Пахтачилик фанини ривожлантиришнинг замонавий усуллари
Барча потенциал: ишлаб чиқариш жараёнларининг тузилиши
жүктеу/скачать 4.14 Mb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- 3.5. Хўжалик режаларини тайёрлаш
- 3.5.1. Оптималлашган қишлоқ хўжалиги
| 3.4. Барча потенциал: ишлаб чиқариш жараёнларининг тузилиши
Режалаштириш иши ҳақиқатан ҳам энгиллик беради, агарки Маржинал Даромадни ҳисоблашлардан олинган маълумотлар, яъни улар кейинги режалаштириш учун муҳим бўлиб жадвалга хос кўринишда тузилади. Шунга кўра, Маржинал Даромад (алоҳида муҳим самарадорлик ва харажат ҳолатлари билан) ҳамда Ист- Хўжалик жараёни учун муҳим факторларга бўлган талаб ва факторларни этказиб бериш, имкониятли яхшилаш жараёнлар (Инвестиция билан/ ёки Инвестициясиз) ва янги жараён (Инвестиция билан/ ёки Инвестициясиз) ифода этилади. Дастурли режалаштириш методлари учун яна (лекин юқори аҳамиятли маълумотлар асосида белгиланган оддий режалаштириш учун) рақобат масштабларини аниқлаш, бу дегани Маржинал Даромад факторларни қўллаш учун бўлган муносабатлар пайдо бўлади, масалан Маржинал Даромад (МД) ҳар гектарга (га), МД ҳар ишчи кучи соати (Икс) га, МД ҳар оғилхона майдонига, МД ҳар 1000 ДМ айланма воситаларга ва ҳ… Факторни қўллашга мувофиқ ҳолда жараён босқичма-босқич бўлинади, яъни улар рақобатбардошлик қобилиятини ҳақиқий баҳолаш имкониятини беради. 3.5. Хўжалик режаларини тайёрлаш Хўжалик режаларини тайёрлаш учун ҳар хил усуллар қўлланилади. Улар ўзларининг комплектлиги (бутлиги), ўзларининг режалаштирилиш соҳаси, ўзларининг вақтга оид муносабатлари ва ҳаказолари жиҳатидан фарқланади. Батафсил изоҳни Хўжалик режалаштириш методларига кириш бобида топилади. Хўжалик режаларини тайёрлаш учун кейинги ифодалашлар (бажарилишлар) умуман кўпроқ ёки камроқ жиҳатда барча бундай усулларда қўллаб бўлди, лекин статистик умумий хўжалик ишлаб чиқариш режалаштиришда боғлиқ бўлади. 3.5.1. Оптималлашган қишлоқ хўжалиги Хўжаликни режалаштиришда шундай муаммо келиб чиқадики, яъни қоидага кўра суб-оптимал ташкил этилган Оддий (режалштирилмаган)-Хўжалик узоқ келажак учун оптимал ташкил этилган Режали-Хўжалик билан солиштирилади ва Ривожланиш тадбирларининг муваффақият фарқлари кўрсатилади. Бундан қандай хатоли баҳолашлар келиб чиқиши қуйидаги мисолларда изоҳланади: Хўжалик ўзининг сут юналишидаги сигири учун қурилган оғилхонани замонавийлаштиришни ржалаштираяпти. Инвестициянинг иқтисодий самарадорлиги Оддий (режалаштирилмаган) хўжалиги ва режали-хўжалик ўртасида. Инвестиция билан муваффақият фарқлари асосида ҳакам (Арбитр) томонидан баҳоланади. Бу натиж тадбирларнинг этарли Рентабеллигини кўрсатади. Иккинчи ҳакам (Арбитр) аввало қуйидагича аниқлайди, яъни қайси ишлаб чиқариш техникасига оид ЯхшилашИнвестициясиз сут юналишидаги сигирларни сақлаш учун мумкин бўлади (МД ни яхшилаш аҳамияциз (камроқ) Факторларга бўлган талаб). У опималлаштириш асосида Хўжалик режаси тайёрлайди ва буни замонавийлаштириш натижаси билан солиштиради ҳамда шуни ҳам аниқлайдики, Муваффақият ишлаб чиқариш техникасига оид яхшиланишда Инвестиция режаси афзал кўрилади (Бунда қўшимча асосий воситалар (бинолар, механизациялш учун муҳим харажатлар юзага келади). Бу билан инвестициянинг этарли бўлмаган иқтисодий самарадорлиги аниқ қилиб исботланади. Иккинчи ҳакам (Арбитр) шубҳасиз иқтисодий ишлаб чиқаришни мақсадга мувофиқ баҳолади, чунки у Инвестициянинг рентабеллигини ривожланишнинг инвестиция билан ва инвестициясиз ҳолати ўртасида ҳаражатлар ва самарадорлик (маҳсулдорлик) фарқлари ёрдамида баҳолади. Хўжалик ривожланиши режаларининг хатоли баҳоланишларини юқотиш учун бу келажакдаги кўпгина ҳолларда мақсадга мувофиқ, яъни аввало Оддий (режалаштирилмаган)-Хўжаликни оптималлаштириш учун. Бунда асосан, ундан оддий (режалштирилмаган) - хўжаликда мавжуда ишлаб чиқариш факторлари (капиталдан фойдаланишнинг аҳамиятсиз ўзгаришларига эътиборсизлик билан қарайди) ва бундан ишлаб чиқариш техникасига оид кўзланган автоном ривожланиш асос қилиб олинади. Ниҳоят, оптималлаштириш оддий (режалаштирилмаган) - хўжаликни ҳисоб-китоб қилиш билан қуйидаги мақсадлар келиб чиқилади: а) Оддий (режалштирилмаган) - Хўжалиги ва Режали - Хўжалик ўртасида мақсадга мувофиқ солиштириш асосини аниқлаш (иккала оптималлашган хўжалик ташкилий фаолиятларини солиштириш). б) Инвестициянинг иқтисодий самарадорлигини баҳолаш учун мақсадга мувофиқ бўлган солиштириш асосини тузиш (узоқ кетувчи а) сақланади) в) Фактордан фойдаланишнинг кичик ўзгариши билан (ёки -сиз) ривожланиш имкониятларини текшриш. жүктеу/скачать 4.14 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|