«Өнімнің сапа көрсеткіштерін анықтаудың әлеуметтік әдісіл» терминіне /п.30/

Бұл әдісте тұтынушылардан өнімге деген ойын, сұрау немесе сұрақ-анкеталарын тарату көмегімен, конференция жиналыс, көрме, дегустация өткізу және т.б. жолдармен өнімнің сапасы анықталады.

Әлеуметтік әдіс кей-кездерде өнімнің сапа көрсеткіштерінің салмақтылық коэфициентің анықтау қолданылуы мүмкін.
«Өнімнің сапа деңгейін бағалау» және «Өнімнің техникалық деңгейін бағалау» терминіне /пп. 31, 32/

Өнімнің сапа деңгейін бағалау өнім сапасын басқару жүйесінде қажетті басқару шешімдерін өндіру үшін негіз болып табылады.

Жалпы жағдайда сапа деңгейін бағалау келесі этаптардан тұрады:

• 
  сапа көрсеткіштері номенклатурасын таңдау, оның қажеттілігіне және жеткіліктілігіне негізделу;
  
• 
  сапа көрсеткіштері мәндерін анықтау әдістерін өндіру немесе таңдау;
  
• 
  бағаланатын өнімнің сапа көрсеткіштерінің фактілі мәндерін анықтау үшін көрсеткіштердің базалық мәндерін және шығатын мәліметтерін таңдау;
  
• 
  сапа көрсеткіштерінің фактілі мәндерін анықтау және оларды базалық мәндермен салыстыру;
  
• 
  мүмкін болатын шешімдердің варианттарын салыстырып талдау және ең жақсысын табу;
  
• 
  басқарушы шешімді қабылдау үшін ұсынымдарды негіздеу.
  

Бағалау мақсаты болып мыналар белгіленеді. Қарастыру үшін қандай сапа көрсеткіштерін таңдау керек, олардың мәндерін қандай дәлдікпен және қандай тәсілдермен анықтау керек, бұл үшін қандай құралдар қажет, бағалау нәтижелерін қандай формада ұсыну керек және қалай өңдеу керек, мүмкін болатын шешімдердің қандай варианттарын өзара салыстыру керек және ұсынымдар болған кезде қандай сұрақтарға жауап беру керек.

Бағалау мақсатына байланысты сонымен қатар кестеде көрсетілгенде базалық мәндерін тыңдайды.

Өнім сапасының деңгейін бағалау мақсаты	Өнімнің сапа көрсеткіштерінің базалық мәнедрі
1. Өнімнің жаңа түрлерінің параметрлерінің негізделуі, өнімді өндіруге техникалық тапсырмалардың дайындығы. Сонымен қатар жаңа өнімге сапа және техникалық деңгей картасын құру.	Сынапатын өнім өндіруге техникалық тапсырмамен бекітілген.
2. Өндіріліп жатқан өнімнің сынағының нәтижесі бойынша шешім қабылдау.	Дайындалатын өнімге техникалық шарттармен және стандарттармен бекітілген
3. Дайындалған өнімнің қабылдап-алу бақылауының нәтижелері бойынша шешім қабылдау.
4. Өнімді аттестаттау	Аттестатталатын өнімнің картаға енгізілген техникалық деңгейі және сапасы.
5. Өнімді жөндеудің нәтижесі бойынша шешім қабылдау.	Жөнделген өнімге, өнімді жөндеудің нәтижесі бойынша нормативтік-техникалық құжаттамамен шешімі қабылдау.

Белгілейік Р_іф- фактілік мән і-ден бағаланатын өнімнің сапа көрсеткіші / і = 1, 2,3 ..., п/ Р_і,6 – осы көрсеткіштің базалық мәні, Р_і,on –оның оптималды мәні, Р_іф –ні Р_і,6 қатысты сапа көрсеткішін табу арқылы Р_іф - Р_і,6 .

Р_і,6 - Р_і,on жағдайында ғана шың мәнінде өнім сапасы бағаланады. Егер де бұл шарт қадағаланбаған болса, онда өнімнің бекітілген талаптарға сәйкестігін тексеру туралы, соның ішінде оны өндіру, сынау, аттестаттау, жөндеу және т.б. туралы сөз қозғау керек.

Жағарыда айтылғандардың барлығы сонымен қатар өнімнің техникалық деңгейін бағалауға да жатады. Тек қана егер оның техникалық жетістік көрсеткіштерін пайдаланған кезде.