352
топырақтармен қатар егіншілікке
тиімсіз құнарлылығы төмен
топырақ түрлері кездеседі.
Сондықтан еліміздің жер қорын экологиялық жағынан
негізделген бағдарлама бойынша тиімді пайдалану қажет. Қазіргі
уақытта жер қорын пайдалануда байқалған
келесідей келеңсіз
жайттар қалыптасқан: өндіріс орындарының қалдықтарымен
ластанған, бүлініп істен шыққан 169,7 мың гектар жер; жер
қойнауындағы пайдалы
қазбаларды барлау өндіру, оларды тасы-
малдап, байыту кезінде қалыптасқан карьерлер, үйінділер
жердің
топырақ жамылғысын жойған. Топырақ өзінің басты экологиялық
қызметтерін – биологиялық масса өндіруін жəне атмосфераның
химиялық құрамын реттеуге қатысуын жоғалтқан. Яғни топырақ
өлі денеге айналған. Сөйтіп бұл жерлердің экологиялық-санитарлық
жағдайы төмендеген.
Елімізде «қорғаныс»
мақсатына бөлінген, ядролық қару-
жарақтарды сынау, ғарыш кемелерін ұшыру кезінде оның
қалдықтарымен немесе олардың сəтсіздіктен жерге жарылып қайта
құлауынан радиацияға шалынып, бұзылған, улы заттармен ластанған
жерлер ауданы 20 млн. гектардан асып түседі. Бұл жерлердің басым
бөлігі Батыс Қазақстан, Павлодар, Шығыс Қазақстан облыстарында
орналасқан.
Жер
қорының
экологиялық
жағдайын
қарастырғанда
Қазақстандағы шөлейттену құбылысы туралы мəселе ерекше орын
алады. «Шөлейттену» деген ұғым əртүрлі факторлар əсерінің,
климат өзгеруінің жəне адам əрекетінің нəтижесінде
жартылай
құрғақтау жəне құрғақ климатты аудандардағы топырақ деградация-
сын білдіреді.
26-кесте
Достарыңызбен бөлісу: