Пәні бойынша оқыту бағдарламасының титулдық парағы (syllabus)

Тактильді талдағыштар. Теріде орналасқан көптеген рецепторлар сипап сезуге, яғни сырткы орта тітіркендіргіштерінің әсерін түйсінуге мүмкіндік береді. Олар сыртқы дүние танымда да айтарлықтай роль атқарады. Сондықтан көру мүмкіндігінен айырылған адамдарда ол белгілі дәрежеде жетіспейтін талдағышты алмастыра отырып, ерекше маңызға ие болады. Терінің сезімталдық жүйесінің аумағы өте үлкен — 1,4 тен 2,1 кв м-ге дейін болады. Теріде жанасуды, қысымды, тербелуді, жылылықты, суықты қабылдайтын, сонымен қатар ауырғанды сезетін көптеген жүйке ұшы жинақталған. Құрылысы бойынша олар әралуан терінің әртүрлі қабатында орналасады және оның бетіндегі таралуы біркелкі емес. Олардың ең көбі саусақтардың терісінде, алақанда, табанда, ерінде және жыныс мүшелерінде орналасады.

Мультимедиялық құралдар тізімі:

Анатомия пәнінің даму тарихы. Адамның табиғаттағы орны. Адам мен жануарлар арасындағы ұқсастық пен айырмашылық. Ұлпалар туралы жалпы түсінік. Эпителий, дәнекер, бұлшық ет және жүйке ұлпалары.

Сүйектердің, бұлшық еттердің және шеміршек пен буындардың дамуы. Байланыс түрлері. Адам қаңқасының құрылысы.

И.П. Павловтың еңбектері. Ас қорыту бездерінің ерекшеліктері. Ас қорыту мүшелерінің топографиясы.

Тыныс алу мүшелерінің топографиясы және құрылысындағы ерекшеліктер. Дыбыс аппараты. Өкпенің құрылыстық бірлігі- ацинус. Жасаңды тыныс алдыру.

Несеп-жыныс мүшелерінің топографиясы. Нефрон құрылысы. Несеп жиналуы. Аталық және аналық жыныс органдарының анатомиялық ерекшеліктері мен қызметі.

Гуморальдік реттелу. Гормон туралы жалпы түсінік. Гипофиздің аралық мимен байланысын көрсету.

Қан тамыр құрлысының ерекшелігі. Жүректің автономдық жұмысы. Ұрықтағы қан айналудың ерекшелігі.

Ми мен жұлынның дамуы. Шеткі және вегетативті жүйке жүйесінің құрылысы. ЖЖә туралы жалпы түсінік.

Анализаторлардың үш бөлімінің құрылысы. Сезім мүшелерінің негізгі құрылысы.

Ұлпалардың микропрепараттарымен танысу.

Сүйектердің құрылысы. Сүйектің түрлері. Адамның қаңқасының құрылысы. Қимылсыз және қимылды байланыстар. Омыртқа жотасының бөліктері. Омыртқалар құрылысы. Көкірек клеткасының құрылысы. Қол-аяқ сүйектердің құрылысы.

Ас қорыту органдарының қүрылысы. Ауыз қуысы, тіл, тістің дентин, эмаль, цемент заттары, тіс қуысындағы пульпа, органдардың ферменттері, олардың физиологиялық маңызы. Әдебиет: [1-9]

Тыныс алу жүйесіне жататын органдардың: көмекей, кеңірдек, бронхылар мен өкпелердің құрылысы. Көмекей шеміршектерің орналасуы және құрылысы. Дыбыс аппараты. Өкпенің құрылыстық бірлігі- ацинус. Әдебиет: [1-9]

Несеп-жыныс жүйесі. Несеп-жыныс органдардың топографиясы. Бүйрек құрылысы. Нефрон құрылысы. Несеп жиналуы. Несепағар, қуық, қуық каналының құрылысы. Әдебиет: [1-9]

Эндокриндік бездердің топографиясы: қалқанша, қарынасты бездер, гипофиз, эпифиз, бүйрекүсті безі және жыныс бездер . Әрбір секрециялық бездердің бөлетін гормондары, олардың организмге тигізетін әсері. Әдебиет: [1-9]

Жүректің құрылысы Тамырлар қабырғаларының құрылысы. Салатамыр және көктамыр жүйелері.Үлкен және кіші қан айналу шеңберлерінің артериялары. Қан айналу жолы. Лимфа жүйесінің құрылысы, бездері. Әдебиет: [1-9]

Жүйке жүйесінің жалпы құрылысы мен қызметі. Нейрондарды жіктеу. Мидың және жұлынның жалпы құрылыстары. Мидың және жұлынның бөлімдері, нервтері. Рефлекторлық доға. Әдебиет: [1-9]

Сезім органдары. Көру анализаторларының құрлысы. Есту, тепе-теңдік сақтау, иіс және дәм органдарының құрылысы. Терінің құрылысы

1. Келесі сұрақтарды қарастыру:

1) Конституция туралы жалпы түсінік.

2) Адам ағзасын құрайтын функционалды жүйелер.

2. Тақырып бойынша терминдердің глосарийін дайындаңыз.

Тапсырмалар орындау бойынша әдістемелік нұсқаулар: дәріс материалын меңгеру.

Әдебиеттер: [1-9]

1. Келесі сұрақтарды қарастыру:

1) Кол-аяқ сұйектерінің латынша атауларын жазып алу, жаттау

2) Көкірек қуысын құрайтын сұйектердің латынша атауларын жаттау

3) Бас қаңқасын құрайтын сүйектердің латынша атауларын жаттау

2. Бұлшық еттердің негізгі және қосымша бөліктерін анықтап жазып алыңыз.

3. Шығармашылық тапсырма: сүйектердің дамуы, бұзылуы кезеңіндегі адамның жағдайы.

Тапсырмалар орындау бойынша әдістемелік нұсқаулар: дәріс материалын меңгеру.

Әдебиеттер: [1-9]

1. Келесі сұрақтарды қарастыру:

1) Ас қорыту бездер функцияларының бұзылуы, себеп-салдары.

2) И.П. Павловтың еңбектері.

2. Тамақтануға қойылатын талаптар. Калорий деген не?

3. Шығармашылық тапсырма: «Витаминдер» тақырыбы бойынша слайд құрастырыңыз.

Әдебиеттер: [1-9]

1. Келесі сұрақтарды қарастыру:

1) Тыныс алу жолдарының кең тараған аурулары.

2) Газ алмасу процесінің кезеңдері.

2. Тыныс алу мүшелерінің гигиенасы.

3. Шығармашылық тапсырма:

Әдебиеттер: [1-9]

1. Келесі сұрақтарды қарастыру:

1) Аталық және аналық жыныс органдарының анатомиялық ерекшеліктері мен қызметі.

2) Жыныс гормондары және олардың мөлшері.

2. Жыныс тәрбиесі.

3. Шығармашылық тапсырма: Әйел мен ер адамға тән ортақ мінез құлықтың белгілері.

Әдебиеттер: [1-9]

1. Келесі сұрақтарды қарастыру:

1) Ас қорытуға қатысатын гормондар

2) Қанның қасиеттерін реттейтін гормондар

2. Шығармашылық тапсырма: 40 гормондардың сипаттамаларын жаттау

Тапсырмалар орындау бойынша әдістемелік нұсқаулар: дәріс материалын меңгеру.

Әдебиеттер: [1-9]

1. Келесі сұрақтарды қарастыру:

1) Артериалдық жүйенің барлық тамырларының латынша атауларын жаттау

2) Веналық жүйенің барлық тамырларының латынша атауларын жаттау

2. Жүректің құрылысын латынша оқып білу

3. Шығармашылық тапсырма: Жүректін суретін еркін салып беру.

Әдебиеттер: [1-9]

1. Келесі сұрақтарды қарастыру:

1) Сомалық жүйке жүйесі, құрылысы, қызметі.

2) Вегетативтік жүйке жүйесі, құрылысы, қызметі.

2. Жүйке жүйесінің эволюциясы.

3. Шығармашылық тапсырма:

Әдебиеттер: [1-9]

Дәріс және тәжірибелік қатынасу (семинарлық, зертханалық, жеке, студийлық) 0-100 баллмен бағаланады.

Әрбір тапсырма 0-100 баллмен бағаланады.

Жіберілу рейтингі орташа арифметикалық барлық тапсырмаларды ағымдағы сабақтардағы орындалған түрі бойынша есептеледі (дәрістерге қатысу, үй тапсырмалары, СӨЖ тапсырмалары, тәжірибе және т.б. тапсырмалары, межелік бақылау).

Жұмыс оқу бағдарламасындағы барлық орындалған тапсырмалары бойынша (барлық зертханалық жұмыстарды орындау және тапсыру, СӨЖ бойынша тапсырмаларды орындау мен тапсыру), курстық жобаны қорғаудан оң баға алуынан және жіберілу рейтингі 50 баллдан кем болмаған студент қорытынды бақылауға (ҚБ) жіберіледі.

Студенттердің оқу жетістіктерінің деңгейі әр бір пән бойынша, соның ішінде МЕ қорытынды бақылауынан, қорытынды бағамен анықталады, ол ЖР мен ҚБ есебімен есептеледі.

Қ = ЖР*0,6 + ҚБ*0,4

Салмақтық үлесімі әр жыл сайын университеттің ғылыми кеңесімен бекітіледі және ЖР 0,6-дан, ал ҚБ 0,3-тен кем болмауы керек.

КЖ/КЖ комиссия алдында қорғалады. Бағасы көрсетілген жұмысы бойынша және жетекшісінің пікіімен қаралып есептеледі.

Қорытынды бақылау пән бойынша студенттің оң бағасымен және жіберілу рейтингісімен есептеледі.

1. 
   Тұрмыстық құрал-жабдықтардың экологиялық қауіпсіздігін қамтамасыз етудегі экологиялық талаптар.
   
2. 
   Қалдықтарды жоюдың және тасымалдаудың зиянсыз әдіс-тәсілдері.
   
3. 
   Қазақстанның өнеркәсіп орындары және оларға қойылатын экологиялық талаптар.
   

Рефератты орындау үшін материалдар ұсынылған әдебиеттерден алынады. Орындауға 1-2 апта уақыт беріледі. Реферат көлемі қолмен жазылса 10-15; компьютерде 10-12 бет болады. Компьютерде жазғанда текстің беттегі иллюстрациялар, таблицалар А-4 өлшемді бетте жазылуы тиіс. Тексті тергенде сол жақ 30 мм, оң-10, жоғары 20, төмен 20 мм-ден кем емес; шрифт көлемі 14, болуы керек, нөмерлеу оң жақ жоғары бүрышында нүктесіз қойылады.

Баға қою үшін рефератқа қойылатын талаптар:

1. Тақырыпты құрастыру дәрежесі

2. Ғылым әдебиетті қамту

3. Рефератты жазудың теориялық дәрежесі

4. Ғылыми негізде дұрыс қорытынды жасау

1. Конституция туралы жалпы түсінік.

2. Физикалық жаттығулардың тірек-қимылына әсері. Сымбат.

3. И.П. Павловтың еңбектері.

4. Тыныс алу мүшелерінің гигиенасы.

5. Жыныс тәрбиесі.

6. Гормондардың ашылу тарихы. Гуморальдік реттелу.

7. Иммунитет.

8. Жүйке жүйесінің эволюциясы.

9. Сезім мүшелерінің онтогенезі.

Студент дәріс сабақтарына міндетті түрде қатысуы тиіс. Сабаққа қатысу әр бір сабақта белгіленеді (сабақтың басында немесе аяғында). Егер белгілеу кезінде студент болмаса, бұл деканаттың қарастыруымен қаралып түсініктеме қағазымен беріледі. Сабақта 2 рет қана жоқ болуы жіберіледі. Сабаққа екі рет қалып келу, бұл бір рет жоқ деп есептелінеді. Егер де екі реттен жоқ болса, бұл әкімшілдік шешім сұрағымен қарастырылады. Дәрісте басқа топтың студенттеріне отыруға тыйым салынады.

Тапсырмаларды дәл уақытында тапсыру қажет. Ең соңғы кезі емтиханға дейін 3 күн қалғанда қабылданады. Осы аталған тапсырмалардың барлығы егер тапсырылмаса, студент емтиханға жіберілмейді.

Тақырыптарды қайталау және өткен материалдарды қамтуы әр кезде қаралып отыруы керек. Оқу материалдарын меңгеруі тестпен немесе коллоквиуммен қаралып бағаланады. Тестілеу кезі студенттерге айтылмай қабылдануы мүмкін.

Негізгі:

1. 
   Нұрышев М. Адам анатомиясы. Оқулық Алматы: Карасай, 2005. -348 б.
   
2. 
   Набидолина Ш.С. Бастауыш мектеп жасындағы балалардың анатомиясы, физиологиясы және гигиенасы. Оқұлық. - Астана:Фолиант, 2007.-275 б.
   
3. 
   Дүйсенбин Қ. Орталық жүйке жүйесі жғне жоғары жүйке әрекетінің физиологиясы. Алматы, 2001.
   
4. 
   Iзмұхамбетов Т.Ё., Есiмбекова Р. I., Сахишева С. Ш., Мұсажанова М.Қ. Анатомия және физиология. Атлас. - Алматы: Арыс,2007.-169 б.
   

Қосымша:

5. 
   Гайворонский И.В., Ничипорук Г.И., Гайворонский А.И. Анатомия и физиология человека: учебник для проф.образования.-5-е изд.стер.-М.:Академия, 2009-492с
   
6. 
   Гослинг Дж.А. Анатомия человека: цветной атлас и учебник анатомии. – 4изд..-М.: АСТ-Астрель, 2005-377с.
   
7. 
   Крылова Н.В., Искренко И.А. Анатомия скелета: анатомия человека в схемах и рисунках: атлас-пособие; учеб.пособие-2изд..-М.: Изд-во РУДН, 2006-83с.
   
8. 
   Курепина М.М., Ожигова А.П., Никитина А.А. Анатомия человека: учебник для студ.вузов.- М.:Владос, 2005-383с.
   
9. 
   Фениш Х. Карманный атлас анатомии человека на основе Международной номенклатуры.- 4-е изд., стер..-Минск:Интерпресссервис, 2002-464с.