Дәріс №1 Тақырыбы: Ғылыми зерттеу: мәні, негізгі сипаттамасы. Ғылыми іс-әрекеттегі зерттеу Дәріс жоспары

Бақылау сұрақтары: 
1. Әдебиеттермен жұмыс істеудің маңызы 
2. Қажетті әдебиеттерді іздестіру және олармен алдын-ала танысу 
3. Әдебиеттерді оқып үйрену 
 
Дәріс №15 
Тақырыбы: Магистр дәрежесіне ие болатын магистранттардың 
даярланатын жұмыстарының кешені 
 
Дәріс жоспары: 
1. 
2. 
3. 
  
Қазіргі таңда диссертация дайындығына келесі формалар бар: 
- ізденушілік; 
- магистратура; 
- докторантура. 
Ізденушілік - дайындық формаларының бір түрі және ғылыми- 
педагогикалық кадрлардың, оқу орындарының, өндірістердің және 

ұйымдардың ғылыми кадрларын және жұмыскерлердің квалификациясын 
жоғарылату. 
Магистрлік диссертация - ғылыми жетекшінің басшылығымен 
орындалатын, ғылыми зерттеушіліктің өзіндік жұмысы.
Магистратура жоғары оқу орындарынан кейін кәсіптік білім беру 
ортасында білім беру әрекетінде жүргізуге құқылы лицензиясы бар, 
мемлекеттік аккредитациясы бар жоғары оқу орындарында жоғары кәсіптік 
білім беру базасында бағдарлы және ғылыми-педагогикалық деңгейін 
көтеруге мүмкіндік береді.
Магистратураға конкурстық негізде жоғары кәсіптік білімі бар адамдар 
қабылданады. Магистратурадағы оқыту күндізгі түрде өткізіледі. Күндізгі 
бөлімде екі жылдан аспау керек. Магистратураға түсуде конкурстық 
дайындық емтихандар тапсырылады. Олар шетел тілі және арнайы пәннен 
тапсырылады. Әрбір магистрантқа бекітілісімен доктор немесе ғылым 
кандидаттарынан ғылыми жетекшілер тағайындалады, магистранттың 
жұмысын бағыттап, мүмкін нұсқалардың жауабын бағалауға көмектеседі. 
Бірақ шешім қалауы - магистранттың өзінің міндеті, кейін алынатын 
нәтижелердің дұрыстығына жауапкершілікті өзі артады.
Магистранттардың жеке жоспарлары және диссертация тақырыптары 
орнатылған мерзім бойынша жоғары оқу орындарының ректорларымен 
немесе ғылыми мекемелердің басшыларымен бекітіледі. Магистратурада оқу 
уақытындығы магистранттың міндеті:
а) жеке жоспарды толығымен орындау;
б) диссертация жұмысын аяқтап, соған сай қорытынды алу үшін 
кафедраға көрсету.
Магистрант жыл сайын кафедрада аттесталанады. Кафедра, жоғары оқу 
орындарының ғылыми кеңестері мен ғылыми мекемелер магистрант 
жұмысына бақылау жасап, магистранттардың және ғылыми жетекшілерінің 
есебін жүйелі түрде алып тұру керек. 
Мемлекеттік аккредациясы бар, жоғары оқу орындарында магистрлік 
диссертацияны 
қорғау 
және 
емтихандарды 
тапсыру 
мемлекеттік 
аттестационды комиссия отырысында өткізіледі. Қазіргі білім беру 
құрылымында магистр атағы бакалавр атағынан кейінгі деңгей. Магистрлік 
диссертацияның қаншалықты толық бейнеленгенін, ондағы жағдайлардың, 
қорытындылардың және ұсыныстардың қаншалықты негізді екенін, оның 
ғылыми жаңашылдығы мен мәнділігін ақтап немесе қаралауға болады. 
Осындай жұмыс нәтижелерінің жиынтығы оның авторында таңдалған 
кәсіптік әрекет аумағында ғылыми жұмысының бастапқы дағдысын 
көрсетеді. Магистрлік диссертация оқу-зерттеушілік қатарына енеді, оның 
негізінде бар шешімдердің моделденуі жатыр. Магистрлік диссертацияны 
қорғауда автореферат қажет емес. Магистр атағын ізденуші мемлекеттік 
аттестационды комиссияға өзінің диссертациясын және магистрдің кәсіптік 
бағдарламасы бойынша орындалған жеке жоспарын ұсынады. Магистрлік 
диссертацияны қорғауда арнайы оппоненттерді қою талап етілмейді. Бұндай 
диссертация тек міндетті рецензиялауға жатады.

