P c. Жақсылықбаева журналист этикасы Оқу қүралы

тықдаушыға да биік талап қойған. Сөйлеушіден айтар ойдың, тұгас

жүктеу/скачать 7.74 Mb.

Pdf көрінісі

бет	23/280
Дата	17.09.2022
өлшемі	7.74 Mb.
	#460870

1 ... 19 20 21 22 23 24 25 26 ... 280

Жаксылыкбаева Р.

(Ж. Баласағүн, Құтты білік. 1986. 24 б.). Бұл ж ерде дүрыс сөйлей білу де ақылдылық екендігін аңғартып тұрған тэлімді ой

тықдаушыға да биік талап қойған. Сөйлеушіден айтар ойдың, тұгас
сөздің түйінін шебер сөйлеу арқылы тыңдаушыны да, пікіріне ой-
ыстыру, көркем тіл арқылы өз ойына иландыру, сендіру, мойында-
туды талап етеді. Мысалы, Жүсіп Баласагүн:
Біліп айтқан сөз білікті саналар,
Біліксіз сөз басыңды жеп табалар.
Көп сөйлеме, аз айт бірер түйінін,
Бір сөзбен шеш тәмәм сөздің түйінін, -
дейтін жолдарда әдеп пен шешендік тілдің сабақтастығын көрсетеді
(Ж. Баласағұн, Құтты білік. 1986. 170 б.). Сөздің жинақталып,
көркемдік тұтастырылып, эдептің ой қорытынды ретіндегі көріну
түрі шешендік сөз өнері болатындығы туралы байлам жасай-
ды. Олай болса, шешендік сөз өнерінің эдептік мазмұны Жүсіп
Баласагүнның сөзімен айтқанда: «Біліп айтқан сөз білікті сана
лар», - деген мақсатқа келіп тоғысады. Шешен тыңдаушысына:
«Аталы сөзге арсыз ғана тоқтамайды», - дейтін талап қояды. Ақыл-
ды адамдар болса, сөзді аз сөйлеп, көп ойланғанды жақсы көреді.
Олар жаратылысқа қарап, оған ойланып, терең пікір қылып, со-
нымен өздерінің жандарына қуат алуға құштар. Міне, бұл топтағы
адамдар - сөздің қадірін эбден түсінгендер, ойдың тұңғиығына
еркін бойлағандар. Нәпсінің азғыруына ермей, рухын өсіруге күш
салғандықтан, олар жалған, бос, лепірме сөздерді сөйлегеннен гөрі
пайдалы іс істеуге, мағыналы эрекет жасауға құштар:

20
Жйқсылықбаева Р.С.
Журналист этикасы
Ақылды адам тэнді арытып, ой бағар,
Жан семіртер, ой семіртер, ой бағар.
Тэн семіртер нэр ауыздан сіңеді,
Жан семіртер сөз кұлақтан кіреді.
(Ж. Баласағүн, Құтты білік. 1986. 24 б.). Бұл ж ерде дүрыс
сөйлей білу де ақылдылық екендігін аңғартып тұрған тэлімді ой

жүктеу/скачать 7.74 Mb.

Достарыңызбен бөлісу:

1 ... 19 20 21 22 23 24 25 26 ... 280