Оңтүстік Қазақстан Мемлекеттік фармацевтика академиясы
жүктеу/скачать 0.76 Mb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Сабақтың тақырыбы мен мазмұны Сағ. саны 1 2
- «Балалар аурулары» пәні бойынша дәрігер-интерн балалар хирургтарына 2011-2012 оқу жылына өзіндік жұмыстарының КҮНТҮЗБЕЛІК-ТАҚЫРЫПТЫҚ ЖОСПАРЫ
- Тақырыптың аталуы Сағ.көлемі 1 2
- Барлығы: 72 сағ.
- 4.Сабақтың мақсаты: - Дәрігер-интерн білуге тиіс
- - Дәрігер-интерн істей алуға тиіс
- Сабаққа дайындалду сұрақтары.
- 6.Ақпараттық дидактикалық блок
- Жағдайлық есептер №1 есеп
- 1. Тақырыбы
|
Кафедраның клиникалық оқу базалары көрнекі оқу құралдарымен, жићаздармен жабдықталған. «Балалар аурулары» пәні бойынша дәрігер-интерн балалар хирургтарына 2012-2013 оқу жылына тәжірибелік сабаққа арналған КҮНТҮЗБЕЛІК-ТАҚЫРЫПТЫҚ ЖОСПАРЫ
«Балалар аурулары» пәні бойынша дәрігер-интерн балалар хирургтарына 2011-2012 оқу жылына өзіндік жұмыстарының КҮНТҮЗБЕЛІК-ТАҚЫРЫПТЫҚ ЖОСПАРЫ
«Балалар аурулары» пәні бойынша дәрігер-интерн балалар хирургтарына арналған тәжірибелік сабақтың әдістемелік өңдеу құрылымы 1. Тақырып: Ерте жастағы балалардағы құсу және лоқсу синдромының диагностикалық алгоритмі . 2. Оқу сағат саны: 7 сағат 20 минут. 3. Тақырып өзектілігі: Нәрестелерде лоқсу және қусу синдромы –жиі кездеседі,олар нәрестелерге және 1 айға дейінгі балаларға тән нәрсе. Ол осы жастардағы жоғарғы асқорыту жүйесінің АФЕ байланысты:Кордиалды сфинктрдің әлсіздігі,пилорикалық сфинктр жақсы дамыған, қарынның көлденен орналасуы, ішек қуысында қысым жоғары, баланың горизонталды орналасуы, тағам көп көлемде, міне осының бәрі жиі лоқсу қусуға әкеледі. Бірақ лоқсу және қусу көптеген аурулардың бірден-бір белгісі болуы мүмкін. 4.Сабақтың мақсаты: - Дәрігер-интерн білуге тиіс: 1. Қусу, оның пайда болу механизмдері 2. Лоқсу, қусудан айырмашылығы 3. Гастроэзофагеалды рефлекс 4. ГЭР ауруының клиникасы 5. ГЭР- ауруының емі 6. Өңештің ахалазиясы 7. Пилороспазм 8. Екіншілік қусу __ инфекциялық аурулар __ церебралды потологиялар __ заттар алмасуының бұзылыстары 9. Қусу синдромының асқынулары: __ аспирация __ дегидрация __ КОС-тың бұзылысы - Дәрігер-интерн істей алуға тиіс:
Негізгі білім бойынша:
Осы сабақ тақырыбы бойынша:
__ инфекциялық аурулар __ церебралды потологиялар __ заттар алмасуының бұзылыстары __ бүйректің тума ақаулары
__ аспарация __ дегидрация __ қышқылдық-сілтілік жағдай бұзылысы
Нәрестелер және шала туылған балалардың лоқсу (лық еткізіп қусуы) және қусу синдромы. __ еріксіз асқорту жолындағыларды сыртқа шығару, ауызбен ол іш пердесі, диафрагма, қарын еттеріннің шұғыл белсенді жиырылуымен жүреді. Бұл күрделі рефлекторлық акт, қусу орталығының қатысуымен жүреді. Ол орталық сопақша мида орналасқан. Осы жерге жақын тыныс алу, тамыр реттеүші жөтел т.б.