Оқулық Орал 015 44. Г жәңгір хан атындағы Батыс Қазақстан аграрлық техникалық
жүктеу/скачать 7.93 Mb. Pdf көрінісі
|
|
3.4.9 Қызыл шірік Қызылшаның қызыл шірік ауруы барлық қызылша егістерінде әcipece су тұратын, ойпаң, жерлерде жиі кездеседі. Кесел қызылша ӛсімдігін вегетация кезеңінде залалдап, қоймада дамуы жалғасады. Тамыржемістің шipyi алғаш жанама тамыршалардан немесе тамыр ұшынан басталады. Залалданған қызылша ӛсімдігінің мүшесінің бетінде ұсақ, қызыл-күлгін түсті, жіпше түйіршіктері кӛрініп, ұлпасының реңi қоңырайады. Кейін тамыржемістің бетінде қалың, қызыл- күлгін түсті киізді ӛңез түзіліп, оның астынан құрғақ шipік кӛрінеді. Осы киізді ӛңез түзілуіне байланысты қызылшаның бұл кеселі киіз ауру деп те аталады. Қызыл шірік ауруының қоздырғышы – Rhizoctonia violacea Тul. саңырауқұлағы. Қоздырғыш күлгін түсті, түкті, icінгeн псевдосклероцийлер түзеді. Ӛсімдіктің қураған бӛліктерінде кейде саңырауқұлақтың қалталы кезеңі кездеседі. Бұл кезеңде ол сапрофит – Helicobasidium purpureum Pat. деп аталады. Қызыл шipiк қоздырғышы жылы ауа райында (20-30°С) жақсы жетіледі. Топырақта саңырауқұлақ ұзақ жылдар бойына сақталады. Бұл қоздырғыш қызылшадан басқа сәбіз, беде, жоңышқа, рапс, шырмауық, қалуен, кӛкпек және басқа ӛсімдіктерде кездеседі. Дәнді дақылдар мен эспарцет қызыл шipiк ауруына шалдықпайды. Саңырауқұлак жіпшумағы мен склероцийлері тамыр бетінде, топырақта, ӛсімдік қалдықтарында 188 сақталады. Кесел ылғалдылығы 40% тӛмен топырақта қарқынды дамып, ылғал жоғарылаған сайын бәсеңдеп, ал 70% - мүлдем жойылады. Ауруға шалдыққан ӛсімдіктердің ӛніп, тамыржемістің қанттылығы тӛмендейді, залалданған тамыржеміс қағат шірігінің ошағы болып, кесел сауларына кӛшеді. Кеселденген тамыржемістерден келесі жылы сапасыз тұқым алынады. 3.4.10 Қоңыр шірік Кесел республиканың ылғалы мол, тығыз топырақты аудандарында кездеседі. Ауруға шалдыққан ӛсімдіктің тӛменгі жапырақтары қарайып, ширатылады (93,1-сурет). Тамыржеміс ұшынан бастап залалданып, шipiк сыртқы жағынан iшкі ұлпаларға қарай таралып, ұлпа түсі қоңырайады (93, 3,6-сурет). жүктеу/скачать 7.93 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|