асқынөткізгіштік деген атау алды. Өткізгіштің электр
кедергісі жойылатын температурасын
Т
сын
сындық температура деп
атайды.
Асқынөткізгіштер
деп белгілі бір сындық температурада электр
кедергілері кенет жойылатын ерекше өткізгіштерді айтады.
Асқынөткізгіштік құбылысы кейінірек көптеген басқа металдарда
(қорғасын, алюминий т.б.) байқалды. 1986–1987 жылдары жоғары тем-
пературада өтетін асқынөткізгіштік ашылды. Ондай материалдардың
кедергісі 100
К температура шамасында нөлге айналады.
5. Асқынөткізгіштік құбылысы ғылым мен техникада кеңінен қол-
даныс тапты, болашағы да жарқын. Оған көптеген мысалдар келтіруге
болады.
Біріншіден, асқынөткізгіштерді пайдалану бірден электр энергия-
сын
15%-ға үнемдеуге әкеледі.
Екіншіден, асқынөткізгіштерді пайдаланып, аса күшті магнит өрі-
сін туғызуға болады. Егер электрмагниттің орамын асқынөткізгіштен
жасаса, онда одан мейлінше үлкен ток өтеді де, соншама үлкен маг-
нит өрісі пайда болады. Мұндай магниттер, мысалы, 500–600 км/сағ
жылдамдықпен жалғыз рельсті жолдың түйісулерінде
«шусыз» қоз-
ғала алатын электр пойыздарында «магниттік жастық» ретінде қолда-
нылады (сурет 5.24,
б).
Үшіншіден, асқынөткізгіштер есептегіш машиналар үшін ең қа-
жетті, ең жақсы материал болып табылады. Асқынөткізгіштерді «
есте
сақтау» мүмкіншілігі орасан зор жасанды интеллект-қондырғыларда
қолдануға болады. Мұндай қондырғылардың
«еске түсіру қабілеті»
де таңғаларлықтай жоғары. Олар әп-сәтте ақпараттың орасан мол
10
11
ағымдары ішінен іздеген материалды
1 мкс уақыт ішінде тауып бере алады.
1. Өткізгіштерді қыздырғанда кедергілерінің өсетіндігін қандай тәжіри-
белермен көрсетуге болады?
Достарыңызбен бөлісу: |