вегетативті орталық орналасқан. Құсу орталығына жақын, хеморецептіктік аймақ орналасқан. Қусу орталығының қозуы бас ішіндегі қысымның жоғарылауымен жүреді, рефлексегенді аймақтың тітіркенүімен, инсулистердің әсер етүінен қарынның, жіңіше тоқ ішектің әртүрлі бөліктерінің қысымының көтерілүіде құсықты шақыруы мүмкін. Хеморецепторлар аймағы тікелей химиялық заттардың әсеріне реакция береді, импульстер сол жақтан қусу орталығына беріледі.Құсу рафлексі кейде ауырсынуымен бірге жүреді. Өте қатты ауырсынуда қай жақтан пайда болғанына қарамай құсуды тудыруы мүмкін. Афференттік импульстар құсу орталығына кезбе және симпатикалық нервтермен жетеді, эфференттік V,IX,X бастың жұп нервтерімен жүреді. Құсу реакциясының нейромедиаторлары дофамин және энкофалин болады. Құсу алдында көіл айну болуы мүмкін, тамақ ішпеу, емізіктен шығару,бозару, тахикордиямен көрініс беруі мүмкін. Лоқсу құсудан айырмашылығы тамақ рефлексі тек қана қарын ішінің жиырылуымен жүреді. Желінген тамақ күшсіз,іш пердесі еттерінің жиырылуынсыз шығарылыды. Баланың жалпы жағдайы бұзылмайды, қарындағыны шығару күшті емес, бала лық еткізіп ауызынан шығарады, тамақтандырғаннан кейін аз уақытта. Лоқсу вегетативті синдромдармен жүрмейді, көңіл күйіне тәбетіне әсер етпейді. Лоқсуға бейімділік – нәрестелерге және 1 айлық балдарға бірден бір тән нәрсе. Осы жастарды ас қорту трактсының жоғарғы бөлігінің құрылыс ерекшеліктеріне байланысты келеді: кардиалды сфинктердің әлсіздігі пилорикалық сфинктердің жақсы дамуымен, қарынның горизанталды орналасуы және түрі «қап» тәріздес болуы, іш қуысында қысымның жоғары болуы, баланың горизантальді жағдайы, тамақ үлкен көлемде, 10-14 күн жасында салмағының 1/5 бөлігін тәулігіне қабылдайды, осылар дені сау нәрестелердің лоқсуына бейімдейді. Балаларды 1 айға дейінгі өмірінде фунционалдық құсу және лоқсудың негізгі әр түрлі механизмдері болуы мүмкін:
Көпшілігінде бұл механизмдер нейровегетативті сондай-ақ интрамуралды және гормоналды жүйенің жетілуінің жеткіліксіздік салдарынан моторлық қызметті реттеуі жетілмеген, осы жүйелердің біртіндеп жетілуі – баланың 1 жарты жылдық жасынан – функцияналды құсу және лоқсу өздігінен кетеді. Құсу және лоқсу негізгі бірден бір симптом болуы мүмкін. Э. Керпель – Фронистың (1975) жіктелуі бойынша құсуды 2 топқа бөлуі мүмкін. I Біріншілік – патологияның себептері асқазан-ішек трактысында болады. II Екіншілік – себептері асқорту трактысының тысқары жатады. Емдеу шаралары бойынша көзқараспен асқазан-ішек түрін функционалдық және органикалық деп бөлгені дұрыс. Екінші түрі нәрестелерде асқазан-ішек трактысының ақаулары. Екіншілік (симптоматикалық) құсуды шартты түрде 3 топқа бқлуі мүмкін:
Біріншілік (асқазан-ішектік) құсу (құсудың функционалдық түрі). Гастроэзофагеалды рефлекс ауруы. Төменгі өңеш сфинктері (ТӨС) қарыннан келетін, диафрагмадан 1-2 см жоғары, жоғары қысым аймағанда орналасқан. ТӨС-тің жабылу механизміне: еттік, диафрагмалық, тамырлық, Губрева клапыны, Гиса бұрышы компоненті қатысады. ТӨС қалыптасуы баланың 5-7 өмірінің апталығында аяқталады. Нәрестелерде ТӨС-тің жетіспеушілігі (әсіресе шала туғандарда) интрамуралдық гангиялардың жетілмеунен және инервация бұзылыстарынан мидың және жұлынның жарақаттық-гипоксиялық зақымдану салдарынан. Гастроинтестиналдық гормондардың (гастрин, секретин, холицистокинин, мотилин, фазоактивті интестиналдық пептидтің) дисбалансы, сондай-ақ көптеген ауруларда іш қуысында және қарында қысымның көтерілу маңызы бар. ТӨС-тің жабылмауына асқазан-өңеш барерінің бұзылысына, гастроэзофагеалды рефлюксіне әкеледі. Физиологиялық жағдай өңештің Рн нейтралды болмаса әлсіз сілтілі (6,5-7,5). Ал, қарыннан өңешке түссе, рн өңеш қышқылданады, пептин шығаруы активтеледі. Физиологиялық ГЭР ТӨС –тің қалыпты жағдайда кенеттен боса,суы, қарында тамақтанудан кейін қысымның көтерілу салдарынан туындайды. Ол аз уақыт созылады, клиникалық синдромдар көрінбейді. ТӨС-тің кенеттен босаңсуы қалыпты жағдайда сағатына 5-6 эпизодпен байқалады, осы уақытта сфинктер толық босаңсиды, қысым өңеште қарын қысымымен теңеседң, босаңсу 5-35 сек. Патологиялық ГЭР – себептері ГЭРаурулары ол клиникалық симптомдармен келеді: лоқсу, өңештң қабынуы, респираторлық бұзылыстар. Асқынулар. ГЭР ауруларында өңкштің эрозиясынан стриктурасынан қысқаруынан қан кетуі мүмкін. Диагнозы ГЭР ауруларына диагноз қою үшін рентгенологиялық эндоскопиялық, өңеш рн мониторинг, эзофагалды монометрия қолданылады. Осындай балаларда өңеш пен қарында рентген контрасты ренгенскапияда бария баяу жүруі, ретрогратты кетуі қарыннан өңешке байқалады. Эндоскапиялыө тексеру кардияның ашылып тұрғанын және эзофагит белгілерін көрсетеді, оның ауырлығын, көлемін және дәлдеп биапсия алуға болады. Монометрия және мониториг рн ең дәл әрі информативті әдіс, өңештің қозғалыс бұзылысын, қышқылдану дәрежесін анықтайды. Сондықтан ГЭР ауруында диагностикасында «алтын стандарт» болады. Емі Ата-анасын басып, тамағын коррекциялайды, Тамақтың көлемін азайтып, оны қоюландырады. Баланы 8-10 рет бөліп тамақ береді. Арнаулы қоюландырғышпен ботқалар оның құрамын күріш крахмалымен «Лемолак», «Фрисовом», «Нутрилен AR», Эфектісі болмаса, пазициялық терапия пайдаланылады. Баланы арқасынан жатқызады, болмаса оң жақ қырына арнайы антирефлюкстік тақтаға 30 градус көтеріп жатқызады. Тамақтандыру жартылай вертикалды (60 градус). Дәрілік терапия жоғарылардан эффекті болмаса, кардиалді сфинктердің тонусын жоғарлату үшін серетанин рецепторына әсер етуі (ацетилхолин шақырады) – цизаприд – 0,6 мг/кги (тәулігіне 3рет), допамин рецепторының блокаторы: мотилиум 1-2 мг/кги тәулігіне, болмаса церукал, реглан – 0,3 мг/кги (тәулігіне 3рет), тамақтандырудан 30 мин алдында. Эзофагитте, өңеште кілегей қабығын қорғау ұшін антациттер (топалка, маолакс, фосфалюгель) 1-2 шай қасықпен, тамақтандырудан кейін. Ауыр эрозивті – жара эзофагит түрінед, қарында қышқыл түзілуін азайту үшін антисекреторлық препараттар (ранитидин, фамотидин, омепразол) қалданады. Консервативтік емнің көмегі болмаса оперативтә ем. Өңештің ахалазиясы ТӨС-тің интрамуралды иннервациясының бұзылу салдарынан ашылмауы.
Клиникасы Негізгі симптомы тамақ ішу кезінде құсу, қазір жегенін қарын ішіндегімен араласпаған, жұтынудың аздап қиындауы, бала тамақтан кейін «қақалып» жатқандай. Диагнозын рентгенмен қойады, өңештің конусы тәріздес тарылу бариямен көрінеді, диафрагмадан төмен, эндоскапияда өңеш кеңіген, тамақпен тола, кардиа кірер жер варонка тәріздес. Емі консервативті емнің емнің эффектісі аз, пневмокардиадилатация жасайды, одан болмаса оперативті ем Пилороспазм Привратниктің мускулатурасының спазмы, қарынның босануын қиындатады. Пилороспазмның негізгі нерв жүйесін симпатикалық бөлігінің гипертонусы, жалпы иннервацияның бұзылысы, асқазанның жоғарңы бөлігінде перинаталды гипоксиялық –жарақаттық ОНЖ зақымдануының салдарынан. Әдетте осы балдарда перинаталды энцефалопатия белгілері кездеседі, олар салмақты нашар қосады. Лық еткізіп құсу 1-ші күнінде одан кейін құсу айқын, күнде қайталанады. Нәжісі қалыпты, Диагноз – рентген бариямен эвакуациясы баяулайды. Емі – бөліп 8-10 рет тамақтандырады. Тамақты қоюландырады. 7. Сабақтың мазмұны: - Өз бетімен атқаратын жұмыс ( лабораториялық зерттеу, аурулармен атқаратын жұмыс, тәжірибілік дағдыны меңгеру және бекіту, анамнез жинау, клиникалық тексеру және т.б.) , диагностика кабинетіндегі жұмыс және т.б. - Оқытушымен бірге атқаратың жұмыс ( жеке немесе топпен; өз бетімен өткізген жұмыс қортындысын талдау, аурулардың клиникалық талдау және т.б.) . - Негізгі және қортынды білім деңгейін бақылау ( тест, ситуациялық есептер, тәжірибелік дағдылар т.б.). Тестілер
а) асқорыту еріксіз, кенеттен шығару соны ішіндегілерді б) ауыз, мұрын арқылы в) активті іш пердесі еттері г) диафрагма, қарынның жиырылуы д) бауырың ығысуы
а) жиі асқазан жүйесінің қорғаныс реакциясы б) ол түскен токсиндер, болмаса басқа зиянды заттардан құтылу в) қусу орталығының қатысуымен жүреді г) күрделі рефлекторлы акт д) қусқан бала бойы тез өседі
а) вестикулярлық жүйе б) кора
в) таламус г) гипоталамус д) мишық
а) аяқ-қол б) асқазан ішек трактысы, өтжолы в) жұтқыншақ г) жүрек қантамыр жүйесі д) шашырқайдың тамырлары
а) физмалогиялық, потологиялық б) иммунологиялық в) потофизиолгиялық г) потохимиялық д) рефлекстік
а) қан кетү эрозиядан б) өңештің строктудасы в) өңештің қысқаруы г) эпидемиясының ауысуы д) қатерлі ісік
а) бұлщық етінің босаңсуы б) кеңейіп кетүі в) жарақаттануы г) спазма д) ашылмауы
а) қусу себебі асқазан ртактасынан тыста жатады б) инфекциялық аурулар в) йеребральда потологиялар г) көмей, жұтқыншақты тітіркендіргенде д) зат алмасу бұзылыстарымен байланысты
а) алпирация б) дегидрация в) қышқыл негіздік жағдай бұзылуы г) қанда қант деңгейінің жоғарылауы д) эксикоз, су-электролиттер, микроциркуляцияның бұзылыстары
№2 есеп Нәресте 20 күндік, балада кенеттен жылады, онда алдымен қатты мазасыздық, лоқсу, қусу, тамақ ішпейді, үлкен еңбегі үлкейіп шығып тұр, комоға түскен, іріңді омфалиті бар.
3.емдеү жоспарыңыз № 3 есеп Нәресте 16 күндік, анасының айтуы, салмағы 3500г,бала уақтылы еміп кетті.Үйде кейде тамақтан соқ лық етіп қусып жіберді, ұйқысы тыныш, 16 күнде салмағы 4000г Осы жайында педиатрге кеңес сұрап келген. 1. Сіздің диагнозыңыз 2. Емдеү жоспарыңыз 1. Тақырыбы: Нәрестелердегі іріңді-септикалық аурулардың диагностикасы және емі (жергілікті іріңді инфекция, энтероколит). 2. Сағат саны – 7 сағат 20 минут. жүктеу/скачать 0.76 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|