Докторантура магистратураны оқығаннан кейінгі жүйеде ғылыми 
кадрлар мен ғылыми педагогикалық дайындықтың бір формасы болып 
табылады. Ол жоғары оқу орындарында және ғылыми мекемелерде 
ашылады. Докторантураға кандидат ғылымының ғылыми атағы бар, ғылыми 
аумағына сай ғылыми жетістіктер, жоғары деңгейде өткізілетін 
фундаменталды ізденушілік номенклатурасына сай ғылыми мамандығының 
жұмыскерлері алынады. Докторанттарды дайындау күндізгі бөлімде жүзеге 
асады. Ұзақтығы үш жылдан аспау керек. Докторантқа доктор ғылымының 
қатарынан ғылыми кеңесші тағайындалады. Дайындық уақытында докторант 
диссертация дайындығының жоспарын орындауға міндетті, соған сай 
қорытындыны алу үшін аяқталған диссертацияны кафедраға көрсету керек. 
Докторлық диссертацияның дайындығы үшін жоғары оқу орындарының 
кандидат ғылымының атағы бар жұмыскерлер ғылыми жұмыскерлер 
лауазымына екі жылдық мерзімге дейін ауысуға болады. 
Доктор ғылымының ғылыми атағының ізденушісі болу үшін 
кандидаттық ғылым атағы болу қажет. Докторлық диссертация дайындау 
үшін ғылыми мамандыққа сай докторантурасы бар, ғылыми-зерттеушілік, 
эксперименталды базасы бар және жоғары квалификацияланған ғылыми 
кадрлары бар жоғары оқу орындарында және ғылыми мекемелерде, 
ұйымдарда бекітіледі. Докторлық диссертацияны жазу үшін ізденушіні 
бекіту төрт жылдан аспау керек. 
Кандидат ғылымының ғылым атағының ізденушісі болу үшін жоғары 
кәсіби білімі болу керек. Олар кандидаттық емтихандарды тапсыру үшін 
және диссертацияны ғылыми мамандыққа сай аспирантурасы бар, ғылыми- 
зерттеушілік, эксперименталды базасы бар және жоғары квалификацияланған 
ғылыми кадрлары бар жоғары оқу орындарында және ғылыми мекемелерде, 
ұйымдарда 
бекітіледі. 
Мемлекеттік 
емтихандарды 
тапсыру 
үшін 
ізденушілерді бекіту екі жылдан аспауы керек, ал диссертацияны жазуға үш 
жылдан аспауы қажет. 
Ізденушілер 
ғылыми 
жетекшімен 
келісілген 
диссертация 
дайындығының жеке жоспарын кафедраға бекітуге ұсынады. Жоспар мен 
тақырыпты жоғары оқу орындарының ректоры немесе ғылыми мекемелердің, 
ұйымдардың басшылары бекітеді. 
Ғылым кандидатының, ғылыми атағының ізденушісі сол бекітілген 
орын бойынша философия, ағылшын тілі және арнайы пәннен кандидаттық 
емтихандар тапсырады. Олар үнемі есептеледі және жыл сайын жоғары оқу 
орындарының кафедрасымен немесе ғылыми мекемелер мен ұйымдар 
бөлімімен аттесталанады. Жеке жұмыс жоспарын орындамаған ізденушілер 
оқудан шығарылады. 
В.И. Загвязинскийдің ойы бойынша шығармашылық өндеудегі тәсіл, 
идея, әдістер және технологияларды көрсететін, зерттеушілік іздеудің бес 
қайнар көзін анықтауға болады. 
1. Жалпыадамдық гуманистік идеалдар, олар бірсарынды, кейде нақты 
емес және аталатын әлеуметтік тапсырыста өзінің бейнесін толық таба 
алмайды. 

2. Адам туралы ғылымның барлық кешеніне жету үшін, сонымен қоса 
қазіргі ғылыми тәсілдерден туындайтын ұсыныстар, әсіресе медицина, 
эргономика, валеология, психология және педагогика ғылымдарының 
ұсыныстары, сонымен қоса әлеуметтік педагогика, әлеуметтік және жас 
ерекшелік психологиясы. 
3. Өткен және қазіргінің берілетін тәжірибесі, сонымен қоса 
новаторлық 
4. Педагогтар ұжымының және оқытылып жатқандардың, әлеуметтік 
ортаны қоршағандардың, өндірістік кәсіпорындардың, мәдениет және 
медицина мекемелерінің, құқық сақтау органдарының, ата- аналардың, әр 
түрлі кәсіптегі адамдардың педагогикалық әлеуеті. 
5. Кәсіптік педагогикалық жұмыскердің шығармашылық әлеуеті. 
Тәжірибе бойынша зерттеушілік ізденістің жетістігі көбіне жоғарыда 
айтылған қайнарлар қаншалықты қолданылатынына байланысты екенін 
көруге болады.