Пәнінен Оқу әдістемелік кешен

«Химия және биология факультеті

«Биология» кафедрасы.
“ Микробиология және вирусология ” пәні бойынша 050113

«Биология» мамандықтарының студенттері үшін.

Жетісай 2007ж.

А. Балдырларды

Б. Мүктерді

В. Өсімдіктерді

Г. Қыналарды

Д. Ашытқыларды

2. Риккетицилерді зерттейтін ғылым

А. Зоология

Б. Ботаника

В. Микробиология

Г. Биохимия

Д.Биотехнология

3. Микроорганизмдердің басым көпшілігі нелер?

А. Бактериялар

Б. Вирустар

В. Балдырлар

Г. Қыналар

Д. Мүктер

4. Микроскопты алғаш рет қай елде жасап шығарды?

А. Англия

Б. Америка

В. Дания

Д. Франция

5. Микроорганизмдерді алғаш көріп, сипаттаған ғалым кім?

А. Л. Пастер

Б. А. В. Левенгук

В. А.Кирхер

Г. Р.Кох

Д. И. Мечников

6. 1857 ж ашу процесін ашқан ғалым

А. А. В. Левенгук

Б. Р. Кох

В. Л. Пастер

Г. М.М. Тереховский

Д. Л. С.Ценковский

7. 1885ж құтыру ауруының қоздырғышын ашқан ғалым

А. М.М. Триховский

Б. Р. Кох

В. Д. Смайлович

Г. Л. Пастер

Д. И.И.Мечников

8. Өкпе ауруын қоздырушы микробтарды тапқан ғалым

А. М.М. Триховский

Б. Р.Кох

В. Д. Смайлович

Г. Н.Ф. Гамалея

Д. С.Н. Виноградский

А. Л. Пастер

Б. Р.Кох

В. Д. Смайлович

Г. Н.Ф. Гамалея

Д. С.Н. Виноградский

10. Сібір жарасы микробын тапқан ғалым

А. Л. Пастер

Б. Р.Кох

В. Д. Смайлович

Г. Н.Ф. Гамалея

Д. С.Н. Виноградский

11. С.Н. Виноградскидің ашқан еңбегі

А. Өкпе ауруын қоздырушы микробтарды тапқан

Б. Күкірт бактерияларының күкіртті сутегін күкірт қышқылына дейін тотықтыра алатынын дәлелдеді

В. Бір микробты зерттеу үшін арнаулы қоректік орта дайындауды ұсынды

Г. Темекі теңбілі мен рябуха ауруларының қоздырғаштарын тапты

Д. Бактериофагтарды ашып зерттеді

12. Л. Пастердің ашқан еңбектері

А. Құтыру ауруының қоздырғышын тапқан

Б. Өкпе ауруының қоздырғышын ашты

В. Бактериофагтарды тапты

Г. Хемосинтез құбылысын ашты

Д. Фотосинтезді тапты

13. С.Н. Винорадскидің ашқан еңбегі

А. Құтыру ауруының қоздырғышын тапқан

Б. Өкпе ауруының қоздырғышын ашты

В. Бактериофагтарды тапты

Г. Хемосинтез құбылысын ашты

Д. Фотосинтезді тапты

14. Д.И. Ивановскидің ашқан еңбегі

А. Өкпе ауруының қоздырғышын тапты

Б. Бір микробты зерттеу үшін қоректік орта дайындауды ұсынды

В. Хемосинтез құбылысын ашты

Г. Рябуха ауруының қоздырғышын тапты

Д. Бактериофагтарды ашты

15. Топырақ микробиологиясының негізін қалаушы ғалым

А. Л.Пастер

Б. Д.И. Ивановский

В. С.Н. Виноградский

Г. В.Л. Омелянский

Д. М.С. Воронин

16. Хемосинтез құбылысын зерттеген ғалым

А. Д.И. Ивановский

Б. С.Н. Виноградский

В. В.Л. Омелянский

Г. М.С. Воронин

Д. С.А. Королев

17. Эукариоттарға жататын микроорганизмдер

А. Бактериялар, саңырауқұлақтар

Б. Балдырлар, көк – жасыл балдырлар

В. Бактериялар, көк – жасыл балдырлар

Г. Саңырауқұлақтар, балдырлар

Д. Диплококкалар, қарапайымдар

18. Прокариоттарға жататын микроорганизмдер

А. Бактериялар, саңырауқұлақтар

Б. Балдырлар, көк – жасыл балдырлар

В. Бактериялар, көк – жасыл балдырлар

Г. Саңырауқұлақтар, балдырлар

Д. Аталғандардың барлығы

19. Бактериялар сыртқы пішініне қарай неше топқа бөлінеді?

А. 2

В. 4

Д. 6

А. Екі – екіден орналасады

Б. Моншақ тәрізді

В. Сегіз – сегізден

Г. Клеткалары жүзгіш тәрізді

Д. Аталғандардың барлығы

21. Спора түзетін бактерияларды қалай атайды?

А. Стрептококкалар

Б. Сарциналар

В. Стафилококкалар

Г. Бациллалар

Д. Бактериялар

22. Шар тәрізді бактериялар

А. Диплобациллалар

Б. Бациллалар

В. Стрептококкалар

Г. Микобактериялар

Д. Аталғандардың барлығы

23. Үтір тәрізді бактериялар

А. Спираллалар

Б. Спирохеталар

В. Микобактериялар

Г.Вибриондар

Д. Диплококкалар

24. Клетка қабығы неден тұрады?

А. Капсулалар

Б. Зооглеядан

В. Шырышты заттардан

Г. Цитоплазмадан

Д. Ядродан

25. Қанты мол ортада шырыш қабықшалар қалыңдап не түзіледі?

А. Цитоплазма

Б. Ядро

В. Муреин

Д. Клетка қабықшасы

26. Бактерия клеткасын бояуды ұсынған ғалым

А. Л. Пастер

Б. Грам

В. Р.Кох

Д.Н. Виноградский

27. Боялған клеткалар қалай аталады?

А. Грам оң

Б. Грам теріс

В. Липидтер

Г. Сахаридтер

Д. Аталғандардың барлығы

28. Мембрананың ойысуынан не түзіледі?

А. Цитоплазма

Б. Мезосома

В. Лизосома

Г. Ядро

Д. Вакуолья

29. Боялмаған клеткалар қалай аталады?

А. Грам оң

Б. Грам теріс

В. Липидтер

Г. Сахаридтер

Д. Аталғандардың барлығы

30. Клетка қабықшасында бояуды сіңіріп, ұстап тұратын зат

А. Липидтер – сахоридтер

Б. Белоктар – майлар

В. Глюкопептид - муреин

Г. Лизосома

Д. Аталғандардың барлығы

31. 
    Мембрана клетка құрғақ затының қанша пайызын құрайды?
    

Б. 18-19

Г. 8-15

31. 
    Бактерия қабықшасында кездесетін азоттық зат
    

Б. Күкірт

В. Тимин

Г. Тилокоид

Д. Кликоген

31. 
    Бактерия цитоплазмасында кездесетін заттар
    

Б. Кликоген

В. Волщин

Г. Күкірт

Д. Аталғандардың барлығы

31. 
    Фотосинтездеуші бактериялардың цитоплазмасында кездесетін зат
    

Б. Күкірт

В. Тимин

Г. Тилокоит

Д. Кликоген

31. 
    Бактерия қозғалысының неше типі бар?
    

Б. 3

Г. 4

31. 
    Бір жіпшесі бар бактерияларды қалай атайды?
    

Б. Монотрихтар

В. Стрептококкалар

Г. Бациллалар

Д. Перитрихтар

31. 
    Бірнеше жіпшелері бар бактериялар қалай аталады?
    

Б. Перитрихтар

В. Лофотрихтар

Г. Нуклеотидтер

Д. Монотрихтар

31. 
    Бактерия клеткасында жіпшеден басқа қандай бекініс органы болады?
    

Б. Вибрияндар

В. Фрутозалар

Г. Фимбриялар

Д. Лафотрихтар

31. 
    Бактерия клеткасын түгелдей жіпшелер алып жатса қалай аталады?
    

Б. Амфитрихтар

В. Фимбриялар

Г. Перитрихтар

Д. Спираллар

40. Жіпшелері бактерия клеткасының екі ұшында орналасса қалай аталады?

А. Лафотрихтар

Б. Амфитрихтар

В. Фимбриялар

Г. Перитрихтар

Д. Спираллар

41. 
    Бактериялар спораны не үшін түзеді?
    

Б. Жауларынан қорғану үшін

В. Органикалық заттарды ыдырату үшін

Г. Қолайсыз жағдайлардан қорғану үшін

Д. Қозғалу үшін

41. 
    Азатобактерлер қолайсыз жағдайларға қарсы не түзеді?
    

Б. Циста

Г. Зооглея

Д. Шырышты зат

41. 
    Бактериялардың көбеюі неше фазадан тұрады?
    

Б. 8

Г. 4

41. 
    Бактериялардың жыныстық жолмен көбеюін қалай атайды?
    

Б. Миоз

Г. Даму фазасы

Д. Коньюгация

41. 
    Лаг фаза қалай жүреді?
    

Б. Жаңадан пайда болған бактерия клеткалары қырылған клеткалар санымен теңеседі

В. Бактериялар көбеймейді, жаңа ортаға бейімделеді

Г. Пайда болған клеткалар санынан олген клеткалар саны басым болады.

Д. Бактерия клеткасында зигота пайда болады

46. Даму фазасы қалай жүреді?

А. Көбеюдің ең актив фазасы

Б. Жаңадан пайда болған бактерия клеткалары қырылған клеткалар санымен теңеседі

В. Бактериялар көбеймейді, жаңа ортаға бейімделеді

Г. Пайда болған клеткалар санынан олген клеткалар саны басым болады.

Д. Бактерия клеткасында зигота пайда болады

47. Стационарлық фаза қалай жүреді?

А. Көбеюдің ең актив фазасы

Б. Жаңадан пайда болған клеткалар мен қырылған клеткалар саны теңеседі

В. Бактериялар көбеймейді, жаңа ортаға бейімделеді

Г. Пайда болған клеткалар санын өлген клеткалар саны басым болады.

Д. Бактерия клеткасында зигота пайда болады

48. Қырылу фазасы қалай жүреді?

А. Көбеюдің ең актив фазасы

Б. Жаңадан пайда болған клеткалар мен қырылған клеткалар саны теңеседі

В. Бактериялар көбеймейді, жаңа ортаға бейімделеді

Г. Пайда болған клеткалар санын өлген клеткалар саны басым болады.

Д. Бактерия клеткасында зигота пайда болады

49. Коньюгация фазасы қалай жүреді?

А. Көбеюдің ең актив фазасы

Б. Жаңадан пайда болған клеткалар мен қырылған клеткалар саны теңеседі

В. Бактериялар көбеймейді, жаңа ортаға бейімделеді

Г. Пайда болған клеткалар санын өлген клеткалар саны басым болады.

Д. Бактерия клеткасында зигота пайда болады

50. Әр түрлі немесе бір түрлі табиғи ортадан бөлініп алынған, бір түрге жататын микроорганизмдердің әр түрлі культураларын қалай атайды?

А. Ет пептон сорпасы

Б. Ет пептон агар

В. Штамм

Г. Клон

51. Бір клеткадан алынған культура қалай аталады?

А. Ет пептон сорпасы

Б. Ет пептон агар

В. Штамм

Г. Клон

52. Вирустарды алғаш рет ашқан ғалым кім?

А. Н.Ф. Гашалея

Б. Д.И. Ивоновский

В. И.И. Мечников

Г. Л. Пастер

Д. В.Л. Омелянский

53. Вирустар тудыратын аурулар

А. Темекі теңбілі

Б. Аусыл

Г. Құтыру

Д. Аталғандардың барлығы

54. Бактериялардың вирустарын қалай атайда?

А. Агтинфагтар

Б. Патоген вирустар

В. Бактериофагтар

Г. Вирмондар

Д. Вирусология

55. Актиномицеттердің вирустарын қалай атайды?

А. Актинофагтор

Б. Фагтор

В. Бактериофагтар

Г. Патоген вирустар

Д. Вирмондар

56. Вирустардың ерекше қасиеттерінің бірі неде?

А. Кез – келген жерде кездесетіндігі

Б. Жасанды қоректік ортада өспеуі

В. Жасанды қоректік ортада өсуі

Г. Сүзгіден өтіп кетуі

Д. Темекі теңбілін қоздыруы

57. Вирустар топырақта көбейе ала ма?

А. Иә

Б. Жоқ

Г. Көп мөлшерде көбейеді

Д. Орташа мөлшерде көбейеді

58. Вирустардың мөлшері қандай?

А. 100-400мкм

Б. 1-10 мкм

В. 5-300мкм

Г. 10-350мкм

Д. 3-5мкм

59. Қазіргі кезде қарапайымдардың қанша түрі белгілі?

А. 100000

Б. 50000

Г.15000

60. Саңырауқұлақтарды зерттейтін ғылым

А. Биология

Б. Вирусология

В. Микалогия

Г. Бактериология

Д. Биотехнология

61. Жыныстық жолмен көбейген саңырауқұлақтарда екі клетка сырт пішініне қарағанда бірдей болмаса оларды қалай атайды?

А. Аскопоралар

Б. Ооспоралар

В. Хламидоспоралар

Г. Бластоспоралар

Д. Зигоспоралар

62. Жыныстық жолмен көбейген саңырауқұлақтарда екі клетка сырт пішініне қарағанда бірдей болса қалай аталады?

А. Аскопоралар

Б. Ооспоралар

В. Хламидоспоралар

Г. Бластоспоралар

Д. Зигоспоралар

63. Таяқша бактериялар бөлінгенде тең екі клетка пайда болса қалай аталады?

А. Коньюгация

Б. Стационарлық фаза

В. Изоморфты

Г. Гетероморфты

Д. Аталғандардың барлығы

64. Таяқша бактериялар бөлінгенде бір клетка үлкен, екіншісі кішкене болса қалай аталады?

А. Коньюгация

Б. Стационарлық фаза

В. Изоморфты

Г. Гетероморфты

Д. Аталғандардың барлығы

65. Микробтар клеткасының құрамында қанша пайыз су болады?

А. 70-80%

Б. 65-85%

В. 75-85%

Г. 55-85%

Д. 45-65%

66. Микробтар клеткасының құрамында қанша пайыз көміртегі болады?

А. 75-85%

Б. 65-75%

В. 55-65%

Г. 45-55%

Д. 35-45%
67. Микробтар клеткасының құрамындағы оттегінің мөлшері қанша?

А. 21%

В. 20%

Д. 10%

А. 2-5%

В.15-17%

Д.7-40%

А. Автотрофты қоректену

Б. Гетеротрофты қоректену

В. Гамофитті қоректену

Г. Голозойлы қоректену

Д. Аталғандардың барлығы

70. Қатты түйір заттрды қоршау арқылы қоректену қалай аталады?

А. Автотрофты

Б. Гетеротрофты

В. Галофитті

Г. Голозойлы

Д. Аталғандардың барлығы

10. 
    Микробиология пәнінің мақсаты, мазмұны, қалыптасуы.
    
11. 
    Микроорганизмдердің табиғатта таралуы.
    
12. 
    Ғалымдардың еңбектері.
    
13. 
    Микроорганизмдерге микробиологиялық сипаттама.
    
14. 
    Микроорганизмдер морфологисы.
    
15. 
    Микроорганизмдерді зерттеу.
    
16. 
    Микроорганизмдер систематикасы.
    
17. 
    Вирустар, бактериофагтар, қарапайымдар, саңырауқұлақтар.
    
18. 
    Бактериялар құрылысы.
    

қоры, цитоплазма, рибосома, нуклеоид, капсула.

11.Микроорганизмдердің көбеюі.

12.Бактерия клеткасының өсуі.

13.Клетканың теңдей қосарланып бөлінуі.

14.Көбею фазалары

15.Микроорганизмдер классификациясы.

16.Прокариоттар классификациясын құру принциптері.

17.Бактерияларды классификациялауда қолданатын негізгі белгілердің топтары: морфологиялық, физиологиялық, биохимялық т.б.

18.Микроорганизмдердің физиологиясы мен биохимиясы.

19.Микроорганизмдердің химиялық құрамы.

20.Көміртегі, оттегі, азот, сутегі және құрғақ заттардың мөлшері.

