Инвестициялар, Қаржы және есеп investments, finance and accounting
жүктеу/скачать 1.81 Mb. Pdf көрінісі
|
| ISSN 2224 – 5561
Central Asian Economic Review 162 Сарапшылардың пайымдауынша, Қазақстанның банк жүйесіндегі жұмыс істемейтін қарыздардың жоғары деңгейі несие мерзімдерін ұзарту тәжірибесін – қайта құрылымдауды туындатады. NPL-жалпы жұмыс істемейтін қарыз болып табылады. Несие бойынша бастапқы шарттың талаптары орындалмаған заемдар NPL-дің күрт өсуінен былтыр бірнеше банк дефолтқа ұшыраған болатын. Банктің клиенттері өздерінің ауыртпалықтарын жеңуді қиындатады. Негізгі қарыздар 90 күннен өтіп кеткен несиелер не- месе төлемдердің толық көлемде орындалатынына күмәнданудың басқа себептері бар несиелер. С урет 4 – Екінші деңгейдегі банктердің NPL деңгейі % берілген. Ескерту – [17] дерек көзі негізінде авторлармен құрастырылған. Ұлттық Банктің жариялаған ЕДБ-нің есептеріне қарағанда 90 күннен астам мерзімі өткен берешегі бар несиелер банктерде 1 179,9 млрд. тенгені немесе несие портфелінің 8,75 %-ын құрайды. Халықаралық аналитиктердің ақпараты бойынша, өткен жылы Қазақстанның ірі банктерінің балансын айтарлықтай тазартуға қарамастан, Қазақстанның банк жүйесіндегі проблемалы кредиттердің қоры 25-30 % деңгейінде екен. Банк секторының негізгі проблемасы- қарыз алушылардың кредиттік тәуекелі болып табылады, соңғы жылдары мемлекеттік бағдарламаларға деген тәуелділік пайда болды [21]. Қазақстан қаржыгерлері қауымдастығының талдау орталығы AQR банк активтерінің неғұрлым шынайы жағдайын және жұмыс істемейтін қарыздар болған жағдайда оларды тану және кейіннен есептен шығару қажеттілігін анықтайды. Бұл акционерлерден капиталды енгізу арқылы жабылатын провизиялардың өсуін білдіреді. Moody's халықаралық рейтинг агенттігінің паймдауынша Қазақстанда соңғы жылдары банк дағдарысының қайталану қаупі артып келеді. Мамандардың пікірінше, бұл бөлшек несиелеудің өсуіне байланысты.Себебі бөлшек саудаға деген сұраныс көп. 2019 жылдың 9 айында бөлшек несие өсімі 24 %-ға дейін артқан. Қыркүйек айының соңындағы жағдай бойынша ипотекалық несиелер көлемі қазақстандықтардың жиынтық атаулы кірістерінен 2,2 есе асып түсті оған 7-20- 25 бағдарламасын да ендіруге болады. Салыстыру үшін: 2016 жылы несие көлемі халықтың кірістерінен 2,4 есе асып түсті. Сарапшылардың пікірінше, егер қаржы реттеушісі несиелеудің өсуін шектеу жөнінде шаралар қолданбаса, онда 2020 жылдың ортасына қарай бұл көрсеткіш алты жыл бұрынғы деңгейден асып кетуі мүмкін. Бұл ретте орташа және төмен кірісті қарыз алушылардың несиелік қабілеттілігі қарыздық жүктеменің жоғарылауына байланысты нашарлайды. Бұл деген несиелік тәуекелге әкеліп соғады [22]. Егер елдегі экономикалық жағдай тұрақтанса, онда Moody's-тің пікірінше, дағдарыс кем дегенде 2020 жылдың соңына дейін созылуы мүмкін. Сарапшылар алдағы 12-18 айда экономикалық құлдырау екі Halyk Bank 16% Jysan bank 9% Sberbank_of_Russia 20% ATF Bank 17% Bank Center Credit 11% Forte Bank 4% KASPI_BANK 13% Eurasian_Bank 10% С урет 4 – Екінші деңгейдегі банктердің NPL деңгейі % берілген. Ескерту – [17] дерек көзі негізінде авторлармен құрастырылған. Ұлттық Банктің жариялаған ЕДБ-нің есептеріне қарағанда 90 күннен астам мерзімі өткен бе- решегі бар несиелер банктерде 1 179,9 млрд. тенгені немесе несие портфелінің 8,75 %-ын құрайды. Халықаралық аналитиктердің ақпараты бойынша, өткен жылы Қазақстанның ірі банктерінің балансын айтарлықтай тазартуға қарамастан, Қазақстанның банк жүйесіндегі проблемалы кредиттердің қоры 25- 30 % деңгейінде екен. Банк секторының негізгі проблемасы- қарыз алушылардың кредиттік тәуекелі болып табыла- ды, соңғы жылдары мемлекеттік бағдарламаларға деген тәуелділік пайда болды [21]. Қазақстан қаржыгерлері қауымдастығының талдау орталығы AQR банк активтерінің неғұрлым шынайы жағдайын және жұмыс істемейтін қарыздар болған жағдайда оларды тану және кейіннен есептен шығару қажеттілігін анықтайды. Бұл акционерлерден капиталды енгізу арқылы жабылатын провизиялардың өсуін білдіреді. Moody's халықаралық рейтинг агенттігінің паймдауынша Қазақстанда соңғы жылдары банк дағдарысының қайталану қаупі артып келеді. Мамандардың пікірінше, бұл бөлшек несиелеудің өсуіне байланысты. Себебі бөлшек саудаға деген сұраныс көп. 2019 жылдың 9 айында бөлшек несие өсімі 24 %-ға дейін артқан. Қыркүйек айының соңындағы жағдай бойынша ипотекалық несиелер көлемі қазақстандықтардың жиынтық атаулы кірістерінен 2,2 есе асып түсті оған 7-20-25 бағдарламасын да ендіруге болады. Салыстыру үшін: 2016 жылы не- сие көлемі халықтың кірістерінен 2,4 есе асып түсті. Сарапшылардың пікірінше, егер қаржы реттеушісі несиелеудің өсуін шектеу жөнінде шаралар қолданбаса, онда 2020 жылдың ортасына қарай бұл көрсеткіш алты жыл бұрынғы деңгейден асып ке- туі мүмкін. Бұл ретте орташа және төмен кірісті қарыз алушылардың несиелік қабілеттілігі қарыздық жүктеменің жоғарылауына байланысты нашарлайды. Бұл деген несиелік тәуекелге әкеліп соғады [22]. Егер елдегі экономикалық жағдай тұрақтанса, онда Moody's-тің пікірінше, дағдарыс кем дегенде 2020 жылдың соңына дейін созылуы мүмкін. Сарапшылар алдағы 12-18 айда экономикалық құлдырау екі талай деп санайды. Банктер үмітсіз несиелерді мойындауды және олар үшін резервтер жасауды жалғастыруда. Жыл басынан бері ЕДБ жиынтық несие портфелінде 90 күннен астам мерзімі өткен несиелер үлесі 2 %-ға өсті. Қолданбалы зерттеу әдістері. 2019 жылдың соңы банк жүйесінде ауқымды процестермен сипат- талды секторды дамытуға күшті әсер еткен өзгерістер орын алды. Жүйеде жасырын мәселелердің бо- ИНВЕСТИЦИИ, ФИНАНСЫ И УЧЕТ INVESTMENTS, FINANCE AND ACCOUNTING жүктеу/скачать 1.81 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|