Оқулық «Білім беруді дамытудың федералдық институты»
ТҰРАҚТЫ ТОҚТЫҢ ЭЛЕКТР МАШИНАЛАРЫ
жүктеу/скачать 5.26 Mb. Pdf көрінісі
|
| ТҰРАҚТЫ ТОҚТЫҢ ЭЛЕКТР МАШИНАЛАРЫ
8.1. ЖАЛПЫ МӘЛІМЕТТЕР. Тұрақты тоқ электр машиналары механикалық энергияны тұрақты электр энергиясына түрлендіретін электр генераторларына (генераторлар - электр энергия көздері) жəне тікелей электр энергиясын механикалық энергияға түрлендіретін электр қозғалтқыштарға бөлінеді. Бұл механикалық энергия қандай да механизмді (машиналар, жебелер, трамвай дөңгелектері, электр пойызы жəне т.б.) айналдыру үшін қолданылады. Алғашқы электр машинасы тұрақты тоқ электр қозғалтқышы болды - қозғалтқышты 1838 жылы Б. С. Якоби жасаған. Электрлік тұрақты тоқ машиналары (қозғалтқыштар мен генераторлар) əртүрлі инженерлік жүйелерде кеңінен қолданылады. Тұрақты тоқ қозғалтқыштарының негізгі артықшылығы айналу жылдамдығын біртіндеп басқаруға жəне үлкен іске қосу моментін алуға мүмкіндік береді. Осы себепті тұрақты электр қозғалтқыштары электр қозғалтқыштарындағы тартқыш қозғалтқыштар ретінде, сондай-ақ түрлі технологиялық жабдықтарды жетілдіру үшін кеңінен қолданылады. Электр қуаты аз қуатты тұрақты тоқ машиналары автоматты басқару жүйелерінде қолданылады, онда олар тек жетектерді басқаруға ғана емес, сонымен қатар реттелетін жүйенің қозғалыс бөліктеріне арналған жылдамдық сенсорлары ретінде қолданылады . 123 Тұрақты тоқ электр машиналарының жалпы кемшілігі олардың сындарлы күрделілігі болып табылады, бұл көбінесе қылшақты- коллекторлық аппаратпен байланысты. Сонымен қатар машиналардың сенімділігін төмендететін жəне оларды қолдану аясын шектейтін электр машинасының тізбектерін үнемі қайта іске асыратын қылшақты-коллекторлық қондырғыда арка бар. Тұрақты тоқ қозғалтқыштарының маңызды кемшілігі, сондай-ақ, олар үшін ауыспалы тоқ электр энергиясын тікелей электр тоғына айналдырудың қажеттілігі болып табылады. Аталған кемшіліктерге қарамастан, тікелей тоқ қозғалтқыштары кейбір жағдайларда алмастырылмайды, себебі олар үлкен жүктеме сыйымдылығы, жақсы іске қосу жəне реттеу қасиеттеріне ие. Электр машиналары қайтарымды. Бұл дегеніміз, бір машина генератор ретінде де, қозғалтқыш ретінде де жұмыс істей алады. Сондықтан генераторды немесе қозғалтқышты бөлек қарастырмай, тұрақты тоқтың құрылысы туралы айтуға болады. Қайтарымдылық сипаты машинаның белгілі бір мақсатына қарсы болмауы керек, ол əдетте қозғалтқыш ретінде немесе генератор ретінде пайдаланылады. Генератор мен қозғалтқыш есептік жəне конструкциялық ерекшеліктерімен ажыратылады. Сондықтан генератор немесе қозғалтқыш ретінде қозғалтқышты пайдалану машинаның жұмысының нашарлауына, атап айтқанда, ПӘК төмендеуіне əкеледі. Тұрақты тоқ машинасының номиналды жүктеме кезінде пайдалы əсер коэффициенті 75% немесе одан жоғары. Машинаның есептік қуаты неғұрлым жоғары болса, соғұрлым оның ПӘК жоғары болады. Қуаты 100 кВт машинада пайдалы əсер коэффициенті - 92%. жүктеу/скачать 5.26 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|