Сұраншиев Ж.Ә. «Ветеринарлық вирусология» пэоәК
ВИРУС АУРУЛАРЫНЫҢ ПАТОГЕНЕЗІ
жүктеу/скачать 4.8 Mb. Pdf көрінісі
|
- Бұл бет үшін навигация:
- ВИРУСҚА ҚАРСЫ ИММУНИТЕТ
| ВИРУС АУРУЛАРЫНЫҢ ПАТОГЕНЕЗІ
Вирустардың тек торша ішінде ғана тіршілік ететіндіндігіне орай, вирустың әсерінен болатын жасушадағы өзгерістерді зерттеген кезде, әрейне бір ғана жасуша зақымданбайды, жасушалар тобы зақымданады. Зақымданған жасушада ауру қатерлі немесе созылмалы түрде өтеді. Аурудың қатерлі өтетін жағдайда инфекция өршиді, жасушалар тобы зақымданып өледі. Індеттің созылмалы түрінде инфекция ұзаққа созылады. Аурудың бұл түрін жасырын, персистенттік (персистенция- деген сөз латынның persistere- ұзаққа қалу, көнбеу деген мағана береді) стационарлық түрі депте атайды. Вирустардың ағзаға таралуына сәйкес ағзадағы аурулар Аурудың өршіген түрі. ВИРУСҚА ҚАРСЫ ИММУНИТЕТ Вирусқа қарсы иммунитеттің негізгі қызметі- ағзаға енген вирустарды тауып алу және ағзаны сол вирустан, олардың антигендерінен және вирус зақымданған жасущалардан тазарту. Вирусқа қарсы тұрудың екі түрін атап өту қажет: 1. Вирусқа деген табиғи немесе туа біткен түрде және нәсілдік қасиетке сәйкес төзімділік. Ол жағдай туа біткен қасиетке немесе өсе келе ағзаның белгілі бір ауруға қарсы тұрарлық қасиетіне сәйкес болады. Көрсетілген екі жағдайда ағзада вирус өсіп көбейе алатын жасушалар болмайды немесе фагоцитоздың, нигибиторлардың (ағзадағы арнаулы емес қорғану факторлары) арқасындаағзада вирусқа қарсы тұрақлық жағдайлар жеткілікті болады. 2. Жүре біткен төзімділік- ағза ауырып жазылған соң немесе қолдан егу арқасында пайда болады. Егу үшін тірі немесе өлтірілген вакциналар қолданылады. Ол вакциналардың құрамында вирустардың өзі немесе олардың превентивтік антигені (француздың – preventif –алдын алу, сақтандыру, ескерту деген сөздерінен шыққан). Пайда болған иммунитет ағзадағы арнаулы және арнаулы емес факторларымен тығыз байланыста болады. Вирусқа қарсы иммунитетті зерттеу тарихы И. И. Мечниковтің (Фагоцитоздың басты ролі туралы), П. Эрлих пен Э. Берингтің (арнаулы антиденелер туралы) аттарына тығыз байланысты.Ағзаның вирусқа қарсы қабілетінің табиғи фақторлары. Вирусқа қарсы иммунитетте жалпы физиологиялық факторлар мен механизмдердің маңызы зор. Осындай факторлардың біреуі ретінде ағза қызуының жоғарылауын айтуға болады. Вирустардың көбісі жоғары температураға шыдамайды. Қызудың көтерілуі жасуша ішіндегі және жасуша сыртындағы вирустарды жояды. Оған мысал ретінде тымау вирусын айтуға болады. Дененің қызуының күшеюі вирустік індеттен айрығуға көмектеседі. Ацидоз- вирустың әсерінен қабынған ошақтарда қышқыл заттар жиналады, гипоксия (оттегінің азаюы) пайда болады, сол себетті көптеген вирустардың өсіп көбюі тоқтатылады. Шығару жүйесі де ағзаны вирустан қорғауға әсер етеді. Сүт, сілекей, тыныс жолдарының жасушалары арқылы вирустар ағзадан бөлініп шығады. Гормондар- вирусқа тікелей әсер етпегенмен, вирустың өсіп көбеюіне кедергі жасайды. Мысалы кортизон, сомотроптық гормон ағзаны вирустан қорғауда белгілі бір қызмет атқарады. Кортизонның үлкен дозасы ағзаның вирусқа қарсы тұрарлық қасиетін төмендетеді, фагоцитозды азайтады. Ал самотроптық гармондар кортизондарға қарағанда кері әсер етеді, демек олар ағзаны вирустан қорғау факторларын күшейтеді Сонымен вирустарды тірі организмдер қатарына қосуға блолама деген сұрақ туыдауы сөзсіз. Олармен жасушалар немесе бір жасушалы ағза ретінде жан-жақты тәжірибелік зерттеулер жүргізуге болады. Патогенділігіне (улылығана) байланысты өсімдіктер мен жануарларға және адамдарға қауіп төндіруі мүмкін. Сонымен қатар, тұқым қуу проблеммаларын, мутациалық процесті, иммуниттетті, биохимияны және жалпы молекулалық биологияны зерттгенде өте ыңғайлы тәжірибе объектісі болып табылады. жүктеу/скачать 4.8 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|