Оқулық «Білім беруді дамытудың федералды институты»

112
 
11 Бөлім 
МИНЕРАЛДЫ ТҰТҚЫР ЗАТТАР 
НЕГІЗІНДЕГІ ЖАСАНДЫ ТАСТЫ 
МАТЕРИАЛДАР
СИЛИКАТТЫ МАТЕРИАЛДАР МЕН БҰЙЫМДАР
 
Силикатты материалдар автоклавты жылуылғалды өңдеу 
нәтижесінде қатаятын әктастан, кварц құмы мен судан алынатын 
жасанды тасты материалдар мен бұйымдар (сурет 11.1). Әктас ауа 
тұтқыр затына жататыны белгілі, ал қалыпта жағдайдағы әктас 
негізіндегі бұйымдар су өткізгіш материалдар болып табылады және 
шағын тығыздыққа ие. Тығыздық жинағы әктасты қатайту арқылы 
орындалады. 174,5...200 °С температурасындағы және 0,8...1,5 МПа 
қысымындағы қаныққан бу ортасында жоғары тығыздық және су 
өткізбеушілік заттары пайда болады. 
Силикатты материалдар мен бұйымдарға бетондарды, олардан 
жасалатын бұйымдарды, кірпіш және силикатты тастарды жатқызады 
(сурет 11.2). Кірпіш дайындау үшін кварцты құмды (90.95 %) және 
ұсақталған сөндірілмеген әктасты (5.10%) пайдаланады. Егер кварц 
құмының бөлігін жұқалап тартатын болса, 
Сурет 11.1. Жаңа қалыпталған силикатты кірпіштің автоклавта жүктелуі 

113
 
Сурет 11.2. Силикатты кірпіш 
(а)
және силикатты-бетонды блоктар 
(б)
онда автоклавты қатайтудағы бұйым тығыздығы айтарлықтай артады; 
мұндай жағдайда силикатты бетон пайда болады, және тұтқыр зат 
ретінде 
жұқа 
ұсақталған 
әктасты-кремнийлі 
тотықты 
қоспа 
қолданылады. 
Силикатты 
кірпіш 
керамикалық 
кірпіш 
формалары 
мен 
өлшемдерінен тұрады. Қысы және иіліс кезіндегі тығыздық шегіне 
тәуелді силикатты кірпіш жеті маркаға бөлінеді:М300, М250, М200, 
М150, М125, М100 и М75, 30,0...7,5 МПа шамасында қысу кезінде 
тығыздықтың орташа мәніне ие болады. Орташа тығыздық 1800 ...1900 
кг/м
3
құрайды; ал су жұту қабілеті —6%. Суыққа төзімділігі бойынша 
маркалар— F50, F35, F25 и F15; беттік бұйымдар үшін суыққа 
төзімділік 25-тен аз болмауы тиіс. Кірпіш түсі – ашық-сұр, бірақ ол 
түсті болуы мүмкін: көк, жасыл, сары және т.б. Керамикалық кірпішпен 
салыстырғанда, силикатты кірпіш елеулі кемшілікке ие: су 
өткізбеушілік қабілеті және ыстыққа төзімділігі төмен. 
Керамикалық кірпіштер сияқты силикатты кірпіш те қабырғаларды 
қалау үшін ғимараттардың жерүсті бөліктерін пайдаланады. Жеткіліксіз 
суға төзімділік қабілетіне байланысты, оны іргетастар мен ғимарат 
іргелеріне қолдануға болмайды. Сонымен қатар, оны қабырғаларды 
ылғалдан қорғаудың арнайы шараларынсыз ылғалды пайдалану 
режиміндегі ғимараттар үшін, жоғары температуралар әсер ететін
пештер, құбырларды қалау үшін қолдануға болмайды. 
Керамикалыққа қарағанда, силикатты кірпіштің техникалық-
экономикалық көрсеткіштері жақсырақ: оның өндірісіне электр 
энергиясы 3 есе аз талап етіледі, еңбек сыйымдылығы 2,5 аз және 
өзіндік құны 25.30% төмен болып келеді. 
Силикатты-бетонды 
бұйымдар 
борпылдақ 
немесе 
кеуекті 
толтырушылар (көбікті және газсиликаттар) негізі бойынша ауыр 
(қарапайым бетонға ұқсас) және жеңіл болып келеді. 

жүктеу/скачать 6.11 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: