Оқулық құрал Бірінші тарау Ортопедиялық стоматологияда қолданылатын материалдар туралы түсінік
- Бұл бет үшін навигация:
- 3.2. Тот баспайтын болаттар
| қосалқы м
| ||
|
атериалдар | ||
|
таңбалауға және |
гипс, мырышоксид- |
көшірме үлгі алуға, |
|
көшірме үлгі |
эвгенол пасталары |
модель жасауға |
|
алуға арналған |
альгинаттық |
көшірме үлгі алуға |
|
материалдар |
силикондық |
көшірме үлгі алуға |
|
алдар |
тиоколдық |
көшірме үлгі алуға |
|
|
термопластикалық |
көшірме үлгі алуға |
|
|
гидроколлоидтық |
көшірме үлгі алуға |
|
модель жасауға |
негіздік балауыз |
балуыздан негіз жасауға |
|
арналған и-.дтери- |
модельдік балауыз |
тіс протездерін және |
|
алдар |
|
онық бөліктерін жасауға |
|
|
|
қалпына кслтіруге |
|
|
жабысқақ балауыз |
протездердін, бөліктерін |
|
|
|
уақытша к,осып жалға- |
|
|
|
стыру үшін |
|
қалып құятын |
силуар |
алтын қүймаларын |
|
|
|
құюға |
|
және отқа тө- |
аурит |
алтын қүймаларын |
|
зімді матери- |
|
құюға |
|
алдар |
формалит |
тоттанбайтын болатты ТУ 1 ТІ /"X П1 |
|
|
кристосил |
к,үюға кобальт-хром қүймала- |
|
|
|
рын құюға |
|
|
силамин |
кобальт-хром қүймала- |
|
|
|
рын құюға |
|
|
сиолит |
кобальт-хром құймала-рын қүюға |
|
протездерді өңдеп ажар-лауға қажет материалдар дар |
алмаз,корунд, электрокорунд, карбкорунд,жал-тырататын сықпа-лар(ГОИ,крокус), пемза, бор |
металдан, фарфордан, пластмассадан жасалған протездерді өндеуге, ажарлауға |
|
тез балқығыш металл қоспа-лары |
қорғасын, қалайы, висмут |
металл штамптарын жасауға |
|
флюстер |
канифоль, мырыш хлориды,бура,бор К.ЫШҚЫЛЫ |
қатты металдан жасал-ған тістерді, қаптама-ларды донекерлеуге |
|
қышқылдар |
түз қышқылы, күкірт қышқылы, азот қышқылы |
ағартуға арналған ер-тіндінін, қүрамына кі-реді |
|
сілтілер |
калий гидро-оксиді |
қүиманы химиялық түрде тазалауға |
|
ажыратқыш |
изокол, силикодснт |
ажыратқыш қабат |
|
цементтер |
фосфат-цсмснт, тіс протездерін ұста-туға арналған цемент ~Висфат~ |
тіс протездерін үста-туға, тістін, моделін алуға |
|
амальгамдар |
мыс және күміс амальгамдары |
тіс модельдерін алуға |
|
мольдин |
мольдин |
қаптаманы штамптауға |
|
спирт |
этил спирті |
протсздерді тазалауға, майлардан арылтуға, қалып құятын қосынды-лардың қүрамына кіреді |
Интеркристаллиттік коррозия металдың кристалдарының арасындағы болатын бүзылыс. Бұл жағдайда кристалдардың езара байланыстары бұзылып, агрессивті орта іштеріне енеді де, металдарды бүліндіреді. Бұл коррозияға тот баспайтын болат пен алюминий қүймалары ете бейім. Кристаллит аралық коррозия өте қауіпті. Металл сыртқы пішінін өзгертпестен тез арада қаттылығын жоғалтады да, бұйымды оңай сындыруға боладі Металдан жасалған протездердін, коррозияға үшырауы үшін ауыз қуысында барлық' жағдай бар. Ауыз сұйығы қүрамында натрий және кальций хлоридтері, кальций карбонаттары және басқа тұздары бар электоролит болып табылады.
Металдан жасалған протездердің конструкциясына түсетін әр түрлі салмақ, ортаның температурасы коррозияның жүруін тездетеді. Tic протездерін жасау үшін көптеген құймалардын, ішінен коррозияға төзімдісі кейбіреулері ғана, мысалы алтынның, платинанық, хром-кобальт, тот баспайтын болат және т.б. Металдың коррозияға түрақтылығы беткі қабатынын, тегіс болмауы,құрамындағы бөгде заттардың болуы, қүрамы, термиялық өңдеудің тәртібі,металдағы кернеулердің болуы сияқты себептерге байланысты. Металдың беткі қабатынық жалтыратуы нашар бүдырлы болса, онда коррозия ерте басталып, өте тез жүреді. Қүрамындағы бегде заттар мен кернеу электрохимиялық коррозияға әкеліп соғады. Термиялық өндеу тәртібін сақтамаса кристаллит аралық коррозиянын, жүруі жылдамдайды.
Тағы да еске алатын бір жағдай, металдардың өздерінін, потенциаіідарын толықтыру мақсатында иондарының ерітіндіге шығуы. Бұл процесс техникада гальванизация кезінде кеңінен қолданылады. Коррозиянын, негізгі себебі болып табылатын микрогальваникалық элементтер, әр түрлі жағдайда пайда болады. Организмде гальваникалык, элементтердің түзілуіне байланысты түрақты эсер ететін электр тоқтары, статикалық потенциал пайда болады. Клиникадағы бұл жағдай, әр түрлі металдан жасалған протездің қолданылуын шектейді. Ауыз қуысындағы электростатикалық потенциалдарды зерттеушілердің мәліметі бойынша электролит (сілекей) күші рН-тың сутегі көрсеткішімен анықталады. Егер сілікейдің рН 7-ге тең болса онда ол бейтарап; 5,26 тен 7-ге дейін - қышқыл, рН 7 ден 7,86-ға дейін сілтілік. Электр қозғашуы күштің шамасының езгеруі ортаныц қышқылдығына тікелей байланысты.
3.2.Тот баспайтын болаттар
Тот баспайтын болатты негізгі екі топқа белуге болады: хромды жоне хромникельді. Tic техникасының тәжірибесінде хрсмникель қоспалары бар болаттар қолданылады. Онын, механикалык, және технологиялық қасиеттері хромдық қоспаларға қарағанда анағұрлым жақсы. Күрамындағы никель болаттың
жүмсақтығын арттырып, кристалиттік құрылысын майда түйірлі жасап,оны қысыммен өңдеуді жеңілдетеді. Хромникель қүймалары ауыз қуысында,ас түзына және қышқылға төзімді. Қүйманын, бұл тұрақтылығы оның беттеріндегі қорғағыш толық қабаттарына байланысты.
Күйманың қаттылығын арттыру үшін оның қүрамындағы көміртегіні көбейтеді, бірақ қүрамындағы көміртегінің көбеюі коррозиянын, пайда болуына экеліп соғады.
Болатты жайлап (біртіндеп) суытқан кезде немесе узақ уақыт қыздырғанда (450-850° аралығында) қатты ерітіндіден хром карбидтері СгдС, СгзСг және СГ5С2 түзіледі. Хром карбидінің айналасындағы қатты ерітінді хроммен қосылысқа түседі. Егер қатты ерітіндінің құрамында хромнық мөлшері 11,7%-тен кем болса, онда болаттын, коррозияға қарсы тұрақтылығы кемиді. Карбидтің оөлінуі кристалл түйірлерінің шекарасында болғандықтан, болат кристалл аралық коррозияға бейім болады. Аустениттік хромникель құйма болатты бір-бірімен дәнекерлеп, балқытып жалғаған кезде олардың кристаллит аралық коррозияға бейім болатынын естен шығармау керек. Бүндай қауіпті орындар дәнекерленіп жалғанған жерлерден 3-5 мм қашықтықта болады. Кристаллит аралық коррозияны болдырмау үшін хромникель болатынын, қүрамына титан (Ті) немесе ниобий (Nb) қосады. Хром карбиді қүйманың құрамында көміртегінің мөлшері 0,2%-тен көп болганда түзіледі. Бірақ, бүндай аз мөлшердегі көміртегісі бар болатты дайындау көптеген техникалық қиындықтарға байланысты. Тағы да айта кететін жағдай, көміртегісі аз болаттардың механикалық көрсеткіштері ете нашар болады. Осыған байланысты болаттын, кұрамына титан, ниобий, тантал сияқты, көміртегімен қосылысқа түсетін хромнан да бейім элементтер қосады. Корыта айтқанда, болаттын, қүрамына титанды кеміртегіден бес есе артық қосатын болсақ, онда кристаллит аралық коррозия болмайды, өйткені,бул жағдайда хром карбиді түзілмейді. Тот баспайтын 1Х18Н9Т белгілі болат механикалық қасиеті жағынан алтыннан кем емес. Ол алтыннан қатты болғандықтан аз мүқалады, дәнекермен жақсы жабысады жэне қалыптанылуы жеңіл. Жалтыратып өңдеген соң күміс торізді металл жалтыры шығады.
Тот баспайтын болаттын, механикалық қасиеттері оны суык, күйінде соққылап еңдеген кезде күрт төмендейді. Болаттын, магниттік қасиеті болмайды, бірақ оны суық күйінде өңдеген кезде аздап магниттелінеді және қатаяды. Соққылап суык, күйінде болатты өңдеген кезде қатты ерітінді бөлініп хром карбидін түзеді. Оны жүмсарту үшін 1100° - дейін қыздырып, тез суға салып шынықтырады. Кыздыру ұзақтығы 6-8 минут. Жайлап суыту болаттын, қаттылыгын төмендетудің орнына, онда керісінше хром карбиді түзілуіне байланысты жоғарылатады да кристаллит аралық коррозия пайда болатын жағдай жасалынады.
Таблица 2
Кейбір тот баспайтын болаттардық құрамы мен механикалық қасиеттері.
|
Болаттың маркасы |
Химиялық құрамы |
Механикалық қасиеттері | |||||||
|
|
С |
Si |
Mn |
Ст |
Ni |
Ті |
Бриннел бойынша .аттыльис кгс/мм |
жырть луга қарсы лық, кгс/ | |
жүктеу/скачать 0.77 Mb.
Достарыңызбен бөлісу:
