81
педагогтардың шамадан тыс жүктелуіне әкелмейді;
4. оқу-тәрбие үдерісінің жоғары нәтижелеріне білім алушылар-
дың немесе педагогтердің селекциясы есебінен емес, жүйенің
ашылмаған және іске қосылмаған мүмкіндіктерін пайдалану есебінен
қол жеткізіледі;
5. оқу-тәрбие үдерісінің өнімділігі қымбат құралдар мен
медиасүйелерді енгізудің тікелей салдары болып табылмайды.
Ғылыми әдебиетте "жаңашылдық", "жаңашылдық", "инновация"
ұғымдары бар. Жаңашылдық ұсынылған түрде әлі кездеспеген
педагогикалық шындықтың элементі ретінде түсініледі (осы
құбылыстың аналогын табуға болады, жаңаға
– бұл жақсы ұмытылған
ескі). Жаңашылдық
– жаңалықтың өзіндік тасушысы,
оны тарату,
тәжірибеге дейін жеткізу құралы (жаңа жобалар, бағдарламалар,
Оқыту құралдары, құралдар, білім беру мекемелерінің түрлері).
Практикада негізге ала отырып, жаңа енгізілім жаңа енгізілімді өзіне
алып келеді, тәжірибені өзгертеді, өзгертеді,
жаңартады, жаңартады,
оны неғұрлым тиімді етеді.
Инновация – бұл педагогикалық практикада жаңалықтарды тара-
ту.
Инновациялық үдеріс білім беру тәжірибелерін жетілдіру, жаңа
енгізілімдер негізінде білім беру жүйесін дамыту немесе, дәлірек
айтқанда, байыту негізінде, инновациялық даму базасында осы
жүйелердің түрін өзгерту және дәстүрлі мақсаттарды, білім беру
мазмұны мен құралдарын ішінара өзгерту үдерісі болып табылады.
Инновациялық ұйымдар – оқу және педагогикалық еңбектің
тиімділігін арттыру мақсатында инновациялық
өзгерістер режимінде
жұмыс істейтін ұйымдар.
Оқу орны тәрбиелік және оқыту міндеттерін бір уақытта шешетін
мекемені ғана атауға болады.
Оқу мекемесі – білім беру үдерісін жүзеге асыратын, яғни бір
немесе бірнеше білім беру бағдарламаларын іске асыратын және білім
алушылардың,
тәрбиеленушілердің
мазмұны
мен
тәрбиесін
қамтамасыз ететін мекеме.
Білім
берудің
инновациялық
сипаты,
педагогикалық
шығармашылықты дамыту, білім беруді ізгілендіру және әртарап-
тандыру мектептердің дәстүрлі түріне қарсы тұратын баламалы, яғни
қарама-қарсы деп атауға болатын мектептерді құруда айқын көрініс
тапты.
82
Инновациялық оқу ұйымдары
– бұл қызметі бірегей және тиімді
идеялар мен технологиялар негізінде құрылған оқу орындары. Олар
жаңа білім беру жүйесін немесе жаңашыл элементтері бар жүйені
білдіреді және жаңа білім беру практикасын құрады.
Гимназия – іргелі ғылымның түрлі салаларында шығармашылық
және зерттеу қызметіне дайын, кең білімді
интеллигентті тұлғаны
қалыптастыруға бағытталған қоғамдық мекеменің түрі. Ол 5-11 сынып
құрамында жұмыс істейді. Гимназияда білім беру бірнеше (кем
дегенде 2) шет тілдерін міндетті түрде оқытатын кең гуманитарлық
базада беріледі.
Лицей – бейіндік жоғары оқу орнының базасында ғана ашылады.
Жоғары оқу орнымен бірге лицей оқу кешенін құрады. Онда жоғары
сынып оқушылары оқиды (8-ден бастап). Лицей жеке пәндер бойынша
жоғары дайындықты өткізуге, оқушыларды ерте бейіндеуді жүзеге
асыруға және түлектерді мамандық таңдауға, ЖОО-да өз бетінше
шығармашылық білім алуға дайындауға арналған.
Жекелеген пәндерді тереңдетіп оқытатын жалпы білім беретін
мектеп белгілі бір бірнеше пән, таңдалған
бір білім саласы бойынша
кеңейтілген, тереңдетілген білім береді және тиісті білім саласында
ерте бейіндеуді жүзеге асырады [22].
1. Қоғамның, мәдениет пен білім берудің заманауи жағдайында
педагогикалық қызметтің инновациялық бағытталуының қажеттілігі
бірқатар жағдайларға байланысты анықталады.
2. Болып жатқан әлеуметтік-экономикалық қайта құрулар білім
беру жүйесін түбегейлі жаңарту, әртүрлі үлгідегі оқу орындарында
оқу-тәрбие үдерісін ұйымдастырудың әдіснамасы мен технологиясы
қажеттігіне себепші болды. Педагогикалық жаңалықтарды құру, игеру
және пайдалануды қамтитын мұғалімдер мен тәрбиешілер қызметінің
инновациялық бағыты білім беру саясатын жаңартудың құралы болып
табылады.
3. Білім беру мазмұнын ізгілендіруді күшейту, оқу пәндерінің
көлемін, құрамын үздіксіз өзгерту, жаңа оқу пәндерін енгізу оқытудың
жаңа ұйымдастыру нысандары мен технологияларын үнемі іздестіруді
талап етеді. Бұл жағдайда мұғалім ортасында педагогикалық білімнің
рөлі мен беделі айтарлықтай артады.
4. Мұғалімдердің педагогикалық
жаңалықтарды меңгеру және
қолдану фактісіне қарым-қатынас сипаты өзгерді. Оқу-тәрбие
үдерісінің мазмұнын қатаң регламенттеу жағдайында мұғалім жаңа
83
бағдарламаларды, оқулықтарды дербес таңдауда ғана емес, сонымен
қатар педагогикалық қызметтің жаңа тәсілдері мен тәсілдерін
пайдалануда да шектелді. Егер бұрын инновациялық қызмет негізінен
жоғарыда ұсынылған жаңалықтарды пайдалануға түссе, қазір ол
сайлау, зерттеу сипатына ие болады. Сондықтан, мұғалімдер енгізетін
педагогикалық инновацияларды талдау және бағалау, оларды табысты
әзірлеу және қолдану үшін жағдай жасау мектеп басшыларының, білім
беруді басқару органдарының жұмысындағы маңызды бағыт болып
табылады.
5. Жалпы
білім
беретін
оқу
орындарының
нарықтық
қатынастарға кіруі, оқу орындарының, оның ішінде мемлекеттік емес
оқу орындарының жаңа үлгілерін
құру олардың бәсекеге
қабілеттілігінің нақты жағдайын жасайды.
ӨЗІН-ӨЗІ БАҚЫЛАУҒА АРНАЛҒАН СҰРАҚТАР
1. Қоғам дамуының қазіргі кезеңінде неге біліктілік құрылымы
кеңеюде?
2. Кәсіптік-педагогикалық бағыттағы мамандықтар қандай
басымдыққа ие?
3. 5В012000
– Кәсіптік оқыту мамандығы қандай мамандықтар
тобына кіреді? Неліктен?
4. Кәсіби оқыту педагогын даярлаудың ерекшелігі неде?
5. Кәсіптік-педагогикалық мамандықтардың даму перспекти-
васын қандай көресіз?