OBJECT PASCAL ТІЛІНДЕГІ ОБЪЕКТІЛІ – БАҒЫТТАЛҒАН БАҒДАРЛАМАЛАУ

2 OBJECT PASCAL ТІЛІНДЕГІ ОБЪЕКТІЛІ – БАҒЫТТАЛҒАН БАҒДАРЛАМАЛАУ

ОББ әдістемесінің қолданылуымен шешілетін тапсырмалар объект және оларға қолданылатын операциялар деген терминдермен сипатталады. Мұндай түрдегі бағдарлама объектілер жиыны мен олардың арасындағы байланысты көрсетеді.

• 
  Кластың аты Т префиксінен басталады.
  

• 
  Кластың өрісі, қасиетке сай келеді (property), әдетте қасиеттің атымен аталады, бірақ F деген префикстен басталады.
  Мысалы: FCount: Integer;
  property Count: Integer read FCount write SetCount;
  
• 
  Әдістің параметрі, оның мәні қандай да бір өрістің класына меншіктеледі, өрістің атымен аталады, бірақ А деген префикстен басталады.
  Мысалы: procedure SetCount(ACount: Integer);
  
• 
  Әдістің аты, оның көмегімен қасиеттің мәні оқылады, әдетте Get сөзінен басталады.
  Мысалы: function GetParam: Integer;
  
• 
  Әдістің аты, оның көмегімен қасиеттің мәні жазылады, әдетте Set сөзінен басталады.
  Мысалы: SetCount әдісі (жоғарыдан қараңыздар).
  
• 
  Конструктор әдісіне әдетте Create аты беріледі.
  Мысалы: constructor Create(Owner: TComponent);
  constructor Create(AName: String);
  
• 
  Деструктор әдісіне әдетте Destroy аты беріледі:
  Мысалы: destructor Destroy; override;
  
• 
  Хабарламаны өңдейтін әдістердің аттары WM префиксінен басталады, хабарламаның типтерінің аттары - TWM , ал хабарламаның индексі - WM_ - префиксінен басталады.
  Мысалы: procedure WMSetFocus (var Message: TWMSetFocus);
  message WM_SetFocus;
  message WM_Quit; {әр кез бағдарламаның орындалуын тез
  арада тоқтату керек болғанда өрбиді}
  
• 
  Оқиғаның өңдеуішіне қатынауды жүзеге асыратын қасиеттің аттарына On префиксі бар ат тағайындалады.
  Мысалы: property OnChange: TNotifyEvent read FOnChange write FOnChange;
  

2.1 Класс және объект туралы түсінік

Класс өз кезегінде нұсқағышты береді. Бірақ ол дәстүрлік нұсқағышқа қарағанда ерекше типтің нұсқағышы: онда класқа қатынағанда "^" символын қолдануға болмайды.

Класс өзінше бір сипатталатын тип болып табылады және типтерді жариялау бөлімінде жарияланады.

Мысалы:

type

TForm1 = class(TForm) { TForm1- TForm класының ұрпақ - класы}

Button1: TButton; {өріс}

Button2: TButton; {өріс}

L1: TLabel; {өріс}

L2: TLabel; {өріс}

procedure Button1Click(Sender: TObject); {әдіс}

procedure FormActivate(Sender: TObject); {әдіс}

private

{ Private declarations }

public

{ Public declarations }

end;

Класс бір жағынан жазба (record) – типіне де ұқсайды, ол берілгендердің өрісінен ғана емес,

Мысалы:

private

FCaption: String; {жолдық типтің өрісі}

FModified: Boolean; {логикалық типтің өрісі}

оларды өңдейтін бағыныңқы бағдарламалардан (әдіс),

Мысалы:

private

procedure SetCaption(Const ACaption: String);

procedure Close;

сонымен қатар өрістер мен әдістердің сипаттамалары бар қасиеттерден тұрады.

Мысалы:

public

property Caption: String read FCaption write SetCaption;

property Modified: Boolean read FModified write SetModified;

Сол себепті класта оның сипаттамалары мен тәртібі сипатталған.

Form1: TForm1;

Барлық кластарға сай келетін объектіні құра беруге болмайды. Олардың бірқатары әсіресе барлық кластардың иерархиялық ағашының басында орналасқаны бұны орындауға мүмкіндік бермейді, немесе олардың негізінде құрылған объектілер жұмыс істеуге қабілетсіз болып келеді, мысалы TObject ағымды класы. Ол мынамен байланысты, мұндай кластар сол немесе басқа аяқталған объектінің жан – жақты сипаттамасын бермейді (мысалы үшін, жиһаздың тек үлгісін ғана құруға болмайды, ал нақты стөл, нақты орындық және т.б. құруға болады). Мұндай кластар абстрактілі кластар деп аталады, сондықтан оларға абстрактілі әдістер сай келеді. Бұл ерекшелігіне қарамастан, мұндай кластарды құру тиімді, өйткені бұл кластарда барлық ұрпақтарында көп рет қайталамайтындай барлық кластарға тиісті жалпылықты жинақтауға болады.

ОББ үш негізгі қасиеттермен сипатталады:

• 
  инкапсуляция (encapsulation),
  
• 
  туындау (inheritance),
  
• 
  полиморфизм (polymorphism).