Қазақстан Республикасының орман ресурстарының құны мен орманды қорғаудағы экономиканың рөлі
Ағаштар тобы
|
Көшеттердің қоры, млн
м.куб
|
Құны
|
Тамырланған ағаштар
|
Ормандардың маңыздылығы
|
Ормандардың жалпы құны (рыноктық емес)
|
Қылқандылар
|
230,84
|
13,1847,4
|
867,4
|
16.26.118,4
|
10.698,1
|
1.757.965
|
811.565,5 83,0
|
Жұмсақ жапырақты
|
122,12
|
20.455,4
|
134,6
|
252283,0
|
1659,8
|
272.738,4
|
1.794,4 12,9
|
Қатты жапырақты
|
2,98
|
823,4
|
5,4
|
10155,6
|
66,8
|
10,979,0
|
72,2 0,5
|
|
Сексеуілдер
|
10,14
|
5.070,0
|
33,4
|
62.530,0
|
411,4
|
67.600,0
|
444,8 3,2
|
|
Басқада ағаштар
|
1,47
|
435,1
|
2,9
|
5.366,5
|
35,3
|
5.802,7
|
11,9 0,1
|
|
Бұталар
|
1,69
|
135,2
|
0,9
|
1.667,5
|
11,0
|
1.802,7
|
11,9
0,1
|
|
БАРЛЫҒЫ
|
369,24
|
158.766,5
|
1.044,6
|
1.958.121,0
|
12.882,4
|
2.116.887,5
|
13.927,0
|
%
|
-
|
7,5
|
92,5
|
100
|
-
|
|
|
|
*ескерту: есептеулер ағаштар үшін төленетін ақшаның базалық құнына сәйкес келеді. 15.04 2002 жылғы N2431 Қаулы.
**түбірімен ағаштардың құны мен қабылданған орташа құнның қатынасынан шығып құн анықталды 9:1.
Ормандарды қалпына келтіру және көбейту бойынша іс шаралар
1948 жылдан 1991 жыл аралығында ҚР 1,0 млн га. жасанды ормандар отырғызылған, жыл сайын 140 млн данаға дейін тұқым себіліп және көшеттер отырғызылған, 80 мың га дейін орман дақылдары құрылды. Сонымен бірге 4,6 мың га ауданда 252 орман питомниктері болған. Тұқымдар дайындау үшін 819 мың га ауданға қылқанды және жапырақты көшеттерден селекциялық инвентаризация жұмыстары жүргізілген, орман тұқымдарына 1366 га аумақ таңдап алынған, орман тұқымдарының плантациясы 83 га өсірілген, эталонды ағаштар бөлінген - 242, қауымдық архивтер дайындалған - 10 га және сынамалық дақылдар - 28 га.
Қалалар мен елді мекендердің айналасында жасыл санитарлы демалыс орындарын құру және қалпына келтіру бойынша жұмыстарды күшейту қажет. (100 мың га кем емес). Соңғы жылдары Астана қаласының айналасында қарғалатын аймақтарды құру бойынша іс шаралар белсенді жүргізілуде.
Жойылу қауіпі алдында тұрған өсімдіктер қауымдастығы Балансталмаған шаруашылық әрекеттердің, сонымен бірге алдыңғы бөлімдерде айтылған, шөлейттену процесстерінің адмуы, жалпы экологиялық және табиғи жағдайлардың өзгеруі, нәтижесінде өсімдіктер қауымдастығының түрлік және ландшафтық алуантүрлілігі азаюда. Сондай –ақ олардың кейбір түрлерінің өсуі тақтап қана қоймай, кейбір территорияларда олар толығымен жойылып отыр, техногенді ауыл шаруашылық әсерлерге ұшыраған жерлерде.
1940-60 жылдары Жоңғар және Іле Алатауының баурайларында қысқы тұқымды ағаштар мен жемісті бұталар қаулап өскен, олар – алма, өрік, бөрікқарақат, қараөрік, долана, таңқурай, қарақат, итмұрын және т.б. Олардың кейбіреулері көптеген мәдени сорттардың туыстары, тіпті ата тегі болып табылады, яғни әлемдік маңызы бар құнды генетикалық материалдар.
Біздің алдымызда әлемдік маңызы бар генетикалық ресурстардың, құнды ландшафтардың жоғалып кету қауіпі төніп тұр. 1981 жылы ҚР Қызыл кітабына жоғары сатыдағы өсімдіктердің 279 түрі енгізілген, 2001 жылы қайта дайындамада (әлі басылмаған) олардың саны 400 түрден асып кеткен, олардығ тек қана 81 түрі қорықтардың территориясында қорғалады
Достарыңызбен бөлісу: |