21.Прокариот организмдердің клеткасындағы компоненттердің мөлшері.

22.Микроорганизмдердің қоректенуі және тыныс алуы.

23.Прокариоттардың қоректену типтері: фотолитоавтотроптар.

24.Бактериалды фотосинтез.

25.Автотроптар және гетеротроптар.

26.Аэропты және анаэропты микроорганизмдер.

27.Микроорганизмдердің ферменттері.

28.Прокариоттар катабализмі.

29.Жай және күрделі ферменттер.

30.Амилаза, дегидрогеназа т.б. ферменттер.

31.Микроорганизмдер генетикасы.

32.Прокариоттардың фенотиптік және генотиптік өзгергіштігі.

33.Мутациялар.

34.Трансформация, трансдукция, конюгация.

35.Микроорганизмдер және сыртқы орта жағдайлары.

36.Микроорганизмдердің қоршаған ортаға таралып орналасуға қабілеттілігі.

37.Температураға әсері.

38.Психрофилдер,.

39.Мезофилдер.

40.Термофилдер..

41.Микроорганизмдерге химиялық, биологиялық факторлардың әсері.

42.Ортаның қышқылдық және сілтілік дәрежесі.

43.Оттегі мен Сутегі иондары.

44.Көмір қышқыл газының әсері.

45.Синергизм.

46.Тағамды сақтау мен косервілеуде микроптар тіршілігін сыртқы орта факторларымен реттеу.

47.Биоза принципі.

48.Анабиоза принципі.

49. 
    Ценабиоза принципі.
    
50. 
    Абиоза принципі.
    
51. 
    Микроорганизмдердің азотсыз оргникалық заттарды өзгеріске ұшыратуы.
    
52. 
    Ашу процесі.
    
53. 
    Спирттік ашу процесі.
    
54. 
    Пентозафасфат жолы.
    
55. 
    Сүт қышқылды ашу процесі.
    
56. 
    Май қышқылды ашу процесі.
    
57. 
    Пропион қышқылды ашу процесі
    
58. 
    Микроорганизмдердің көміртегі қосылыстарын тотықтыруы.
    
59. 
    Көмір сутегінің тотығуы.
    
60. 
    Этил спиртінің сірке қышқылына тотығуы.
    
61. 
    Көмірсулардың лимон қышқылына тотығуы.
    
62. 
    Клетчатканың тотығуы.
    
63. 
    Патоген микроорганизмдер және олармен күресу жолдары.
    
64. 
    Сібір жарасы.
    
65. 
    Бөртпе оба.
    
66. 
    Микротосиндер.
    
67. 
    Холера , дифтерия, тұмау, аусыл, қтыру аурулары.
    
68. 
    Жұқпалы аурулардан сақтандыру мен емдеу.
    
69. 
    Иммунитет жөнінде ілім.
    

Білім беру ісіндегі басты приоритет студенттердің жеке шығармашылық мүмкіндіктерін дамыту, оларды дара тұлға етіп әзірлеу.Оқу үрдісінде басымдылық рол оқытушыға емес, студентке берілуі тиіс, студент белсенділік көрсетуі тиіс оны оқытпай, ол өздігінен оқуы керек.Оқытудың негзгі мақсаты өз бетінше дами алатын жеке адамды қалыптастыру болғандықтан, оқытудың негізгі формасы студенттермен жұмыс істеу, дифференциялау.

Әрбір студент басқа студентпен салыстырылмайды, керісінше өзімен - өзі салыстырылады. Студенттер өз нәтижелерін бағалай білуге үйренуі аса маңызды.

Студенттердің білімін бағалау оның жіберген қатесіне жазалау емес, жетістігін мадақтау, көтермелеу құралына айналуы тиіс.

Студенттердің білімін бағалау жүйесі Sillabus (оқыту бағдарламасына) міндетті элемент болып кіреді.

Әр деңгейдің ұпай саны студенттердің білімін бақылаудың үлгілері мен кіріспе, ағымдағы және аралық бақылаулармен жиналады. Төменде студенттердің баллмен есептегенде білім градациясының кестесін беріп отырмыз :

Пәннен Ғ- деген баға алған студент деканат белгілеген мерзімде оны қайта тапсыру керек.