Жиілікке тәуелді көпірлердің көмегімен жиілікті

); r
1
, r
2
және r
3
— көпір иіндерін қосамыз. Осы көпірдің теңдеу шарты 
келесі түрінде болады: 
Көпір кедергілерінің біреуін және С сыйымдылықты өзгерту 
жолымен теңдестіріледі. Себебі төменгі жиіліктер кезінде LC өндіру 
көп болуы қажет, сонда осы көпірді дыбыстық және ең жоғарғы жиілік 
кезінде қолдану тиімді.
10.5, б суретте сыйымдылық тізбекті – қатарлас қосылған көпір 
тізбегі бейнеленген.
Осы тізбекті теңестіру шарты мына теңдеуден алынады 
оның бөліктерін мына түрде заттық және жорамал теңдестіргеннен
кейні 
және 
Егер тізбек параметрлерін С
1
= С
2
= С
3
, r
3
= r
4
= 
= r болатындай таңдасақ, сәйкесінше, онда
r
3
және r
4
кедергі көпірлерін теңестіру кезінде, r
3
= r
4 
теңдеуі 
әрқашан сақталатындай, бір тұтқыштың көмегімен бір мезетте өзгеруі 
қажет.
Жиілікке тәуелді көпірлерді теңдестірудің нұсқағышы ретінде 
тәуелсіз 
қоздырушылармен 
бірге 
ферродинамикалық 
өлшеу 
механизмдерін, сондай-ақ ЭСТ теңдеуінің нұсқағышын пайдаланған 
ыңғайлы.
10.4. Жиілікті өлшеудің резонанстық әдісі 
Жиілікті өлшеудің резонанстық әдісінің мәні градусталған 
тербелмелі контурдың немесе резонатордың f меншік резонанстық 
жиілікті f өлшенетін жиілікпен салыстырудан тұрады. Әдетте, бұл әдісті
асқын жоғары жиілік (АЖЖ) диапазонында қолданады, бірақ ол жоғары 
жиілік (ЖЖ диапазоны) диапазонында да пайдаланылуы мүмкін.
Осы әдісті іске асырушы өлшеу аспаптарын, резонанстық жиілік 
өлшегіштер деп атайды.  Олардың жалпыланған құрылымдық сызбасы . 
1 0
.
6
-суретте келтірілген.
173 

 10.6-сурет. Резонанстық жиілік өлшегіштің құрылымдық сызбасы 
резонансного частотомера 
10.6-суретте қайта құрылатын тербелмелі жүйе кіру құрылғысы 
арқылы U(f) өлшенетін жиілік сигналымен қозады. Тербелмелі 
жүйедегі тербелістің қарқындылығы резонанс моментінде, яғни f
x
 = f
v
кезінде күрт ұлғаяды. Осы момент тербелмелі жүйемен байланысқан 
резонанс индикаторының көмегімен белгіленеді. Өлшенетін жиілік 
мәні f реттеу механизмінің градусталған шкаласымен саналады.
Жүздеген мегагерцке дейінгі жиілікке арналған тербелмелі жүйе 
ретінде тербелмелі контурларды, ал 1 ГГцке дейінгі жиілікте 
коксиалды сызық кесінділері түріндегі тұрақты параметрлермен 
бөлінген контурларды пайдаланады. 1 ГГцтен аспайтын жиіліктерде 
көлемді резонаторларды қолданады. 
10.7-суретте көлемді резонаторлы жиілік өлшегіштің (толқын 
өлшеуіш) құрылымдық сызбасы келтірілген. Оған: өлшенетін 
жиіліктің f
x
энергиясы түсетін 1 толқын арнасы, 2-байланыс ілмегі, И 
резонанс индикаторымен бірге 3 детектор (жартылай өткізгіш диод), 
резонатор өлшемінің біреуін өзгертуге арналған және есептік шкаламен 
байланысқан 4 тығынжыл және 5 көлемді резонатор енеді.
Резонатордың детектормен байланысы — индуктивті және 2 байланыс 
ілмегімен жүзеге асырылады. 
Резонансты реттеу моментінде I резонатордың өлшемі олардың 
электрмагнит тербелістерін қоздыратын бір мағыналы X толқын 
ұзындығына байланысты. Бұл ретте, резонанс резонатордың мынадай 
өлшемдері кезінде басталады 
мұндағы n = 1, 2, 3 және т.б. 
Осы мақсатпен тығынжылды бірінші резонанс алған моментке 
дейін ауыстырады, одан кейін- екінші резонансты және содан соң 
есептік шкала бойынша резонатор өлшемінің айырмашылығын 
формула бойынша анықтайды
10.7-сурет.Көлемді резонаторлы
жиілік өлшегіштің (толқын 
өлшеуіш) құрылымдық сызбасы : 
1 — толқын арнасы; 2 — байланыс 
ілмегі; 3 — 
детектор; 4 — тығынжыл; 5 — көлемді 
резонатор 
174 

мұндағы l
1
, l
2
— сәйкесінше бірінші және екінші резонанстар 
моментіндегі есептік шкаланың көрсетуі. 
Ізделіп жатқан жиілік f
x
формула бойынша есептеп шығарылады 
мұндағы с — вакуумдағы электрмагнит тербелістерінің таралу 
жылдамдығы (жарық жылдамдығы с = (2,99776 ± 0,00004) • 10
8
м/с). 
Жиілік өлшемінің дәлдігін арттыру үшін, резонатордың Q 
төзімділігі жоғары болуы қажет. Осы мақсатпен, олардың ішкі бетін Q 
шамасын (5-10) • 10
3
мәндеріне дейін жеткізе отырып, жылтыратады 
және күмістейді. Тығынжылдың қозғалмалы байланысы жеріндегі 
кедергіні азайту мақсатында, ұзын сызықты жүйелерді қолданады 
 
(ұзын сызық кесінділері
Резонанстық жиілік өлшегіштердің (толқын өлшеуіштер) өте 
қарапайым құрастырылымы болады және пайдалануға ыңғайлы. 
Олардың ішіндегі ең дәлі 10
-3
-10
-4
қателікті жиілік өлшемін қамтамасыз 
етеді. Өлшем қателіктерінің негізгі көздері резонансқа келтіру қателігі, 
шкала қателігі және деректерді есептеу қателігі болып табылады. . 

жүктеу/скачать 6.25 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: