Тошкент давлат иқтисодиёт университети
жүктеу/скачать 1.42 Mb. Pdf көрінісі
|
| ЭМЕРСОН Гаррингтон (1853—1931) тадбиркорлик қизиқиши
ва интеллектуалнинг такомиллашганлигини ўзида мужассамлантирган. У 1853 йилнинг 2 августида Трентон шаҳрида таваллуд топган. 23 ёшида Эмерсон Небраска штати университетининг лингвистика бўлимини бошқара бошлади. Олти йилдан сўнг Эмерсон илмий карьерадан воз кечиб, банк операциялари ва кўчмас мулк савдоси билан шуғуллана бошлади. Сўнгра, 1885 йилдан 1891 йилгача, Эмерсон темир йўллар учун иқтисодий ва муҳандислик лойиҳаларини бажарди. Кейинроқ у АқШ, Канада ва Мексикада Британия синдикатларидан бирининг манфаатларини ҳимоя қилди. Маълум бир вақт давомида у ойна ишлаб чиқарувчи корхонани бошқарди. Таҳлилчилик иқтидори Эмерсонга амалиёт берган бой тажрибадан фойдаланишга ёрдам берди. Аста-секинлик билан у ўз концепциясининг асосий тушунчаси – «самарадорлик», ёки бошқачасига «маҳсулдорлик» тушунчасига келди. Ушбу атама остида у умумий харажатлар ва иқтисодий натижа ўртасидаги оптимал нисбатни назарда тутган. 1900 йилда унинг «Маҳсулдорлик бошқарув ва меҳнатга ҳақ тўлашнинг асоси сифатида», 1912 йилда эса унинг асосий асари ҳисобланган «Маҳсулдорликнинг ўн икки тамойили» номли китоблари чоп этилди. 1901 йилдан бошлаб Эмерсоннинг менежмент бўйича профессионал маслаҳатчи сифатидаги фаолияти бошланди. Унинг 1904-1907 йилларда темир йўлларда киритган янгиликларини алоҳида қайд қилиб ўтиш жоиз. Унинг Америка темир йўллари янгиликлардан фойдаланган ҳолда кунига миллион доллардан ортиқ маблағ тежаб қолиши мумкин деган сўзлари бутун мамлакатга тарқалди. Бу сўзлар 124 газеталарнинг сарлавҳаларидан жой олди ва бунгача бир гуруҳ ташаббускор муҳандислар томонидан тарғиб қилинаётган тушунарсиз оқим сифатида маълум бўлган «илмий менежмент» ғоясини машҳур қилиб юборди. 1907 йилдан 1923 йилгача у самарадорлик бўйича муҳандислар (атамани унинг ўзи ўйлаб топган) Эмерсон компаниясини бошқарди. У амалда хизматчиларни илмий танлаш ва ўқитиш муаммоларига биринчи бўлиб эътибор қаратди ва ҳатто бу ҳақида китоб (1913й.) ҳам чиқарди. «Кучли ғайрат билан ишлаш, — ҳисоблайди Эмерсон, — ишга максимал куч сарфлаш демак; маҳсулдор ишлаш — ишга минимал куч сарфлаш демак». Бу тамойилга амал қилган ҳолда у узоқ йиллар давомида ўз ҳаракатчанлиги ва ишчанлигини сақлаб турган. жүктеу/скачать 1.42 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|