Оқулық Алматы, 012 Əож 330 (075. 8) Кбж
жүктеу/скачать 2.94 Mb. Pdf көрінісі
|
| IS-LM үлгісі (инвестиция-жинақтау, өтімділік-ақша) – эко-
номиканың нақты жəне ақша секторларының өзара байланы- сын, игіліктер нарығы мен қаржылық активтер нарығының эко номикалық тепе-теңдігін сипаттайды. Бұл үлгі тауар жəне ақша нарықтарында бір мезгілде тепе-теңдіктің орнауы үшін қажетті табыс көлемі (Y) мен нарықтық пайыз мөлшерлемесі (R) арасындағы үйлесімділікті табуға мүмкіндік береді. Сондықтан да IS-LM үлгісі AD-AS үлгісінің нақтыланған түрі болып табы- лады. Үлгінің ішкі айнымалылары – Y (табыс), С (тұтыну), І (инве- стиция), n (таза экспорт), R (пайыз мөлшерлемесі). Үлгінің сыртқы айнымалылары – G (мемлекеттік шығындар), М S (ақша ұсынысы), t (салық мөлшерлемесі). Қысқа мерзімді кезеңде бағаның атаулы жəне нақты шамала- ры сəйкес келеді, жиынтық табыс (Y) пен пайыз мөлшерлемесі (R) айнымалы болып табылады. Ұзақ мерзімді кезеңде баға деңгейі өзгермелі, М S (ақша ұсынысы) өзгермелі шама, ал үлгідегі басқа да айнымалылар нақты шама болып табылады. IS-LM үлгісі: 1. игіліктер мен ақша нарықтарының өзара байланысын жəне өзара тəуелділігін көрсетуге; 2. осы нарықтардың жекелеген тепе-теңдіктерін қалып тас- ты руға жəне біріктірілген тепе-теңдігін де қалыптастыруға əсер ете тін факторларды анықтауға; 3. осы нарықтарда орын алатын тепе-теңдіктің өзгеруінің эко- номикаға əсерін қарастыруға; 4. фискалдық жəне монетарлық саясаттардың тиімділігін тал- дап көрсетуге; 5. жиынтық сұраныстың функциясын салуға жəне оған əсер ететін факторларды анықтауға; 188 6. экономикалық циклдің əртүрлі фазаларына сəйкес тұрақ- тандыру саясатының жолдарын талдап көрсетуге мүмкіндік береді. Сонымен, IS-LM үлгісі кейнстік тұрпаттағы үлгі болып табы- лады, экономиканы қысқа мерзімді кезеңде қарастырады жəне жиынтық сұраныстың қазіргі теориясының негізгі қызметін атқарады. IS қисығы (инвестициялар-жинақтар) игіліктер нарығының тепе-теңдігін сипаттайды жəне сол игіліктер нарығында туын- дайтын нарықтық пайыз мөлшерлемесінің R жəне табыс деңгейі Y арасындағы өзара қатынасты бейнелейді. IS қисығын құру үшін: 1. жиынтық шығындар үлгісі; 2. автономдық жоспарланған шығындардың пайыз мөлшер- ле месіне деген тəуелділік функциясы негіз болады. IS қисығын инвестиция мен жинақтау функциялары арқылы құруға болады. IS қисығының бойындағы кез келген нүкте жи- нақтау мен инвестицияның тепе-теңдігін көрсетеді. 8.1-суретінде жинақтау функциясы бейнеленген, табыстың (өндіріс көлемінің) Y 1 -ден Y 2 -ге көбеюіне байланысты жинақтар S 1 -ден S 2 -ге өседі. 8.2-суретінде инвестиция функциясы бейнеленген, жинақтау функциясының өсуі пайыз мөлшерлемесін R 1 -ден R 2 -ге азай- тады, ал инвестиция I 1 -ден I 2 -ге өседі. Бұл жағдайда I 1 =S 1 I 2 =S 2 болады. жүктеу/скачать 2.94 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|