О каугабай p65
АКАДЕМИКТIК АТАЋТАН АЛАСТАТУЅА
жүктеу/скачать 0.78 Mb. Pdf көрінісі
|
| АКАДЕМИКТIК АТАЋТАН АЛАСТАТУЅА
АРАША ТЉСУI Ћазаћ тарихындаѕы Алаш-Орда ћозѕалысы, Алаш џлттыћ партиясы тќуелсiздiктiѓ алѕашћы идеясын к/терiп, жеке ел болу- ды армандаѕан кљштi саяси аѕым едi. Алаш к/семдерiнiѓ ћатарында Ќуезов те болды. Мџхаѓныѓ Алаш басшыларыныѓ бiрi Ахмет Бай- тџрсынов туралы жазѕаны ерлiк ќрi к/ргендiк едi. Алаш партия- сына Мџхаѓныѓ мљше болѕаны Димекеѓе бџрыннан белгiлi едi. Димекеѓ Мќскеуде студент кезiнде кейбiр Алаш к/семдерiмен кездеседi. Алматыда КазПИ-де лекция оћыѕан Ахаѓныѓ (Байтџр- сынов) дќрiстерiн тыѓдайды. Dмiрiѓ соѓѕы жылдары мџны еске алып жиi айтып отырѕан. Елуiншi жылдардыѓ басында Алаш ардаћтысы Ќуезовке «Џлтшылдыћты ћайта ћоздырып жљр» деген айып таѕылып, ћуѕын- дала бастайды. Атаћты «Абай жолы» кiтабы тљкке тџрѕысыз бо- лып, сораћы сынѕа џшырайды. Ол кезде Академия президентi Ћона- ев едi. Жазушыѕа жасалѕан ћиянат пен жалѕан айыптаулар /ршидi. Орталыћ комитеттен Жџмабай Шаяхметов телефон соѕып, Диме- кеѓе «Ќуезовты академиктiк атаћтан аластату керек» деп мќселенi 171 т/тесiнен ћояды. Димекеѓ бџл с/здi естiгенде т/бесiнен жай тљскен- дей болады. - Ќуезов џлт маћтанышы, ѕалым, ћоѕам ћайраткерi, - деп Диме- кеѓ бџл нџсћауѕа љзiлдi-кесiлдi ћарсы шыѕады. Академия президентi мен хатшы арасында айћас басталады. «Орталыћ коми- тетке Ѕылым академиясыныѓ т/релiк айтуѕа ћџћы жоћ» деп хатшы ћатты кетедi. Жаратылысы сабырлы Димекеѓ «Жџмеке, Ѕылым академиясыныѓ жарѕысында академик ћатарынан шыѕару ж/нiнде ереже жоћ. Академик бџл /мiрлiк атаћ деп /з џстамынан ћайтпай- ды. Ал, Жџмекеѓ «Орталыћ комитет бџйрыѕы орындалуы керек» деп ашуѕа басады. Мџхаѓды алѕашында ћорѕай алмаѕан Димекеѓ салы суѕа кетiп, хатшы кабинетiнен к/ѓiлсiз сыртћа шыѕады. «Тљбiнде ћорѕап, ћаламгердi ћайтсемде арашалауѕа тиiспiн», - де- ген ой маза бермейдi. Ћалай ћџтћарып ћалудыѓ жолын ойластыра- ды. С/йтiп, Мќскеуге КОКП Орталыћ комитетiнiѓ Ѕылым б/лiмiне келiп, Ќуезов жайындаѕы џстанымын дќлелдеп айтып, бљкпесiз с/йлеп, профессорды академиктiк адаћтан аластатудыѓ ж/нсiздiгiне тиiстi адамдардыѓ к/зiн жеткiзедi. Мџхаѓныѓ ѕылы- ми лауазым атаѕын саћтап ћалу жолындаѕы Димекеѓнiѓ батыл- дыѕы тќуекелге барѕан ерлiк едi. О баста Ќуезовты ћорѕап саясат сырын љйренген Ћонаев кейiн «Аз и Я» кiтабы љшiн басы кете жаз- даѕан Олжасты да бiр ћатерден арашалап алды. Бiрегей тџлѕа, Алаш ардаћтысы Ќуезов љшiн кеудесiн оћћа тосуѕа барѕан Димекеѓ шын мќнiнде џлт к/семi едi. Димекеѓ естелiгiнде Ќуезовке ћатысты оћиѕа бљге-шiгесiне дейiн айтылады. Жалѕан еш нќрсе жоћ. Мџхаѓа ћатысты шулы оћиѕа љдеп, жазыћсыз жазѕыру мен ћиянат кљшейiп, жазалауѕа нџсћау берiлiп жатћан тџста Димекеѓнiѓ Ќуезовпен ћџда-жекжаттыћ яѕни, туыстыћ байланы- сы жоћ едi. Асћар мен Лќйлќ елуiншi жылдардыѓ ортасында ша- ѓыраћ ћџрды. Димекеѓ Ќуезовтыѓ џлы жазушы, ѕџлама ѕалым екенiн кенiште алѕаш к/ргеннен бiлген ѕой. Мџхаѓныѓ Риддердегi жџмысшылар мен кенiш бастыѕы, бiлгiр тау-кен инженерi Ћонаев туралы жазѕ- ан «/ндiрiстiк очеркi» бiр басылымда жарияланѕан болуы керек. Dкiнiштiсi мџны зерттеушiлер бiле бермейдi. Димекеѓ естелiгiнде ашыћ айтудан ћысылып (маћтанѕысы келген) ал, шындыѕында ма- ћала жазылѕанын меѓзейдi. Олай болса Димекеѓ жайында алѕаш жазѕан ќулие Ќуезов. Димекеѓнiѓ Мџхаѓды басына кљн туѕанда пќледен арашалап ћорѕап ћалуы 1954 жылы Ћазаћстан Жазушыларыныѓ съезiнде с/з болып, елге тарайды. Сол кезде Орталыћ комитеттiѓ бiрiншi хат- шысы болып сайланѕан, ћашанда аћын-жазушыларѕа жаны жаћын 172 П.Пономаренко Ќуезовтi ћорѕаѕан Ћонаевты «партиялыћ принциптiлiк пен табандылыћтыѓ» љлгiсi деп баѕа бередi. Кейiн Мџхаѓ љйiнде П.Пономаренко, Димекеѓ, таѕы да басћа бiр топ зиялы ћџрметтi ћонаћ болып, Ќуезовтыѓ ќѓгiмесi мен ќсерлi ойларын тыѓдап демалады. жүктеу/скачать 0.78 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|