Өндірістік үдерістерді механикаландыру және автоматтандыру кафедрасы Зертханалық сабактардын әдістемелік жоспары «Ет және балық өндірісі кәсіпорындарындағы құрал-жабдықтар»

Жұмыстың мақсаты – түшпараны қалыптау принциптерін, түшпара жасатйн машина құрылысын оқып үйрену және түшпара автоматтарының жұмысы мен қондырғы бөлшектерімен танысу. Кинематикалық және технологиялық сұлбаларын тұрғызу және оларды есептеу, жұмыс бөлшектерінің эскиздерін орныдау бойынша алғашқы түсініктерін қалыптастыру.

2. Түшпара жасау аппаратының әрекет принципі мен құрылысын оқып үйрену.

3. Реттеуші органдар қондырғыларын, міндетін және жұмыс принциптерін оқып үйрену.

4. Студент өздігімен анықтаған автомат қасиеттері бойынша негізгі технологиялық, күштік және кинематикалық есептеулер үйрену.

5. Оқып үйренгендері бойынша алынатын өнім түшпараның сапасын және өнімділігін арттыру үшін автоматты жетілдіру түрлерін ұсыну.

3. Жалпы мәлімет.

Түшпараны өндірудің технологиялық процесі келесі операциялардан тұрады:

• 
  дайындық операциясы,
  
• 
  мөлшерлеу-қалыптау операциялары,
  
• 
  сонымен қатарқатыру және ормадау операциялары.
  

• 
  ет кескіш машиналарында, араластырғыштардажәнет.б.,
  
• 
  ал мөлшерлеу және қалыптау операциялары қолмен (үй жағдайында) және арнайы құралмен немесе өндірісте түшпара жасайтын машиналарда
  

Ол көп ұялы жабылатын штамп түрінде болды. Штамп ашық тұрған кезде қамыр таспасы беріледі де, оған ет турамасының белгілі бір мөлшері түсіп тұрады

Штамп плитасы бір рет айналған кезде ет турамасы қамырмен жабылады, ал келесі айналымда оны штамптың қозғалмайтын бөлігі арқылы басып түшпараның қалыпталуы жүреді.

Бұл машинаны қолдану қолмен қалыптаумен салыстырғанда еңбек өнімділігін айтарлықтай арттырған жоқ.

1936 жылы Вечканов түшпараны қалыптау машинасын ұсынды. Бұл машина келесі принциптерге негізделіп жұмыс атқарады:

• 
  Қалыптайтын сопло қамыр түтікшесін үздіксіз беріп тұрады.
  
• 
  Оның ішіне, периодты түрдесопло ортасында орналасқан түтік арқылы сығылған ауа қысымы арқылы, ет турамасының мөлшері беріледі;
  
• 
  Ет турамасымен толтырылған қамыр түтікшесі қалыптайтын барабанға жеткізіледі.
  
• 
  Нәтижесінде нақты тұрпаттағы және қамыр қалдықтары штамп арқылы бөлінген түшпара жасалынады. Бөлінген қамыр қалдықтары қайтадан шанаққа қайтарылады.
  

1 сурет. СУБ-3М түшпара автоматы (жалпы көрінісі)

Бірақ қалдықсық қалыптау тұшпаралардың салмағының ауытқуына әкеледі және оларды стандартты қалыптарға механика арқылы орналастыруды айырықша күрделендіреді.

Бұл машиналардың түрлері:

• 
  екі (СУБ-2) қалыптайтын барабанды,
  
• 
  үш (СУБ-3) қалыптайтын барабанды,
  
• 
  немесе алты (СУБ-6) қалыптайтын барабанды.
  

2 сурет. Кинематикалықсұлба

Автомат (1 сурет.) келесі негізгі бөліктерден тұрады:

• 
  1 - тұрық,
  
• 
  2 - қамыр және ет турамасының екі шанақ,
  
• 
  4 - түшпараның тұрпатын беретін қондырғы,
  
• 
  9 - үш қалыптайтын барабандар,
  
• 
  12 - ет турамасын тұтынушы, оған ротациялық сорап кіреді.
  

• 
  14 - электрқозғалтқыш,
  
• 
  3 – магнитті қосқыш,
  
• 
  17 – сына белбеулі жылдамдық вариаторы,
  
• 
  сына белбеулі, шестернялыжәнетісті берілістер.
  

Қамыр бункерінің түбінде

• 
  Қалыптайтын құрылғыға түтік арқылы қамырды жіберіп тұратын винтті шнек (20) орналасқан.
  

• 
  Негізгі станинаның алдыңғы қабырғасында орналасқан ротациялық сорапқа (12) ет турамасын жіберіп тұратын шнек (19) орналасқан.
  

Баллонның ішімен түтікше өтеді, түтікшенің аяғы арнайы пішінде түрде болады да, ол баллонның тесігінен өткенде сопақша тесік пайда болады.

Осы сопақша тесік арқылы ығысқан түтік түрінде конвейерге қамыр беріледі.

Ығысқан аяқ жағы баллонның сүйір тесігінен шығатын түтік арқылы ет турамасы беріледі, бұл қамыр түтігінің іші (начинка) болады.

Конвейер тұрығы (18)түтіктерден дәнекерленіп жасалған және алынатын парақты болатпен қапталған құрылғы түрінде болады.

Конвейер аяғында орналасқан:

• 
  13 – жетекші барабан
  
• 
  7 - жетектегі барабан,
  
• 
  ал ортасында 8– түшпара қалыпталынатын жерде конвейер таспасын ұстап тұратын барабан.
  

• 
  біреуі 15 - құрал-саймандарға арналған,
  
• 
  келесісі 7 - жетектегі барабанда орналасқан 5 - щеткаарқылы таспадан түсірілетін қамыр кесінділерін жинауға арналған 6 – жәшік.
  

• 
  9 - үш қалыптайтын барабан мен оларды көтеретін және таспаға түсіретін механизмдер жабдықталған
  

Конвейер таспасы қозғалған кезде

• 
  қалыптайтын барабандар айналады,
  
• 
  жәнеет турамасы салынған қамыр түтікшелерінен түшпараны қалыптайды,
  
• 
  қойылған арнайы тақтайшаларға алты қатар дайын түшпараларды тізеді.
  

Автоматты ажырату және қосу 11 – бақылау түймешесі арқылы іске қосылады.

4. Кинематикалық сұлба

2 суретте СУБ-3М түшпара автоматының кинематикалық сұлбасы көрсетілген

1- электрқозғалтқышынан 3 – сынабелбеулі беріліс, 6 – тізбекті беріліс, 10,11 – шестернялар және 13 –тізбекті берілісарқылы қозғалысқа келетіндер: 7 – қамырды жіберіп тұратын шнек, 16 – жетекші барабан, және 15 – ұн ворошителі.

14 – жылдамдық вариаторыжәне 20 – тізбекті беріліс арқылы қозғалысқа келетіндер:

• 
  18 – ет турамасын жіберіп тұратын шнек.
  

(2 суретке қосымша)