Оқулық Алматы, 012 ƏӨж ббк ə Қазақстан Республикасы Білім жəне ғылым министрлігінің «Оқулық»
жүктеу/скачать 7.14 Mb. Pdf көрінісі
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Жер қыртысының өтпелі типі
| Мұхиттық жер қыртысының жоғарғы бөлігі – шөгінді,
төменгі бөлігі – базальтты, екі қабаттан тұрады деп қарастырылған. Жүргізілген сейсмикалық зерттеулер нəтижесінде, мұхит қыртысы құрылымы біршама дəл анықталды. Кейінгі зерттеу мəліметтер бойынша, мұхиттық жер қыртысы қалыңдығы 5-9 (12) км, көпшілік жағдайда 6-7 км болатын үш қабаттан тұратыны анықталды. Жоғарғы, мұхит қыртысының алғашқы қабаты – шөгінді, ол борпылдақ күйдегі əртүрлі шөгінділерден тұрады. Төменірек орналасқан екінші мұхиттық қабат, арасында карбонатты жəне кремний жыныстары араласқан базальттан тұрады. Жыныстардың қалыңдығы – 1,0-1,5 км-ден 2,5-3,0 км аралығында болады . Үшінші төменгі қабат, мұхит қабаты бұрғылау жолымен əлі ашылған жоқ. Бірақ драгирлеу нəтижелері бойынша, ол габбро, оған жақын ультранегізді жыныстар (серпентин, пироксенит) типтес магмалық жыныстардан тұрады деп пайымдалуда. Сейсмикалық мəліметтер бойынша, ондағы дыбыстың қозғалу жылдамдығы 3,5- 5 км/с, ал сейсмикалық толқындардың жылдамдығы 6,3-6,5 км/с аралығында таралады. Жер қыртысының өтпелі типі құрылымы бойынша материктік жер қыртысына ұқсас, бірақ Конрад шегі анық емес, бұлыңғыр болуына байланысты жеке типке бөлінді. Жер қыртысының бұл типін əдетте, аралдық доғалармен – Курил, Алеут жəне материктің 117 шеткі жағалық бөліктерімен байланыстырады. Жер қыртысы мен мантияның төселмелі бөлігінің субгоризонталь бағытта қабатталуы осы аумақтардың тектоникалық белсенділігін арттырады. Жер қыртысының өтпелі типі шеткі жəне ішкі теңіздер қазаншұңқырларына жапсарлас орналасқан. Құрылымы бойынша бұл тип мұхиттық жер қыртысына жақын, бірақ шөгінді қабатының қалыңдығымен (4-10 км) ерекшеленеді. Жер қыртысының жалпы қалыңдығы 10-20 км, кейбір жерлерде 25-30 км-лік қалыңдықты құрайды. Атақты геотектоник-ғалым В. А. Хаин зерттеулері бойынша, жер қыртысының бұл аралық типтерінің шығу тегін əлі де генетикалық тұрғыдан қарастыру тереңірек қарастыру керек дейді. жүктеу/скачать 7.14 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|