ПӘннің ОҚУ Әдістемелік кешені «Жеке тұлғаның резервтік бейімделу мүмкіндіктерін белсендірудің проективті диагностикасы және психотерапевтік әдістері»

ПӘННІҢ ОҚУ ӘДІСТЕМЕЛІК КЕШЕНІ

«6M050300» – «Психология» мамандығының магистранттарына арналған

Семей 2014

1 Глоссарий

2 Дәрістер

3 Практикалық және лабораториялық сабақтар

4 Курстық және бітірушілердің кәсіби жұмыстарын дайындау

5 Магистранттың өздік жұмысы

Тұлға бейімділігі мүмкіндігін белсендіру психотерапиясы әдісі мен проективті диагностика қолдану сфералары: психологиялық кеңес беру, психотерапия, экспертиза, кәсіби таңдау, т.б.

Психодиагностикадағы «диагноз» түсінігі және оның деңгейлері. Ғылыми зерттеудің міндеттері мен жеке дара зерттеудің міндеттерін ажырату.

Жоспар

Психодиогностиканың сандық әдістері 19 ғасырдың екінші жартысынан бастау алады. Бұл атақты неміс психологы В.Вундттың басшылығымен дүние жүзінде тұңғыш ашылған эксперименталды психологиялық лабороториямен байланыстырады. Психодиогностикада техникалық құрылыммен аспаптар тұңғыш рет қолдануға енеді. Осы кезеңде адам денесімен психологиялық құбылыстың арасындағы байланыстың сандық байланысын көрсететін психофи-зикалық негізгі заң ашылып, сандық психодиогностика құралдары-ның қалыптасуын тездетті. Негізгі психофизикалық заң психолог құбылыстарды өлшеу мүмкіншілігін ашты, бұл түйсікті өлшеудің субъективтік шкаласын құруға жағдай жасады. Осы заңға сәйкес өлшеудің объектісі адам түйсігі болып, бұл үрдіс 19 ғасырдың аяғына дейін созылып, психодиагностика тек адам түйсігі өлшеумен ғана шектелді.

Қазіргі кездегі психодиагностика әдістерінің қалыптасуының басталуы19 ғасырдың аяғы мен 20 ғасырдың басына дәл келеді. Психодиагностика психикалық процестердің адам жағдайының қалпын зерттей бастады. Осы кезде кәсіби психологтардың қатысуымен математикалық статистика, мүмкіндік жариясы дамып кейіннен осы салалар психодиогностиканың сандық түйінің дамуына ықпал етті. Бірақ математикалық статистика алғаш рет психологияда емес, басқа ғылым саларында қолданыла бастады: биология, экономика, медицина т.б.

20-шы жылдардың екінші жартысында жаңа психологиялық, атап айтқанда интелектуалды және жеке тұлғалық тесттер пайда болып, адамдарды зерттеуде психодиогностиканы қолдану аясы кеңейе түседі. Психодиогностикалық зерттеулерге кейінінен әлеуметтік- психологиялық тестер көптеп енеді.

Біріншіден, американдық психолог Л.Морено құрастырған социаметриалық тест және американдық әлеуметтік психологтарды бір тобы бұған да ат салысқан.

20 ғасырдың 50-60 жылдары психодиагностикалық әдістердің бір тобы енді. Бұл психолог ғалымдардың психометрикалы белсенділігі неғұрлым артқан кезең.

Психодиагностиканың дамуына жалпы психология ғылымының дамуындағы кризис әсер етті. Ішкі, ғылыми негізделген, нақты құралдары көрсетілмеген психодиагностикалық әлсіздігі байқалды. Жаңа әдістердің пайда болуы психологияны кризистік жағдайдан шығып, психологиялық процесстер туралы нақты ғылыми негізделген білім алуға мүмкіндік берді. Мүндай білім теориялық қорытындылар мен іс-тәжірибелік нұсқаулар жасауға берік негіз болды. Осының нәтижесінде психология жаңа, мықты теориямен қаруланып, тек қана академиялық ғылым ғана емес, іс-тәжірибеде қолдануға болатын пайдалы ғылым ретінде қалыптасады. Қолданбалы ғылым салаларында психодиагностикалы қолдану кеңінен қанат жайды, атап айтқанда, еңбек психологиясы, инженерлік психология, медициналық психология, педагогикалық психология.

Қазіргі кездегі психодиагностика психологиялық білімдердің ішінен жеке ғылыми сала ретінде бөлінді. Тез қарқынмен жедел дамып келе жатқан көптеген психодиагностика әдістері пайда болуда.

АҚШ-та, Германияда психодиагностика әдістерін жүйеленген кешенді дүние ретінде қарастырып көп томдық ғылыми және іс-тәжірибелік басылым шығарылған. Кейінгі уақытта Ресей ғалымдары да осы үрдісті жалғастыруда. Бірақ көптеген оқулықтарға жол берілген. Айталық психодиагностика әдістерінің әлсіз, мықты жақтары көрсетілмеген, кейбір нәзік ерекшеліктер ескерілмеген және ғылыми негізделмеген деп есептелінеді.

Психодиагностика – психолог қызметінің өте күрделі әрі жауапты түрі. Ол белгілі қажетті білімді, кәсіби шеберлікті қажет етеді, әрі адамдардың тағдырына айтылып сот-медициналық психологиялық диагноз погода, адамдарды конкурстық негізде жұмысқа алуда тағы басқа маңызды болып табылады.

«Психодиагностика» сөзі «психологиялық диагноз қою» дегенді білдіреді немесе адамның психологиялық жағдайы туралы кәсіби шешім қабылдау. Психодиагностика ғылымының өзіндік міндеттері бар. Қазіргі кезде қәсіби психолог-ғалымдардың қоғамдық қорлары құрылым, психодиагностикалық ғылыми тұрғыда жетілдіруге күш салуда.

Диагностикаға кіріспе:

«Диагноз» - талдау, анықтау. Жалпы психикалық диагноз. IX ғасыр соңында пайда болды. Қайнар көзі болып экперименталдық психология және дефференциалдық психология есептелінеді.

Жалпы педагогикалық психодиагностикалық әдістерін екі топқа бөлуге болады.

Формациясы жағдайда болғандар және қатал талаптары аз болғандарға бөлінеді.

1-ші топқа: тестілер, сұрақшалар, проэкциялық әдістеме, психофизикалық әдістемелер.

Осы әдістемелердің бәрі белгілі бір стандартқа сай болуы тиіс. Осы әдістемелер көрсеткіші валидтілігі сай болуы тиісті, дәл нәтиже беру керек.

2-ші топқа: бақылау, анкета, іс әрекеттің нәтижесіне жасалған анализ.

«Тест» - ағылшын тілінше «сынақ».

Өткізу формасына қарай бірнеше түрге бөлінеді.

Жеке адамға не топқа арналған ауызша-жазбаша.

Бланктерге берілген тестер: