Облыстық №2 әмбебап ғылыми кітапханасы Әдістеме – библиография бөлімі



Pdf көрінісі
бет15/27
Дата14.11.2023
өлшемі0.6 Mb.
#483209
1   ...   11   12   13   14   15   16   17   18   ...   27
 
 
 
 
 
 
Сарытүбек Жанкелді ауданы елді-мекеніндегі А.Байтұрсыновтың туған үйі 
Қаулыда мұнан басқа: «Көрнекті мәдениет қайраткері, ағартушы, ғалым 
Байтұрсынұлының ықпалымен сәуірде Алашорда басшылары мен мүшелеріне 
Кеңес үкіметінің кешірімі жарияланды. Байтұрсынұлы бұл тарихи кезеңде 
«патшалардың төрінде отырғаннан, социалистердің босағасында өлгенім 
артық» деген пікірде болды (ҚР ҰҚК архиві, 78754-іс, 6-т., 44-
п). 1920 жылы В.И.Ленинге үкіметінің Қазақстанды басқару ісіндегі алғашқы 
қадамын қатал сынға алған хатын жолдады. Қазревком мүшесі ретінде 
Қазақстанның Ресеймен шекарасының қалыптасу ісіне белсенді түрде 
араласты. 
1921–1925 жылы Орынбордағы, 1926–1928 жылы Ташкенттегі Қазақ халық 
ағарту институттарында қазақ тілі мен әдебиеті, мәдениет тарихы пәндерінен 
сабақ берді. 1928 жылы Алматыда Қазақ мемлекеттік педагогика 
институтының ашылуына байланысты ректордың шақыруымен осы оқу орнына 
профессор қызметіне ауысты. 1929 жылы 2 маусымда  Алаш 
қозғалысы қайраткерлерімен бірге ол Алматыда тұтқынға алынып, осы 
жылдың соңына қарай тергеу үшін Мәскеудегі Бутырка абақтысына 
жөнелтілді. КСРО Халық комиссарлар кеңесі жанындағы ОГПУ 
«үштігінің» 1930 ж. 4 сәуірдегі шешіміне сәйкес Байтұрсынұлы ату жазасына 
кесілді. Бұл шешім бірнеше рет өзгерістерге ұшырады: 1931 жылы қаңтарда 10 


25 
жылға концлагерьге ауыстырылса, 1932 ж. қарашада 3 
жылға Архангельскіге жер аударылсын деп ұйғарылды. 
1926 ж. Бакуде болып өткен "Бірінші 
Түркологиялық Құрылтайдың" төралқа 
мүшесі - Ахмет Байтұрсынұлы 
1933 жылы мамырда денсаулығы нашарлап 
кетуіне байланысты қалған мерзімді Батыс 
Сібірде айдауда жүрген отбасымен (әйелі мен 
қызы) бірге өткізуге рұқсат беріледі. 1934 
жылы М.Горькийдің жұбайы Е.П.Пешкованың 
көмегімен Байтұрсынұлы отбасымен мерзімінен 
бұрын босатылып, Алматыға оралады. Бұл 
жерде тұрақты жұмысқа қабылданбай, түрлі мекемелерде қысқа мерзімдік 
қызметтер атқарады. 1937 жылы 8 тамызда тағы да қамауға алынып, екі айдан 
соң, яғни 8 желтоқсанда атылды. 


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   11   12   13   14   15   16   17   18   ...   27




©dereksiz.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет