Оқулық "Білім беруді дамытудың федералдық институты" Федералдық мемлекеттік автономдық мекемесі "



Pdf көрінісі
бет119/169
Дата07.03.2024
өлшемі4.38 Mb.
#494642
түріОқулық
1   ...   115   116   117   118   119   120   121   122   ...   169
SHishmarev-lsheu-raldary-.-O-uly-

11.4.1. Оптикалық сәулелену 
Абсолюттік нөлден (-273 ° C) жоғары температураға ие кез-келген 
дене жылулық сəулеге ие. Температураның өсуміен дене затының 
молекулаларының тербелістерінің амплитудасы мен жиілігі артады. 
Адам өзінің сезім органдарымен (жанасуымен) жылуды жəне жарықты 
(көру) қабылдайды. Тербелістің физикалық сипаты бірдей (жылулық), 
бірақ тербелу жиілігі əртүрлі жəне объектілерді қыздуының нақты 
деңгейіне байланысты. 600.1000 ° C жəне одан жоғары температурада 
(объектінің материалына байланысты) дене энергиясының аздаған 
мөлшері спектрдің көзбен көрінетін бөлігіне шығарылады. 
Физикада 1 нм диапазонында орналасқан X толқын ұзындығы бар 
электромагниттік сəулеленуге сəйкес келетін «оптикалық сəулелену» 
ұғымы пайдаланылады. 1 мм. Бұл диапазон үш бөлікке бөлінеді. 11.12-
сурет ИҚ сəуленің қосалқы диапазондарының, 
214 


11.12-сурет. Әртүрлі сəулеленудің толқын ұзыдығы X мен жиілік 
диапазоны(логарифмдік масштабта) 
 
көзге көрінетін (В) ультракүлгіннің (УК) жəне іргелес сəулелердің 
қатынасын көрсетеді. Абсциссалардың Жоғарғы осі жиіліктердің 
мəндерін Ғ, төменгісі - толқын ұзындығы мəнінің X жиіліктеріне 
сəйкес келетін мəндерді (логарифмдік масштабта) көрсетеді. 
ультракүлгін сəулеленудің толқын ұзындығының Х диапазоны 
1,0 нм ...8 мкм. құрайды. Көзге көрінетін сəуленің толқын 
ұзындығының Х диапазоны — 0,38...0,76 мкм. ИҚ -сəуленің толқын 
ұзындығының Х диапазоны — 0,76...1 000 мкм. 
11.4.2. 
ИҚ-термометрдің құрылымы 
Контактісіз ИҚ өлшеу əдістері мен аспаптары объектінің 
инфрақызыл (жылу) сəулеленуін сандық бағалауға негізделген. 
Жылулық сəуле адамға көрінетін жарық сияқты қасиеттерге ие: ол 
түзу сызықтармен таралады, сəуле түсіруге, сынуға, белгілі бір 
денелер арқылы өтуге қабілетті, линзалардың оптикалық жүйесі 
(міндетті түрдемөлдір емес) жəне т.б. болуы мүмкін. 11.13-суретте 
ИҚ термометрдің
11.13-сурет. ИҚ-термометрдің жеңілдетілген 
құрылымы 
1 — объект; 2 — объектив; 3 — қабылдағыш 
215 


жеңілдетілген құрылымы көрсетілген. Объект бетінің жылу 
шығаруы аспап объективімен қабылдағышқа шоғырланады, ол 
ретінде көбінесе термобу қолданылады. ТермоЭҚК термобулар 
күшейткішпен (Ус) күшейтіледі, ұқсас сандық түрлендіргішпен 
(ҰСТ) сандық кодқа түрленеді, ол біраз уақыт есте сақтау 
регистрінде (Рг) сақталады жəне индикаторда өлшеу нəтижесімен 
ұсынылады. ИҚ өлшегіштің объективі бір мезетте жиіліктің 
жолақтық фильтрі қызметін орындайды. 
Инфрақызыл өлшегіш сонымен қатар сыртқы құрылғылары бар 
байланыс тораптарын (ұқсас немесе сандық) ұстай алады. 11.13-
суретте ұқсас (ҰШ) жəне сандық (СШ) шығыстар көрсетілген. ИҚ-
термометрде өлшенетін температураның ағымдағы мəніне 
пропорционалдық ұқсас дабыл шығысының болуы аспапты сыртқы 
ұқсас өздігінен жазатын аспапқа немесе сандық өлшегіш 
регистраторға қосуға мүмкіндік береді. 
Ұзақ мерзімдік мониторинг тапсырмалары үшін сонымен қатар 
инфрақызыл өлшегіштік түрлендіргіштер қолданылады. Бұл 
құрылғыларда индикатор жоқ, олардың шығыс ұқсас дабылы 
температураға пропорционал өлшенетін токпен (мысалы, 4...20 мА), 
немесе кернеумен (мысалы, 0,5 В) ұсынылған. Олар көрсеткіш 
аспаптармен бірге жұмыс істеу үшін немесе өлшегіштік 
қондырғылар, кешендер немесе жүйелер құрамында тіркеушілермен 
бірге жұмыс істеу үшін тағайындалған. 


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   115   116   117   118   119   120   121   122   ...   169




©dereksiz.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет