Оқулық жоғары оқу орындарының медицина факультеттерінің студенттері мен магистрлеріне арналған


Еr – жалғаумен аяқталған сын есiмдердiң е



бет22/105
Дата02.01.2022
өлшемі1.97 Mb.
#452601
түріОқулық
1   ...   18   19   20   21   22   23   24   25   ...   105
латын тілі(@kaz medical students)

Еr – жалғаумен аяқталған сын есiмдердiң е - әрпi тек Nom. Sing m – тегiнде сақталады. Ал басқа септiктерде f мен n – тектерiде түсiп қалады (яғни негiзгi өзгередi). Сондықтан сын есiмдер сөздiк формасында f және n тектерiнiң жалғаулары негiз бөлiгiмен берiледi. Мысалы: sinister, tra, trum – сол жақ .
NB – Көњiл бөлiніздер.

1) Сын есiм сөздiк формасы зат есiм сияқты 3 бөлiктен тұрады. Зат есiмнiң сөздiк формасы Nom.sing толық жазылады. Gen.sing жалғауы берiледi, сосын тегi көрсетiледi. Ал сын есiм тек Nom.sing барлық тектер жалғауларымен берiледi.

2) Көптеген сын есiмдердiң m және f тектерiнде жалғауы бiр болады -is, ал n тегiнде – е болады. Мұндай сын есiмдердiң сөздiк формасы екi бөлiктен тұрады: себебi m , f тектерiнiң жалғауы бiрдей және n тегiнде е жалғауы болады: Мысалы: vertebralis, e – омыртқалық

Frontalis, e – мандайлық
3) Кейбiр сын есiмдердiң жалғаулары 3 тектеде бiрдей болып келедi. Бұл сын есiмдердiң сөздiк формасы Nom.sing 3 текке бiрдей болады, сосын Gen.sing жалғауы негiз бөлiгiмен берiледi. Мысалы: simplex, icis – жәй.

Сонымен латын тiлiнде сын есiмдер 3, 2, 1 жалғаулардан тұрады екен.

 


Жалғаулар саны

Nom.sing жалғаулары

Сөздiк формасы

Мағынасы




M

F

N







3

us

er

er



er

er


a

a

a



is

is


um

um

um



e

e


longus,a,um

liber, a, um

dexter, a, um

celer, is, e

saluber, is, e


ұзын

бос


оң жақ

тез


емдiк

2

is

is

e

frontalis, e

маңдайлы

1

s

x


s

X


s

x


teres, etis

simplex, icis



дөнгелек

жәй



Сын есiмдердiң екi тобы
Nom.sing тектiк жалғауларына қарай сын есiмдер латын тiлiнде екi топқа бөлiнедi. Қай топқа жататындығына қарай жiктеулерi анықталады.

I топқа бiрiншi және екiншi жiктеу түрлерiндегi сын есiмдер жатады. Олардың жалғаулары атау септiгiнде – us (er),-a,- um болып келедi.

Ал II топқа үшiншi жiктеу түрлерiндегi сын есiмдер жатады.

Олардыњ жалѓаулары атау септігінде - is, e болады.





Nom. Sing. жалғаулары

Сөздік формасы




us, a, um,

er, a, um,

ІІ – топ


er, is, e,

is,e,

s, x


І – топ






longus, longa, longum, liber,

libera, liberum, dexter,

dextra, dextrum



saluber, saluberis, salubre,

frontalis, frontalis, frontale,

simplex, simplex, simplex,




Сын есiмдердiң жiктелуi

1. I топтағы сын есiмдер I – II жiктеулерде жiктеледi m - тегi – us, f тегi – a, n- тегi um

Мысалы: m m │ n n │ f f



Nom. Longus, dexter, │ longum, dextrum, │ longa, dextra

Gen. longi, dextri, longi, dextri, longae,dextrae




Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   18   19   20   21   22   23   24   25   ...   105




©dereksiz.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет