Іскерлік құжаттар
Ресми -іскерлік стиль-басым көпшілігінде құжаттар стилі. Қызмет ететін негізгі саласы-халықаралық, мемлекеттік, қызметтік құжаттар. Бұл стиль қоғамның мемлекеттік, қоғамдық, саяси өміріндегі әр түрлі акттерде құжаттаудағы сұранысын, адамдар мен заңды тұлғалар арасындағы әкімшілік, іскерлік қарым-қатынастарды қанағаттандырады.
Ресми-іскерлік стильдің маңызды бір белгісі-дәлдік.
Орыс ғалымы Л.В.Щерба пікірімен айтсақ, "В речи деловой точность - это не допущение инотолкования", "для деловой речи первичными стилевыми чертами окажутся предписующе-долженствующий характер речи, ее неличный характер и точность (не допускающая инотолкования)" . "Основным требованием к содержанию документа является его максимальная точность и понятность (ясность). Точность изложения предполагает однозначность понимания содержания, изложенного в документе". "Точность и понятность документа достигаются с помощью самых различных лингвистических средств". Для оформления деловой речи характерно стремление к предельной точности выражения недопустимости инотолкования и терминированности.
Тілдегі дәлдік - термин сөздер қолданумен жүзеге асады. "Іскерлік тілдің стильдік белгісі - басқаша талдауға болмайтындай дәлдік - арнаулы терминология қолдану арқылы жүзеге асады", "іскерлік тілдің өзіне тән ерекшелігі - бір сөздердің, әсіресе терминдердің қайталана беруі". Терминдер орыс тілші ғалымы Г.О. Винокур айтқандай "ерекше сөздер емес, ерекше міндет атқаратын сөздер" болғандықтан, ресми-іскерлік стиль саласында да ерекше қызмет атқарады.
Ресми-іскерлік саладағы термин, терминология мәселелеріне тоқталмастан бұрын, жалпы тіл білімінде термин, терминология, терминдердің сипаты, қоғамның басқа салаларындағы қызметі жөніндегі ғалымдар еңбектері, зерттеулеріне шолу жасау қажет. Бұл әрекет қоғамның басқа салаларында термин жасау, қолданудағы кемшіліктер, қиындықтардың - ресми-іскерлік салаға да қаншалықты қатысты екендігін анықтауға мүмкіншілік береді.
Жалпы термин, терминология, олардың тарихы, ерекшеліктері, сипаты, принциптері, даму кезеңдері, тағы басқа терминге қатысты маңызды мәселелер туралы жазылған ғалымдар еңбектері, зерттеулері өте көп. Қазақ терминолог ғалымы Ш.Құрманбайұлының пікірінше "бұл сала әсіресе орыс тіл білімінде Ресейде 30-жылдардан бастап-ақ жақсы зерттеліп, бүгінде біздегіге қарағанда едәуір мән беріліп, үздіксіз зерттеліп келе жатыр". Д.С. Лотте, Г.О. Винокур, А.А. Реформатский, В.П.Даниленко, Т.Л. Канделаки, Л.И.Скворцов, А.В. Суперанская, В.А. Татаринов, Ю.Н. Марчук т.б. көптеген орыс тіл білімін зерттеуші ғалымдары қоғам дамуының әр кезеңінде терминология мәселелеріне көп үлестерін қосты.
Достарыңызбен бөлісу: |