӛңіл күйі жақсы болуына 
жауаптымын деп есептеймін.
б) Мен ӛзімді жанымдағы адамдардың кӛңіл күйі жақсы болуына жауаптымын 
деп есептеймеймін.
37 а) Менің ойымша әрбір адам физиканың негізгі заңдылықтарын білуі керек.
б) Кӛптеген адамдар физика заңдылығын білместен ӛмір сүре алады.
38. а) «Ақшаның да саны бар, бос жаратпа» деген ережеге бағыну дұрыс.
б) «Ақшаның да саны бар, бос жаратпа» деген ережеге бағынудың қажеттігі 
жоқ.
39. а) Маған айтылған сыни сӛздер менің ӛзіндік бағалауымды түсіреді.
б) Маған айтылған сыни сӛздер менің ӛзіндік бағалауымды түсірмейді.
40. а) Мен қазіргі кезде ешбір тамаша іс істемегендіктен алаңдаймын.
б) Мен қазіргі кезде ешбір тамаша іс істемегендіктен сирек алаңдаймын.
41. а) Мен ӛзіме жағымдыны соңына қалдыруды ұнатамын.
б) Мен ӛзіме жағымдыны кейінге қалдырмаймын.
42. а) Мен жиі оқыс шешімдер қабылдаймын.
б) Мен сирек оқыс шешімдір қабылдаймын.
43. а) Мен жайсыз жағдайлар орын алса да ӛз сезімімді ашық білдіруге 
тырысамын.
б) Егер ол жайсыз жағдайлар туындатса мен ӛз сезімдерімді ашық 
кӛрсетпеймін.
44. а) Мен ӛз ӛзіме ұнамдымын деп айта алмаймын.
б) Мен ӛз ӛзіме ұнамдымын деп айта аламын.
45. а) Мен ӛзіме жағымсыз ой тудырушы жайттарды жиі еске аламын.
б) Мен ӛзіме жағымсыз ой тудырушы жайттарды сирек еске аламын.
46. а) Менің ойымша адамдар қарым – қатынас кезінде ӛзгенің ұнамсыз 
қылықтарын бетке айту керек.

206 
б) Менің ойымша адамдар қарым – қатынас кезінде ӛзгенің ұнамсыз 
қылықтарын жасыру керек.
47. а) Мен ӛзгенің ӛзін – ӛзі ұстауына сын айта аламын деп ойлаймын.
б) Менің ойымша мен ӛзге қылықтарына сын айта алмаймын.
48. а) Менің ойымша бір салаға толықтай үңілу нағыз ғалымға керекті.
б) Менің ойымша бір салаға үңілу адамды шектеулі етеді.
49. а) Не жақсы немесе жаман екенін анықтау кезінде маған ӛзге адамдардың ой 
пікірі маңызды.
б) Мен не жаман не жақсы екенін шешу кезінде тек ӛз ойыма жүгінемін. 
50. а) Мен махаббатты сексуалды тартылудан айыра алмаймын.
б) Мен махаббатты сексуалды тартылудан тел айыра аламын.
51. а) Мен үнемі ӛзіндік дамуға ұмтыламын.
б) Мені ӛзін ӛзі дамыту мәселесі аз мазалайды.
52. а) Бақытқа қол жеткізу адам қарым – қатынасының басты мақсаты бола 
алмайды.
б) Бақытқа қол жеткізу адам қарым – қатынасының басты мақсаты.
53. а) Мен ӛз бағалауыма толықтай сенуіме болады.
б) Мен ӛз бағалауыма толықтай сенімділік таныта алмаймын.
54. а) Керек кезде адам ӛз әдеттерінен оңай арылады.
б) Адамға ӛз әдеттерінен арылу ӛте қиын.
55. а) Мен ӛз сезімдерімді кейде түсіне алмаймын.
б) Мен ӛз сезімдерімді толықтай түсінемін.
56. а) Кей жағдайларда адамға оның ақымақ және қысықсыз екенін түсінуге 
мүмкіндік берген жӛн.
б) Мен ешқашан ӛзге адам оның ақымақ және қызықсыз екенін түсінуге 
мүмкіндік бермеймін.
57. а) Адамдар арасындағы қарым – қатынас бақыт әкелгені жӛнінде сырттай 
бақылап айтуға болады.
б) Адамдар арасындағы қарым – қатынас бақыт әкелгені жӛнінде сырттай 
бақылап айтуға болмайды.
58. а) Мен ӛзіме ұнамды кітаптарды бірнеше рет оқимын.
б) Менің ойымша бір кітапты бірнеше рет оқығаннан жаңа кітап оқыған жӛн.
59. а) Маған ӛз жұмысым қатты ұнайды.
б) Мен ӛз жұмысыма қатты қызығамын деп айта алмаймын.
60. а) Мен ӛз ӛткеніме риза емеспін.
б) Мен ӛз ӛткеніме ризамын. 
61. а) Мен ӛзімді үнемі шындықты айтуға мәжбүр деп ойлаймын.
б) Мен үнемі шындықты айту керек деп ойламаймын.
62. а) Мен ӛзімді ақымақ етуге мүмкіндік беруші жағдайлар ӛте аз.
б) Кей жағдайларда мен ӛзімді ақымақ етуге мүмкіндік беремін.
63. а) Ӛзге мінез – құлқын және сезімдерін танып білу жолында кейбіреулер 
әдепсіз болады.
б) Ӛзге мінез – құлқын және сезімдерін танып білу табиғи жағдай сол себепті 
әдепсіз болуға болады.

207 
64. а) Мен ӛзіме ұнамды затты сындырып алсам кӛңіл күйім түсіп кетеді. 
б) Мен ӛзіме ұнамды затты жоғалтып алсам еш кӛңілім түспейді.
65. а) Мен мені қоршаған адамдар нені күтсе соны жасаймын.
б) Әдетте мен істерімнің ӛзгелер ойымен сәйкес келуіне назар аудармаймын.
66. а) Ӛз ӛзіне деген қызығушылық адамға керек.
б) Ӛз – ӛзіне деген аса қызығушылық танытудың жағымсыз әсері бар.
67. а) Кей кездері мен ӛзіммен ӛзім болуға қорқамын.
б) Мен ӛзіммен ӛзім болуға мүлдем қорықпаймын.
68. а) Менің іс – әрекетімнің басым бӛлігі маған қанағаттану алып келеді. 
б) Менің іс әрекетімнің біраз ғана бӛлігі маған қанағаттану алып келеді.
69. а) Тек атақ құмар адамдар ғана ӛз артықшылықтарын кӛріп, кемшіліктеріне 
назар аудармайды.
б) Тек қана атаққұмар адамдар ӛз артықшылықтарын кӛре алады, сонымен 
қатар ол ӛзгелерге де тән.
70. а) Мен ӛзгелерге кӛмек кӛрсетіп оны бағалауын талап етпеймін.
б) Мен ӛзгелерге кӛмек кӛрсетіп оны бағалауын талап етемін.
71. а) Адам ӛз іс – әрекеттеріне ӛкінуі керек.
б) Адам ӛз іс – әрекеттеріне ӛкінуі керек емес.
72 а) Маған ӛз сезімдерімді қабылдау үшін негіз керек.
б) Маған ӛз сезімдерімді қабылдау үшін негіз керек емес.
73. а) Кӛп жағдайда мен ӛзіме не керек екенін түсінуге тырысамын.
б) Кӛп жағдайларда мен қоршаған адамдарға не керек екенін түсінуге 
тырысамын.
74. а) Мен елден ерекшеленуді ұнатпаймын.
б) Мен кей кездері елден ерекшеленемін.
75. а) Мен ӛзіме ұнамды кездері, ӛзгелерге де ұнаймын. 
б) Мен ӛзіме ұнамды болғаныммен, ӛзім ұнамсыз емес адамдарды сеземін. 76. 
а) Менің ӛткен ӛмірім кӛп жағдайда болашағымды анықтайды.
б) Менің ӛткен ӛмірім кӛп жағдайда болашағымды анықтауға аз әсер етеді. 
77. а) Жиі ӛз сезіміңді жеткізу жағдайды ойлаудан маңыздырақ.
б) Ӛз сезіміңді жеткізу жағдайды ойлаудан кей кездері маңыздырақ.
78. а) Шындықты табу жолында жұмсаған күш – жігерің тұрарлық, себебі ол 
адамдарға пайда алып келеді.
б) Шындықты табу жолында жұмсаған күш – жігерің тұрарлық, себебі ол 
адамдарға эмоционалды қанағаттану алып келеді.
79. а) Менің ісімді ӛзгелердің қолдауы мен үшін маңызды.
б) Менің ісімді ӛзгелердің қолдауы мен үшін маңызды емес.
80. а) Мен оқыс қабылданған шешімдерге сенімді емеспін.
б) Мен оқыс қабылданған шешімдерге сенімдімін.
81. а)Мен бақыт сезінемін деп айта аламын.
б) Мен бақыт сезімін сеземін деп айта алмаймын.
82. а) Жиі менің ішіп пысады.
б) Менің ешқашан ішім пыспайды.

208 
83. а) Мен кері қайтарымсыз ӛзге адамға ӛз ілтипатымды білдіремін.
б) Мен кері қайтарым болатынына сенімді болмасам ӛзге адамға сирек ілтипат 
білдіремін.
84. а) Мен сенімсіз шешімдерді оңай қабылдаймын.
б) Мен сенімді емес шешімдерді қабылдауым қиын.
85. а) Барлық жерде адал болуға тырысамын.
б) Кей кездері алдауға болады деп ойлаймын.
86. а) Мен ӛз қателіктеріме кӛнемін.
б) Маған ӛз қателіктеріме кӛну қиын.
87. а) Менің іс әрекеттерім ешкімге зиянсыз және тек ӛзіме бағытталған болса 
да, мен ӛзімді кінәлі сезінемін.
б) Мен ешбір кінәсіз барлығын тек ӛзім үшін жасаймын.
88. а) Бала ересек адам мүмкіндіктері оларда жоқ екенін түсінуі керек.
б) Бала ересек адам мүмкіндіктері оларда жоқ екенін түсінуі керек емес.
89. а) Мен ӛзімді қандай сезімге бар қандай сезімге жоқ екенімді түсінемін. б) 
Мен ӛзімді қандай сезімге бар қандай сезімге жоқ екенімді түсіне алмаймын.
90. а) Менің ойымша кӛп адамға сенуге болады.
б) Менің ойымша қатты қажетсіліксіз ӛзгелерге сенуге болмайды.
91. а) Ӛткен, болашақ және қазіргі ӛмір мен үшін тұтас.
б) Менің бүгінгі күнім, болашағым және ӛткен ӛміріммен байланысы аз сияқты.
92. а) Мен кӛп шығын және ыңғайсыздық тудырса да демалысты ӛткізуді жӛн 
кӛремін.
б) Мен демалысты тыныш және ынгайлы ӛткізуді жӛн кӛремін.
93. а) Кей кездері адам іс – әрекеттерін мен жӛн деп ойламасам да , ол адам 
маған ұнамды.
б) Адам іс – әрекеттерін мен жӛн деп ойламасам ол адам маған ұнамды емес.
94. а) Адамдарға бір – бірін түсіну табиғатынан берілген.
б) Табиғаты бойынша адам ӛз ӛзін ойлау керек.
95. а) Маған ешқашан ащы қалжыңдар ұнаған емес.
б) Маған кей кездері ащы қалжын ұнамды.
96. а) Мені тек мен сүйе алғандықтан сүйеді.
б) Менің іс – әрекетім қоршаған ортаға мейірім силағандықтан, мені жақсы 
кӛреді.
97. а) Менің ойымша эмоционалды және рационалды адам бойында қарама – 
қарсы емес.
б) Менің ойымша эмоционалды және рационалды адам бойында қарама – 
қарсы.
98. а) Мен ӛзімді ӛзге адамдармен қарым қатынаста сенімді сезінемін.
б) Мен ӛзімді ӛзге адамдармен сенімді емес сезінемін.
99. а) Ӛз қызығушылығын қорғаймын деп кей кездері ӛзгелердікін ұмытып 
кетеді.
б) Ӛз қызығушылығын қорғаймын деп кей кездері ӛзгелердікін ұмытып 
кетпейді.
100. а) Мен үнемі ӛзімнің жағдайды шешу ұтқырлығына сене аламын.

209 
б) Мен үнемі ӛз жағдай шешімін табудағы ұтқырлығыма сене алмаймын. 101. а) 
Менің ойымша шығармашыл болы ол адам қасиеті.
б) Менің ойымша барлық адам шығармашыл емес.
102. а) Әдетте мен ісімде қолым биік жетістікке жетпесе уайымдамаймын. 
6) Әдетте мен ісімде қолым биік жетістікке жетпесе қатты уайымдаймын. 
103. а) Кейде мен ӛте жұмсақ боламын.
б) Мен ӛз жұмсақтығымды кӛрсетуден қорықпаймын.
104. а) Маған ӛз кемшіліктеріме кӛну оңай.
б) Маған ӛз кемшіліктеріме кӛну қиын.
105. а) Мен ӛз ісімде тек үлкен жетістікке жетуге міндеттімін.
б) Мен ӛз ісімде тек үлкен жетістікке жетуге міндетті емеспін.
106. а) Маған ӛз алдымда ӛз іс – әрекеттерімді ақтауға тура келеді.
б) Маған ӛз алдымда ӛз іс – әрекеттерімді ақтаудың қажеті жоқ.
107. а) Ӛзіне бір істі таңдамас бұрын оның керек деңгейін анықтап алған жӛн.
б) Адам тек ӛзіне қызықты іспен айналысуы керек.
108. а) Мен ӛз таныстарымның кӛбісін ұнатамын.
б) Мен ӛз таныстарымның кӛбісін ұнатамын деп айта алмаймын.
109. а) Кей кездері мені басқарғанына мен қарсы емеспін.
б) Кей кездері мені басқарғанына маған ұнамсыз.
110. а) Мен ӛз кемшіліктерімді айтуға достарымның алдында қысылмаймын.
б) Мен ӛз кемшіліктерімді айтуға достарымның алдында айта алмаймын.
111. а) Мен кемшілік жіберуден жиі қорқамын.
б) Мен кемшілік жіберуден қорықпаймын.
112. а) Адам жұмыстан керекті нәтижеге қол жеткізсе толықтай қанағаттану 
алады.
б) Толықтай қанағаттануды адам жұмыс барысында алады.
113. а) Адамды зұлым немесе мейірімді деп бірден сеніммен айта алмайсың.
б) Адамды зұлым немесе мейірімді деп бірден сеніммен айта аласың.
114. а) Мен нәтижесіне қарамастан ӛз дегеніммен әрекет ету дұрыс деп 
есептеймін.
б) Мен нәтижесіне қарамастан ӛз дегеніммен әрекет ету дұрыс деп 
есептеймеймін.
115. а) Адамдар кейде мені ашуландырады.
б) адамдар мені сирек ашуландырады.
116. а) Менің ӛзіндік силастығым жетістіктеріме байланысты.
б) Менің ӛзіндік силастығым жетістіктеріме байланысты емес.
117. а) Ересек адам ӛз әрекетінің міндеттерін түсінуі керек.
б) Ересек адам ӛз әрекетінің міндеттерін түсінудің қажеттігі жоқ.
118. а) Мен ӛзімді ӛзгелер кӛзімен қабылдаймын.
б) Мен ӛзімді ӛзгелер кӛзінен ерекше кӛрем.
119. а) Кей кездері мен ӛз сезімдерімнен ұяламын.
б) Мен ешқашан ӛз сезімдерімнен ұялмаймын.
120. а) Мен қызу сӛзталасқа қатысу ұнайды.
б) Мен қызу сӛзталасқа қатысу ұнаған емес. .

210 
121. а) Маған әдебиет және сурет ӛтерінің туындыларын бақылауға уақыт 
жетіспейді.
б) Мен үнемі сурет және әдебиет туындыларын бақылаймын.
122. а) Маған ӛмірде тек ӛз сезімдерімді басшылыққа алу үнемі қолдан келе 
бермейді.
б) Маған ӛмірде тек ӛз сезімдерімді басшылыққа алу үнемі қолдан келеді. 123. 
а) Мен жеке бас мәселесін жалпыға үйреншікті жолмен шешемін.
б) Мен жеке бас мәселесін жалпыға үйреншікті жолмен шешуді қаламаймын.
124. а) Шығармашылық әрекетке бару үшін адам сол сала маманы болу керек.
б) Шығармашылық әрекетке бару үшін адам сол сала маманы болу керек емес.
125. а)Мен сәтсіздіктерден қорқамын.
б) Мен сәтсіздіктерден қорықпаймын.
126. а) Мені болашақ алаңдатады.
б) Мені болашақ алаңдатпайды.