Павлодар облысы білім басқармасының «Білім беруді дамытудың инновациялық орталығы» ҚММ
жүктеу/скачать 6.15 Mb. Pdf көрінісі
|
| Қазақ тілі (Т2)
Нұсқаулық: Мәтінді мұқият оқып, мазмұны бойынша берілген тапсырмаларға дұрыс жауап беріңіз. Оқытылу орыс тілінде жүретін мектеп үшін (Т2) Қажымұқан Мұңайтпасұлы – қазақтың әлемге әйгілі балуаны, классикалық күрестің асқан шебері. Оның балуан ретінде алғаш танылуы О.Масляков деген орыс саудагерінің үйінде жалшылықта жүрген кезінен басталады. Бірде боранды күні шөп алып келе жатқанда, шанасы қарға тіреліп тұрып қалады. Атына көмектеспек болады. Шананың артынан бар күшімен итеріп қалғанда, шана жылжып кетіп, ат астында қалып өледі. Басқа амалы қалмаған ол атты шөптің үстіне тастап, шананы қалаға сүйреп әкеледі. Бұл қала тұрғындарына аңыз болып тарайды. Қажымұқанның балуандық жолы – Омбы қаласында өткен балуандар чемпионатында Иван Злобинмен кездесуінен басталады. Ол – орыстың атақты, тәжірибелі балуаны. Бұдан кейін Қажымұқан Петербургтегі бүкіл Ресейге танымал Иван Лебедевтің балуандар мектебінде тәрбиеленеді. Осында цирк ойындарын көрсетуге машықтанады. 1908 жылы күрестен әлем чемпионы Георг Лурихтің ұйымдастыруымен Ресейдің ірі қалаларында өткен чемпионаттарға қатысады. Бұдан кейін ол Оңтүстік Американың қалаларын аралайды. Варшавада өткен дүниежүзілік чемпионатта кіші алтын медальмен марапатталады. Түрік еліне барған сапарында түрік елі оның күшіне риза болып, оған «Қажы» деген атақ береді. Бұрын оның азан шақырып қойған аты Мұқан болса, енді ол Қажы Мұқан аталады. Балуанның осы аты бүкіл өміріне қалады. 1913 жылы Троицк қаласында халықаралық ең ірі чемпионат өтеді. Қажымұқан осы чемпионатта он сегіз балуанмен күресіп, соның бәрін де жығады. Қажымұқан барлығы 48 алтын, күміс, қола медальмен, «Құрмет белгісі» орденімен марапатталған. Оған 1937 жылы Орынборда өткен ең ірі чемпионатта бірінші орын алуына орай Қазақстан Орталық Атқару Комитеті «Қазақ даласының батыры» деген атақ берген. 1. Мәтінге дәлірек тақырып таңдаңыз. A) Бала балуан B) Қажымұқанның марапаттары C) Қажымұқанның балуандық жолы D) Қажымұқанның Түрік еліне сапары 2. Дұрыс жауапты табыңыз. Мұқанға «Қажы» атағы қай уақытта берілді? A) бала кезінде 262 B) Түркияға барған сапарында C) циркте ойын көрсеткен кезде D) балуандар мектебінде тәрбиеленген кезінде 3. Мәтіннің алғашқы бөлігінің мазмұнын анықтаңыз. A) Қажымұқанның жалшы болған кезі B) Қажымұқанның Оңтүстік Америка қалаларын аралауы C) Қажымұқанның Омбы қаласындағы чемпионатқа қатысуы D) Қажымұқанның Троицк қаласындағы чемпионатқа қатысуы 4. Мәтіннің негізгі идеясын анықтаңыз. A) Қажымұқанды мақтан тұту B) Классикалық күресті дәріптеу C) Күрестен әлем чемпиондарын таныту D) Балуанның балалық шағымен таныстыру 5. Мәтіннің түйінін анықтаңыз. A) Қажымұқан қазақты әлемге танытқан. B) Балуан әлемнің көптеген елдерінде болған. C) Ол дүниежүзілік чемпионаттарға қатысқан. D) Қажымұқан балуандар мектебінде тәлім алған 6. Қажымұқанға «Қазақ даласының батыры» деген атақ қай кезде берілді? A) 1937 жылы Орынборда өткен ең ірі чемпионатта бірінші орын алуына орай Қазақстан Орталық Атқару Комитеті берген B) Балуан әлемнің көптеген елдерінде болғанда берілді. C) Ол дүниежүзілік чемпионаттарға қатысқан уақытта берілді. D) Қажымұқан балуандар мектебінде тәлім алған кезде берілді. 7. Қажымұқанның балуандық жолы қашан басталған? A) Қажымұқанның жалшы болған кезінде басталған. B) Қажымұқанның Оңтүстік Америка қалаларын аралауынан басталады. C) Омбы қаласында өткен балуандар чемпионатында Иван Злобинмен кездесуінен басталады. D) Қажымұқанның Троицк қаласындағы чемпионатқа қатысуынан басталады. 8. Иван Злобин деген адам кім? Дұрыс жауапты табыңыз. A) жалшы адам B) орыс саудагері C) балуандар мектебінде D) орыстың атақты, тәжірибелі балуаны. 9. Сөйлемді мәтін мазмұнына сәйкес толықтырыңыз. Қажымұқан барлығы .................................марапатталған. A) 48 алтын, күміс, қола медальмен, «Құрмет белгісі» орденімен B) 88 алтын, күміс, қола медальмен C) Қажымұқанның 48 алтын медалі болған. D) 48 қола медальмен, «Құрмет белгісі» орденімен 10. Троицк қаласында халықаралық ең ірі чемпионат қай жылы өтті. A) 1913 жылы 263 B) 1933 жылы C) 1931 жылы D) 1919 жылы |