14
қа шашыратады, 15 %-ын атмосфера
қабаттары сіңіреді және
бұл энергия ауаны жылытуға жұмсалады. Күн радиациясының
тек 43 %-ы ғана тікелей сәулелер (S-27 %) және шашыранды ра-
диация (D-16 %) күйінде жер бетіне (ӛсімдіктерге) келіп түседі.
Ӛсімдіктердің жер бетіндегі мүшелері жоғарыда аталған сәуле-
лермен
бірге топырақтан, судан, басқа ӛсімдіктерден және зат-
тардан серпіліп шашыраған сәуле радиациясын (R, бұл 3 – су-
ретте пунктирлі сызықпен белгіленген) қабылдап сіңіреді. Бұл
сәулелер радиациясының мӛлшері
шашыратушы топырақ, зат-
тар сипатына, қасиетіне байланысты.
Ӛсімдіктер жамылғысына келіп түсетін фотосинтетикалық
белсенді радиация (ФБР) мӛлшері ендіктер бойынша әртүрлі
(3 – кесте, 4-сурет). Тропикалық аймақта маусымда келіп түсе-
тін ФБР мӛлшері шамамен 10-7 млрд. ккал/га, субтропика айма-
ғында – 7-5 млрд. ккал/га, ал 40-50° ендіктегі Арал ӛңірі жағада-
йында 4,5-3,5 млрд. ккал/га энергия келіп түседі. Бұл гектарына
400-250 центнер биомасса құралуына жетерлік энергия.