Б. О. Сабатаева туризм инфрақҰрылымы оқулық

173
Мəліметтік-сервис қызметтері
Қазіргі кезде жаңа ақпараттық технологияларды қолдану 
Қазақстанның туристік мүмкіндіктері туралы барлық қажетті 
ақпараттары толыққанды əлемнің кез келген нүктесіндегі əлеуетті 
туристке дейін жеткізуде технологиялар мүмкіндігі бірегей де 
теңдессіз. 
Шетелдік туристер елімізге келгенде ұлттық мəдени жасалған 
кəдесыйға сұраныс ретінде ақпараттық мəліметтерді қолданады. 
Ал сувенир анықтамасына келсек, бұл – cувенир (фр. Souvenir – 
еске түсіру, жады) – бір нəрсені еске түсіретін зат, мысалы турис-
тер баратын мұражай жəне т.б. Кəдесыйларда бір ерекшелік не-
месе көрініс болады, олар оның қай жерде жасалғанын көрсетеді. 
Ол қаланың эмблемасы болуы мүмкін. Кəдесыйларды арнайы 
дүкендер мен шатырларда сатады. Кейде сапасыз кəдесыйлар да 
болуы мүмкін, сапалысы да болады. Кейбір сувенирлерді мемле-
кеттен шығаруға тыйым салуы мүмкін.
Кейінгі жылдары корпоративтік жəне бизнес сувенирлер деген 
түсініктер шықты, яғни кəсіпорын қызметкерлеріне белгілі бір 
мерекелерде ұсынылады. Осы сувенирлердің ішінде 3-ші ауданды 
графикалық суретпен жасалған кристалдар тəрізді əйнек ең үлкен 
сұраныста. Аудандық сурет жасау атқарымында, сувенирлік өнім 
«лазерлік графиктер» атағын алды. Осы кристалдық əйнекте 
лазерлік нұрмен əртүрлі тақырыптар, фирмаларды сипаттайтын 
ірі суреттер, компанияның суретін салуға болады.
Сувенирлік бизнес бүкіл əлем бойынша ең басты жəне 
қолданбалы туристік элементтердің бірі болып келеді. 
Сувенирлік өнімді шығарушы лидер мемлекет əрине – Қытай. 
Қытайдың əртүрлі сувенирлері, ойыншықтары бүкіл əлемді 
жаулап алған. Қазіргі кезде «Made in China» жазуы ешкімді таң 
қалдырмайды. Біз Қытайдан келетін сувенирлерді 3 топқа бөле 
аламыз. Олар: керекті, тəтті, керегі жоқ.
- Қытайдан əкелінетін керекті сувенирлер: бұл нағыз керекті 
сувенир. Олар шайнек, кружка, крем, орамал, бижутерия салғыш 
жəне т.б.
- Қытайдан əкелінетін тəтті сувенирлер: шай. Шайдың бағасы 
əркелкі болып келеді. Оның себебі, ең алдымен қандай плантация-

174
ларда өсірілген, қай мезгілде жиналған, шикізаттың сорты жəне 
брендтің танымалдылығынан. 
Шайдың сорттарын, əртүрлілігін, оның палитрасын ажы-
ратпайтын адам, оның қышқылдығынан бас тартуы жəне 
қапалануы да мүмкін. Сол үшін өз таңдауыңызды ванильді шайға 
аударғаныңыз дұрыс. Сонымен қатар бағасы да төмен болады.
- Қытайдан əкелінетін керегі жоқ сувенирлер: конфуцийдің 
немесе түрлі петроглифтер салынған сервиздер үйге ешқандай 
пайда əкелмейді. Бірақ сыйлық ретінде ең 1-ші орында болады. 
Соған сəйкес оның сапасы төмен болады.
Жарнамалық сувенирлер: Мұндай сувенирлер жарнамалық 
бағытта кең қолданылады. Өйткені, ол белгілі кəсіпорындардың 
атағын жоғарылатады. 
Сонымен қатар жарнамалық сувенирлерді классификациялауға 
болады. Фирмалық өнім сувенирлері – олар көбінесе утилитарлы 
заттарға жатады. Мысалы, фирмалардың бренді салынған оттық, 
қалам, брелок, майка, т.б.
Ал сыртқы саудалық жарнамаға қолданылатын сувенирлер 
олар фирманың өзі жасайтын символикалық жабысқыш зат-
тар (матрешкалар, ағаштан жасалған заттар, янтарлық жəне т.б. 
өнімдер).
Сыйлықты бұйымдар іскерлік кездесу кездерінде, əртүрлі 
ұйымдардың мерейтой кезінде жəне үлкен коммерциялық 
келісімге келген кезде беріледі. Көбіне бұл əйгілі бұйымдар: ше-
тел тəжірибесінде атташе-кейстер, жазбаша бұйымдар, үстелдік, 
қабырғалық сағаттар жəне т.б. Кəдесыйлық жиынтықты келесі 
кесте де топтауға болады:

жүктеу/скачать 2.79 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: