Ақылдастар алқасы: Х.Әб жа нов, М.Қойгелдиев, Т. Омар бе ков


с онымен  қатар  Д.В.Богоявленский  адамның  шы­



Pdf көрінісі
бет292/299
Дата02.01.2022
өлшемі1 Mb.
#452020
1   ...   288   289   290   291   292   293   294   295   ...   299
9-20

с

онымен  қатар  Д.В.Богоявленский  адамның  шы­

ғар машылық  белсенділігінің  қалыптасу  сатысы  деп 

ата латын танымдық қызметтің мынадай  үш деңгейін 

анықтайды [9]:

-ынталандырушы деңгейге ие, белсенділік белгілі бір 

шығармашылық үдерісте «белсенді» қатысушыны «пас-

сивті»  субъектіге  айналдыра  алатын  кезде,  әр  түрлі 

сыртқы ынталандырудан туындаған.

-эвристикалық:  эмпирикалық  жаңалық,  сондай-ақ  әр-

түр лі  сыртқы  факторлармен  ынталандырмай  және 

операциялық нәтижелерді субъективті бағалауға ықпал 

ететін интеллектуалды бастаманың көрінісі.

-шығармашылық:  шығармашылық  қызметтің  шығар-

машылық  деңгейі,  эмпирикалық  жолмен  анықталған  ой-

лау үрдісінің соңғы нүктесі емес, сонымен қатар шығар-

машылықтың  әрі  қарайғы  үрдісінің  детерминанты  (мә-

селенің зерттеудің тәуелсіз мақсаты).

Демек,  бірінші  деңгей  әлі  күнге  дейін  шығармашылық 

деп  атала  алмайды,  өйткені  ол  жеке  тұлғаның  одан  әрі 

шығармашылық  дамуын  анықтайтын  алғышарттар  ғана 

пайда болады. Екіншісі – қорытынды нәтижеге қол жеткізу, 

шығармашылық  қызметтің  аяқталған  жұмысы,  яғни,  оның 

өнімділігі.  Бұл  деңгейге  жеткен  субъект  шығармашылық 

үдерістің  нәтижесінен  оң  эмоционалды  және  психология-

лық  күшейтуді  (қолдауды)  алады.  Үшінші  шығармашылық 

белсенділік  деңгейі  шығармашылық  үдеріспен  тікелей 

байланысты.  Бұл  жағдайда  шығармашылық  үдерісінен 

оның  нәтижесі  мен  сыртқы  ынталандыруына  қарамастан, 

субъек ті оң күшейтуді (моральдық қолдауды) алады. 

Сондай-ақ Я.А.Пономарев бұл әрекетке қарағанда, шы-

ғармашылық белсенділікті соңғы іске асыру үдерісінде пай-

да болуы мүмкін және «нәтиже» болып табылатын «жана-

ма  нәтиже»  деп  аталатын  «қосарлы  өнім»  ұрпақтарымен 

бай ланыстырылуы  мүмкін  екенін  атап  көрсетеді.  Жоға-

рыда  айтылғандардан  Я.А.Пономарев  [10,  б.13]  шығар-

машылықты  зияткерлік  қызметтегі,  шығармашылық  қыз-

мет тің нәтижесіне сезімталдықты білдіретін психологиялық 

қасиет ретінде анықтайды.





Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   288   289   290   291   292   293   294   295   ...   299




©dereksiz.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет