О каугабай p65


ЋЏДАЛЫЋТАРЫН ЋЏДАЙ ЋОШ КРГЕН ЕКЕН



Pdf көрінісі
бет110/237
Дата28.12.2022
өлшемі0.78 Mb.
#468032
1   ...   106   107   108   109   110   111   112   113   ...   237
О Каугабай

ЋЏДАЛЫЋТАРЫН ЋЏДАЙ ЋОШ КРГЕН ЕКЕН
Димекеѓ естелiгiнде «Абай жолы» роман-эпопеясы арћылы
ќлемге ќйгiлi болѕан Ќуезов ж/нiнде /неге-таѕылымды ой айтып,
кейде аћындарша тебiрене с/йлейдi. Алтай /ѓiрiндегi кенiштегi
Мџхаѓмен кездесу /мiрiнде /шпестей ќсер ћалдырѕан екен. Сон-
дыћтан былай дейдi: «Бiз сол жерде т/с ћаѕыстырып, ћџшаћ айћа-
стырып, ћимай ћоштастыћ. Шынында ниетiмiздi ћџдай ћош к/рiптi.
Ћџда болдыћ. Менiѓ Асћар деген iнiм џлы суреткердiѓ Лќйлќ де-
ген ћызына љйлендi» деп аѕынан жарыла айтады.
Димекеѓнiѓ iнiсi Асћар мен Мџхаѓныѓ ћызы Лќйлќ Мќскеуде
оћыды. Мџхаѓныѓ /зi Алматыдан џшып барып, МГУ-де (Мќскеу
Мемлекеттiк университетi) Шыѕыстану пќнiнен кейде лекция
оћитын едi. Dйткенi Ќуезов тек жазушы емес, ѕџлама ѕалым едi.
Бiр кемеѓгердiѓ туѕан ћызы, бiр кемеѓгердiѓ туѕан iнiсi МГУ
жатаћханасында танысып, соѓында бiрiн-бiрi џнатып, љйленуге
келiседi. Димекеѓнiѓ iнiсi Асћар Ћонаев аѕасына тартћан ол да
ћабiлеттi ћазаћ жiгiттерiнiѓ бiрi едi. Мамандыѕы бойынша метал-
лург. Ол оћуын бiтiргеннен соѓ Темiртауда еѓбек жолын бастай-
ды. Лќйлќ орысша оћыса да ћазаћ салтын саћтаѕан сымбатына к/ркi
сай Мџхаѓныѓ сљйiктi ћызы болатын. Мџхаѓ ћызыныѓ /мiрлiк
жар таѓдауына байланысты жас кезiнен /неге, аћыл, /сиет айтып
кейде жеке ќѓгiмелеседi, хат та жазады. Ал, Ћонаевтар ќулетiне
тџрмысћа шыѕатынын естiгенде жљрегi жарыла ћуанады. Dйткенi


169
Ћџнанбай елiнде болѕан Ћонай батыр жайында Мџхаѓ бiлетiн едi.
Ћонайдыѓ џрпаѕы Димекеѓдi кенiште алѕаш к/ргеннен ћатты џна-
тып, ол жайында жазѕаны бар. «Ћџдай ћосћан ћџда болады» деген
Димекеѓ ћџда, оныѓ iнiсi Асћар ћџдай ћалауымен кљйеу бала бол-
ды. Кейiн Мџхаѓ ћџдалары ж/нiнде кемеѓгер емес пе к/рiпкелдiк
с/з айтады. «Мен бiр жаћсы адамдармен ћџда болѕан екенмiн. Ди-
маш бџйыртса иiсi ћазаћћа ортаћ џл болѕалы тџр, тiл-к/зден саћ-
тасын» деп Тќѓiрден тiлейдi. Бџл уаћыт Димекеѓнiѓ билiктегi
бiрiншi басшылыћћа жаћындай бастаѕан кезi едi. Осы жерде
Ќуезовты ќйгiлi жазушы емес ол ќулие деп айтуѕа Алла-Таѕала-
ныѓ /зi мќжбљрлейдi. Халыћ к/зiнiѓ тiрiсiнде кемеѓгер /залды-
на, тiптi пайѕамбарѕа теѓеген Ћонаевты алѕаш џлыћтаушы Ќуезов-
тыѓ к/регендiгi мен сќуегейлiгi ћазiр ћайран ћалдырады. Мџхаѓ
айтћандай Димекеѓ «иiсi ћазаћтыѓ ортаћ џлы» дегенi /залдына
ћазiр ол перiштедей пќк, ќулиелердей таза, пайѕамбарлардай ћара-
пайым Тќѓiр сипатты бiр ерекше «тылсым тџлѕаѕа» айналып кеттi.
Димекеѓ мен данышпан Ќуезовке байланыста адам айтса
сенгiсiз таѓѕажайып бiр тылсым оћиѕаны ќулие Ќлмерек басында
«ќруаћтар бейнесiмен» дидарласатын, ћасиет – ћџпиясы жџмбаћ
сќуегей айтты. Оѕан осы жолдардыѓ авторы куќ. Алла-Таѕала «аян-
тљсi» бойынша Димекеѓдi сќуегей таѓалдында тџлпар мiнiп, кеѓ
далада жљйiткiп жљргенiн жиi к/редi. Dйткенi оныѓ ата-бабалары
Жетiсу мен Сарыарћаныѓ арасында љдере к/шiп-ћонѕан к/шпендi
едi. Мџхаѓ (Ќуезов) Египетте Пирамидалар арасында, Араб жази-
расында тљйемен саяхаттап, ћџбылаѕа ћарап ойѕа шомып жљрген
сќтiнде елестейдi. Dйткенi Мџхаѓныѓ тљбi Ћожа – дiн таратушы
Пайѕамбар џрпаѕы ѕой.
Алѕаш ћџдалыћ салт-жаралѕысын жасаѕанда (ћалындыћћа тана
таѕу) Димекеѓнiѓ ќкесi сџѓѕыла, дiндар Жџмабай Ћажыныѓ џлы
Меѓлiахмет ћария шежiре шертiп, тектi ќулеттi «тексерген» ѕой.
Ћазаћ ћџдалыѕындаѕы тегiн бiлу, жетi ата, жетi пџштысына дейiн
ћаузауды к/нек/здер џмытћан жоћ едi. Iссапарда болѕандыћтан
ћџдалыћћа Димекеѓнiѓ /зi келе алмайды. Мџсылмангершiлiкке
мыћты, кiсiлiгi келiстi ол кiсiнiѓ ќйелi Зухра Шќрiпћызы келедi.
Ол Мџхаѓа Димекеѓнiѓ сќлемiн айтып, жџбайыныѓ келе алмаѕа-
ны љшiн кешiрiм сџрайды. Мџхаѓ бќрiн тљсiнiп, балаларѕа аћ бата-
сын бередi. Ћџдалыћтыѓ кейiнгi ћуанышы жайында Димекеѓ
естелiгiнде былай жазады: «Басымызѕа бас ћосылды. Елдар, Дияр
деген џлдарды /сiрдiк. Елдар мен Жаннадан туѕан џлдыѓ атын џлы
суреткердiѓ есiмiмен Мџхтар ћойдыћ» деп Алла-Таѕала жаћсылы-
ѕын жасырмайды. Келiнi Лќйлќ Мџхтарћызы ж/нiнде: «Келiнiм
Лќйлќ алдымнан ћия /тпеушi едi, мiнезi жайдары, к/пшiл, дастар-


170
ханы берекелi, /зiм деген кiсiге /зегiн суырып беруге даяр тџра-
тын» деп соѓында Лќйлќ Ќуезованыѓ ѕылыммен шџѕылданѕанын
аса маћтанышпен айтады. Лќйлќ жолдасы Асћардан бџрын дљние
салды. Бџл ћайѕы аѕайынды Ћонаевтарѕа ауыр тидi. Ќсiресе, Диме-
кеѓ ћатты егiлдi. Ћайынаѕасыныѓ келiнiн жоћтап айтћан с/зi
кiсiнiѓ сай сљйегiн сырћыратћандай едi. Димекеѓ алыс сапарѕа
Лќйлќнiѓ «ћырыћ кљндiгi» /ткеннен кейiн шыћты. «Жаћсыныѓ
к/зi, алтынныѓ сыныѕы» деп жиi еске алатын. Ал, ќйелi Лќйлќнi
туѕан сiѓiлiсiндей жаћсы к/рдi.
Димекеѓ мен Мџхаѓ ћџдалыѕындаѕы ћарапайымдылыћ ћасиет-
тер мен сыйластыћ ћарым-ћатынас ћџдалардыѓ /мiрлерiнiѓ соѓы-
на дейiн жалѕасты. Мџхаѓ Димекеѓдi џлыћтаса, Ћонаев Ќуезовтiѓ
еѓбегi љшiн ћолдан келгеннiѓ бќрiн жасады. Тiптi, жазушы басына
бџлт љйiрiлiп, ћатер т/нгенде тќуекелге барып, оны ћорѕады.
Есте саћтау ћабiлетi /те мыћты Димекеѓнiѓ Мџхаѓмен ћџда
болу жаћсылыѕын ай-кљнiне дейiн џмытпай жљруi одан сайын
ћызыћтырады. «Џмытпасам, 1955 жылдыѓ 10-шы шiлдесiнде бiз
бiржола жаны мен жаны, ћаны мен ћаны араласћан мыѓ жылдыћ
жекжат ћџда болдыћ» деп ќѓгiме естелiгiнде ерекше еске алып,
ћџда рухына таѕзым етедi.


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   106   107   108   109   110   111   112   113   ...   237




©dereksiz.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет