Микроскоп. Жасушалардың мембранасына, ядросына және
цитоплазмасының құрамына кіретін молекулалар мен органоидтарды
жарық немесе электрондық микроскоп арқылы көруге болады. Жарық
арқылы көрсететін микроскоп зерттейтін заттарды 100 - 3000 есеге
дейін үлкейтіп көрсетеді, ал жетілдірілген окулярды колданып, зерт-
телетін объектіні экранға түсіргенде оны 100 мың есеге дейін
үлкейтуге болады.
Жарық арқылы көрсететін микроскоп. Жарық сәулесін
қолданғанда үлкендігі 200-350 нм объекті көрінеді, ал ультра-күлгін
сәулені пайдаланып, оның үлкейту мүмкіңдігін 130-140 нм-ге дейін
жеткізуге болады. Зерттелетін заттарды өздеріне тән түске бояғанда
микроскоп арқылы жақсы анық көрінеді. Электрондық микроскоптың
шығуы жасушаның кұрылысын молекулалық деңгейде зерттеудің
жаңа дәуірін бастады. Электрондық микроскопта жарықтың орнына
тез қозғалатын электрондар ағыны пайдаланылып, жарық арқылы
көрсететін
микроскоптағы
шыңы
линзалары
электромагнит
өрістерімен алмастырылған. Өте тез қозғалатын электроңдар әуелі
зерттелетін затқа шоғырланып, одан кейін оны экранда бейнелейді.
Осы әдіспен экрандағы суретті бақылауға немесе суретке түсіріп
алуға болады. Электрондық микроскоппен зерттелетін биолагиялык
объектілер күрделі өңдеуден өтеді.
|