Оқулық «Білім беруді дамытудың федералды институты»
жүктеу/скачать 6.11 Mb. Pdf көрінісі
|
| 81
Шикізат қоспасы құраушыларының қатынасын клинкерді белгілі химиялық ерітіндімен күйдіргеннен кейін алу есебімен таңдайды. Портландцемент өндірісі – күрделі технологиялық және энергия сыйымды үрдіс, ол екі кезеңге бөлінеді: клинкер өндірісі және оны ұсақтау. 1 450 °С температурасында қайнатылған түйір түріндегі 40 мм шикізат қоспасы клинкер деп аталады, оның сапасына цементтің маңызды қасиеттері тәуелді болады: тығыдық, оның өсу жылдамдығы, ұзақтығы, әртүрлі пайдалану шарттарындағы тұрақтығы. Цементті клинкерге қатайту мерзімін реттеу үшін ұнтақтау кезінде 1,5...3,5% екісулы гипсті қосады. Олсыз цемент тез қатайтылады және төмен тығыздылыққа ие болады. Клинкерді ұнтақтау кезінде (20 % дейін) белсенді минералды қоспаларды қосуға болады. Портландцементтің негізгі қасиеттеріне тығыздық, ұнтақтау көрсеткіші, қатайту мерзімдері, қатайту кезінде көлемді өзгерту біркелкілігі, қатайған цементтік тастың тығыздығы жатады. Борпылдақ күйдегі орташа тығыздық - 1 000.1 100 кг м 3 , тығыздалған күйдегі орташа тығыздық -1400.1700 кг/м 3 , ал нақты тығыздық 3 050.3 150 кг/м 3 құрайды. Ұнтақтау көрсеткіші саңылауының өлшемі 0,08 мм електен өтетін цемент мөлшерімен және оның меншікті бетімен сипатталады. №008 елек арқылы кемінде 85% цемент өтуі керек, ұнтақтау көрсеткіші артқан сайын қатайту жылдамдығы және оның тығыздылығы да артады. Цементтің су пайдалану көрсеткіші қалыпты қоюлықтағы цемент қалыбын алуда цемент массасы бойынша пайызда есептелген су мөлшеріне тең болады, және әдетте ол 24.28%-ды құрайды. Кейде гидратацияға қажетті сумен салыстырғанда, көбірек су алынады. Нәтижесінде артық су капиллярлар мен тесіктерді тудырады, бұл су өткізгіштікке, тығыздылыққа, тастың суыққа төзімділігіне кері әсер етеді. Цементтің су пайдалануын иілімділік-қоспаларымен төмендетеді. Портландцементтің қатаю мерзімдері келесідей болуы керек: бастамасы – 45 минуттан ерте емес, ал аяқталуы – еріту сәтінен бастап 10 сағаттан кеш емес. Бұл көрсеткіштерді 20 °С температурасында анықтайды. Портландцементтің тығыздығы 40 к 40 к 160 мм өлшеміндегі призма үлгілерінің иілісінде және олардың жартысын қысуда тығыздылық шегі бойынша қалыптасатын маркамен сипатталады. Арқалықтарды цементті- топырақты ертінідіден 1 : 3 (массасы бойынша) қатынасында, және В/Ц = = 0,4 суцементті қатынасындағы стандартты консистенцияда дайындайды және 28 тәулік ішінде қатаюды тексереді. |