7.3 Кесте: Парник газдарының шығарындылары
СО2 баламада млн.тонна
Категория
1992
1994
2000
2005
CO
2
261,2
243,7
137,3
186,3
Энергия белсенділік
246,3
236,5
126,6
170,2
Отынның жануы
243,0
233,9
120,3
163,7
Отын жанып біткеннен кейін ластаушы
заттардың атмосфераға таралуы
3,3
2,6
6,3
6,5
Өндірістік үдерістер
14,9
7,2
10,7
16,1
Жер пайдалану мен орман
шаруашылығындағы өзгерістер
-7,1
-4,8
-7,1
-5,9
CH
4
57,8
46,3
33,9
42,7
Энергия белсенділік
32,8
23,9
13,1
17,0
Отынның жануы
1,9
1,2
0,4
0,6
Отын жанып біткеннен кейін ластаушы
заттардың атмосфераға таралуы
31,0
22,7
12,7
16,4
Өндірістік үдерістер
0,0
0,0
0,0
0,0
Ауы шарушылығы 16,5
13,6
7,4
9,5
қалдықтар
8,5
8,7
13,4
16,2
N
2
O
25,1
17,6
9,0
11,7
Эенргиябелсенділік
0,9
0,9
0,4
0,5
Оттынның жануы
0,9
0,9
0,4
0,5
Ауыл шарушылығы
23,8
16,2
8,3
10,7
Қалдықтар 0,4
0,5
0,3
0,4
Жалпы қосындысы
344,1
307,6
180,2
240,7
Таза жиынтығы (шығаратын нысандар
мен ағындылар)
336,9
302,7
173,1
234,8
Дерек көзі: ҚР Қоршаған ортаны қорғау министрлігі: Қоршаған ортаның ахуалы
туарлы есеп, 2005 жыл.
Атмосфераны ластайтын басқа да заттар
Көбіне атмосфераны, əсіресе күкірт тотығының (SO
x
), азот тотықтарының (NO
x
), көміртек
тотығының (CO) жəне
күлдің
шығарындыларымен
ластау
себебіне
жылу
электрстанцияларында электр энергиясы мен жылу өндіру жатады. Атмосфераны осындай
ластаудың үлкен бөлігін өте төмен сападағы көмір жағу жəне ЖЭС-де газ тазартудың тиімді
жүйесінің
болмауы
құрады.
Көпшілік
жағдайларда
көмір
жағатын
ЖЭС-тер
денитрификациялық жəне күкіртсіздендіретін қондырғыларсыз тазартудың 97-98%
коэффициентіндегі газтазартқыш жабдықпен жабдықталған (қолда бар ең озық технологияның
сəйкес стандарттарындағы станциялар үшін орташа норма – 95.5-99,99%) .
Ластаушы заттардың шығарындыларына лицензия кəсіпорын Қоршаған ортаны қорғау
министрлігімен келіссөздер жүргізгеннен кейін беріледі (2 тарауды қараңыз). Түпкілікті құжат
атмосфереға түсетін шығарындылардың жəне су мен топыраққа тастандылардың рұқсат
етілетін ең шекті көлемін көрсетуді, сондай-ақ кəсіпорынға белгіленген мерзімдерде
табиғатты ұтымды пайдалануды жетілдіруді нұсқайтын ұсыныстарды мазмұндайды. Елдің
солтүстігіндегі бірнеше ЖЭС тек нақты қуатта ғана пайдаланылады, мəселен, қазір 50% қуатта
жұмыс істейтін Екібастұздағы AES электр станциясы (4000 МВт). Атмосфераға түсетін
шығарындыларды қоса есептегенде, шығарындылардың рұқсат етілетін межелері, негізінен
станцияның нақты қуаты бойынша есептелетін болғандықтан, ЖЭС-тер лицензияда
көрсетілген экологиялық талаптарға сəйкестікке ерекше қиындықсыз қол жеткізеді. Таяу
болашақта энергия тұтынудың болжанатын өсуін ескергенде, электр станцияларының тазарту
жабдығын ауыстырусыз, талаптарға сəйкестенуге дəрменсіз болулары əбден мүмкін.
7 Тарау: Энергетика жəне қоршаған орта
157
Достарыңызбен бөлісу: |