залы бағана 1901-1902 жылдары француздың археологиялық
экспедициясының Сузы қаласын қазу кезінде табылды (Алексеев
С, Философия права. 1997. 54 б.). Әділдіктің қорғаушысы ретінде
баяндалған бұл заң еркін адамдар мен кұлдардың құқықтық
жағдайын заң жүзінде бекітеді.
Ежелгі Үндістандағы құқықгық ілім мифтік жэне діни
көзқарастар түрінде қалыптасты. Брахманизм идеяларының
алғашқы көріністері б.э.д. екі мындаған жылдықтағы «Веда»
ескерткіштерінде кездеседі. «Веда» - «білім, кіріспе» (санскрит
тілінде) деген ұғымды білдіреді.
Қытай тарихында конфуцизм ілімі маңызды рөл атқарады.
Оның негізін қалаған б.э.д. 551-479 жылдары өмір сүрген Қытай
ойшылы Конфуций болды. Конфуцийдің этикалық-құқықтық
жэне мінез-құлық нормалары мен міндеттері адам өмірінің
барлық жағын қамтыған. Бұған дәстүр ережелері (ли), ата-ана-
лар мен үлкендерге құрмет (сяо), адамдық қасиет (жэнь), адамдар
қамқорлығы (шу), билеушіге адалдық (чжун), парыз (и) жэне т.б.
жатады. Конфуций ілімінде: «Қайырымды адамның» негізгі сипат-
тары деп мына қағидаларды көрсетеді: «Жэнь» (адамгершілік)-
адамдар арасындағы өзара қарым-қатынаста этикалық мінез-
34
Жақсылықбаева Р.С.
Журналист этикасы
құлық нормаларын сақтау: «Өзіңе тілемегенді өзгелерге жасама»;
«Сяо» (баланың құрметі) - үлкен жэне кішінің арасындағы қарым-
қатынас: ата-анаға жэне үлкенге құрмет.
Конфуций басқару ісіне байланысты Ли қағидасын қолданады.
Ли (этикет) - сүйіспеншілік және рэсімдік эрекет. Сол уақытта «Ли»
сөзі ата-бабалардың эруағына қүрмет дегенді білдіретін. Ата-баба-
лар эруағы өте маңызды болды: эркім өздерінің ата-бабаларының
Достарыңызбен бөлісу: |
